UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

historyczny

Chronologizacja

1619, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	historyczny	historyczny	historyczny	historyczne	historyczna
D.	historycznego	historycznego	historycznego	historycznego	historycznej
C.	historycznemu	historycznemu	historycznemu	historycznemu	historycznej
B.	historycznego	historycznego	historyczny	historyczne	historyczną
N.	historycznym	historycznym	historycznym	historycznym	historyczną
Ms.	historycznym	historycznym	historycznym	historycznym	historycznej
W.	historyczny	historyczny	historyczny	historyczne	historyczna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	historyczni	historyczni	historyczne	historyczne
D.	historycznych	historycznych	historycznych	historycznych
C.	historycznym	historycznym	historycznym	historycznym
B.	historycznych	historycznych	historycznych	historyczne
N.	historycznymi	historycznymi	historycznymi	historycznymi
Ms.	historycznych	historycznych	historycznych	historycznych
W.	historyczni	historyczni	historyczne	historyczne

Pochodzenie

łac. historicus

z gr. historikós

Od: historia

1. związany z historią - tym, co się wydarzyło

Cytaty

1.a kontekst

Definicja

właściwy czasom, które minęły

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

przeszły

Połączenia

czas, okres, proces; fakt, kontekst, temat historyczny; data, epoka, legenda, nazwa, postać, prawda, przemiana, sytuacja, świadomość, tematyka, tradycja; perspektywa, racja historyczna; tło, wydarzenie, zdarzenie, zjawisko historyczne; spory; więzy historyczne; okoliczności, zaszłości, krzywdy; ziemie historyczne; doświadczenia, nawiązania, obciążenia, odniesienia, skojarzenia, uwarunkowania, uzasadnienia historyczne
historyczny i współczesny

Cytaty

	Odpowiadając na to pytanie, trzeba uwzględnić kontekst historyczny, czyli okoliczności, w jakich powstały Ewangelie. źródło: NKJP: Mieczysław Maliński: Czy Jezus to powiedział? Zagadki ewangeliczne, 2003
	Przed Buddą Siakjamunim, historycznym, którego znamy, istniało jeszcze wielu buddów - przebudzonych, tych, którzy poznali Prawdę. źródło: NKJP: Barbara Labuda: Poszukiwania, 2005
	Dlaczego, zapytuje Fromm, pewne określone zmiany osobowości ludzkiej miały miejsce w określonych epokach historycznych? źródło: NKJP: Jerzy Prokopiuk: Dusza ludzka - oś świata, 2005
	Stendhal był namiętnym czytelnikiem starych kronik i pamiętników, ale jako powieściopisarz traktował realia historyczne z dużą swobodą. źródło: NKJP: Jan Tomkowski: Ciemne skrzydła Ikara. Eseje o rozpaczy, 2009

Składnia

	+	historyczny	+
szyk: tylko postpozycja

1.b dokument

Definicja

powstały w czasach, które minęły

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

dokument, materiał, obiekt, przekaz, strój, ślad, zabytek historyczny; budowla, dokumentacja, pamiątka, spuścizna, wzmianka, zabudowa historyczna; centrum; dziedzictwo, świadectwo historyczne; źródła historyczne

Cytaty

Historyczny zespół Starego Miasta został wpisany na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 20.05.1999

[...] dostęp do źródeł historycznych dotyczących makabrycznych aspektów rewolucji kulturalnej jest ciągle w Chinach zamknięty.

źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Miłość, wojna, rewolucja: szkice na czas kryzysu, 2009

Analiza historycznych źródeł pokazuje pewne stałe i powszechne odczucie o zaświatach ludzi wielu kultur.

źródło: NKJP: Zdzisław J. Kijas: Czyściec, 2003

Składnia

	+	historyczny	+
szyk: tylko postpozycja

1.c film

Definicja

mający za swój temat wydarzenia z czasów, które minęły

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

dramat, film, motyw, rys, serial, szkic, wątek; pisarz historyczny; inscenizacja, książka, lektura, literatura, opowieść, powieść, rekonstrukcja historyczna; dzieło, kino, malarstwo, pisarstwo historyczne; sceny historyczne

Cytaty

Historyzm nowożytny zaczął stawiać trudniejsze wymagania powieści i dramatowi historycznemu. Dzięki wzrostowi wymagań tematy starożytne stały się rzadsze na scenie i w powieści.

źródło: NKJP: Jerzy Stempowski: Szkice literackie. Chimera jako zwierzę pociągowe: 1929-1941, 2001

Czytelnik ksiąg historycznych ma o czym rozmyślać, czasem się wzdrygnie, czasem ma satysfakcję, że tym razem dramat dziejowy rozgrywa się na jego oczach.

źródło: NKJP: Józef Hen: Ja, Michał z Montaigne?, 2009

Składnia

	+	historyczny	+
szyk: tylko postpozycja

1.d dzień

Definicja

ważny ze względu na swój wpływ na przyszłe wydarzenia

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	dziejowy, epokowy, przełomowy
	hiperonimy:	ważny

Połączenia

historyczny dzień; kompromis, przełom, rekord, sukces; wymiar; przywódca; historyczna cezura, chwila, rola, szansa, wizyta; doniosłość; historyczne osiągnięcie, wydarzenie, wyzwanie, znaczenie, zwycięstwo

Cytaty

Pamiętam te nie kończące się oklaski po wypowiedzi Papieża. Ale przecież nie od tych słów upadł mur berliński? Te słowa uruchomiły historyczny proces.

źródło: NKJP: Maciej Zięba: Niezwykły pontyfikat, 1997

Hiszpania, kraj poprzedniej fali rozszerzenia, nie przystąpiła do UE na mocy referendum. Parlament nie przerzucił tam odpowiedzialności na społeczeństwo, ale świadom swej roli i fundamentalnych interesów swego kraju, sam podjął tę historyczną decyzję.

źródło: NKJP: Jerzy Łukaszewski: O Polsce i Europie bez niedomówień, 2006

Na scenie pojawił się Michaił Gorbaczow. Potem w Ameryce Ronald Reagan. Na tronie papieskim w Rzymie zasiadł Polak. Wszystko to przyniosło historyczny przełom, upadek ZSRR i całkowitą zmianę układu sił na świecie.

źródło: NKJP: Stanisław Głąbiński: Polityka po amerykańsku, 1996

Składnia

	+	historyczny	+
szyk: tylko prepozycja

2. związany z historią - nauką

Definicja

związany z historią - nauką

Noty o użyciu

Używane w nazwach własnych, np. Polskie Towarzystwo Historyczne .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka działalność naukowa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

naukowy

Połączenia

atlas, kwartalnik, podręcznik, słownik, traktat; instytut; zjazd historyczny; analiza, literatura, synteza; myśl, refleksja, olimpiada historyczna; muzeum; pojęcie, ujęcie, wykształcenie; opracowanie; towarzystwo historyczne; zeszyty historyczne; dane; prace historyczne; badania, studia historyczne
historyczny i archeologiczny, historyczny i i architektoniczny, historyczny i biograficzny, historyczny i ekonomiczny, historyczny i etnograficzny, historyczny i i geograficzny, historyczny i gospodarczy, historyczny i kulturalny, historyczny i obyczajowy, historyczny i polityczny, historyczny i przyrodniczy, historyczny i religijny, historyczny i socjologiczny, historyczny i społeczny, historyczny i teologiczny, historyczny i urbanistyczny

Cytaty

„Katarzy” to przede wszystkim praca historyczna, choć, oczywiście, zarazem religioznawcza.

źródło: NKJP: Jerzy Prokopiuk: Herezja znaczy wolność, 2008

Prowadził badania historyczne w wielu krajach europejskich oraz w USA na zaproszenie fundacji Fulbrighta.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 23.10.2001

Biblię, powiada, można zrozumieć bez historii, ale historię bez Biblii już nie. Materię analiz historycznych nieustająco przenika wątek teologiczny.

źródło: NKJP: Dariusz Czaja: Lekcje ciemności, 2009

Skróty

hist.

Frazeologizmy

polityka historyczna

Data ostatniej modyfikacji: 01.03.2017