UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

asceta

Chronologizacja

2 połowa XIX w., Bańk

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. asceta
asceci
ndepr
ascety
depr
D. ascety
ascetów
C. ascecie
ascetom
B. ascetę
ascetów
N. ascetą
ascetami
Ms. ascecie
ascetach
W. asceto
asceci
ndepr
ascety
depr

Pochodzenie

łac. kośc. ascēta

z gr. askētḗs 'ćwiczący się'

1. średniowieczny

Definicja

osoba stosująca praktykę religijną polegającą na wyrzeczeniu się w życiu wszelkiego rodzaju przyjemności i wygód w celu osiągnięcia doskonałości lub zbawienia duszy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem

Połączenia

  • średniowieczny; wędrowny; święty asceta
  • mnich i asceta
  • twarz ascety

Cytaty

Zło, które przyszły Budda dostrzegał wokół siebie, kazało mu szukać prawdy zdolnej uwolnić ludzi od cierpienia. Dlatego opuszcza ukradkiem pałac, porzuca rodzinę, ścina długie włosy, zdejmuje drogie szaty i klejnoty i w wieku 29 lat zaczyna radykalnie inne życie - wędrownego ascety.

źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Wędrowcy prawdy, Polityka nr 2685, 2008-12-20

W Indiach mnisi przenosili się z miejsca na miejsce, zbierając jałmużnę i prowadząc życie ascetów.

źródło: NKJP: Agnieszka Kozyra: Filozofia zen, 2004

Był ascetą, nie jadał mięsa [...]. Przez długie lata mieszkał w [...] jaskiniach, spał na posłaniu z gałęzi i trawy, siedział na kamieniach, uprawiał mały ogródek z najprostszymi warzywami, sam mełł ziarna na chleb, tkał ubrania z lnu, używał pieca chlebowego wykutego w skale.

źródło: NKJP: Anna Bolecka: Uwiedzeni, 2009

Wielu późniejszych ascetów [...] twierdziło zgodnie, że nic tak dobrze nie nastraja do życia, jak uważny namysł nad sensem spraw ostatecznych.

źródło: NKJP: Dariusz Czaja: Lekcje ciemności, 2009

2. życiowy

Definicja

książk. 
osoba prowadząca, z przyczyn innych niż religijne, życie pozbawione określonych wygód, udogodnień lub przyjemności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

antonimy:  sybaryta

Cytaty

Abstynencja [...] nie ma tworzyć aureoli wokół głowy sportowego ascety, lecz jest wyłącznie pożądanym atrybutem sportowego trybu życia.

źródło: NKJP: Anna Pawlak: Olimpijczycy Polscy sportowcy w latach 1924-1998, 2000

Mówi się o skoczkach, że to asceci, jedzący i pijący tyle, co kot napłakał, i kładący się bardzo wcześnie spać.

źródło: NKJP: (PAS): Zakopiańskie ploteczki, Express Ilustrowany, 2004-01-23

Walery Sławek, najbliższy współpracownik Piłsudskiego, człowiek skromny, cichy, asceta - nie uchodził za zamożnego.

źródło: NKJP: Zofia Żak: Ostatnie lata życia Józefa Piłsudskiego (3cz.), Co Tydzień Jaworzno, 2005-01-01

Lopez wybrał sobie na kwaterę pokój narożny, mały, słoneczny, ubogo wyposażony. W pracy był ascetą, w życiu prywatnym sybarytą. Traktował niewygody związane ze swą profesją jako swego rodzaju pokutę, dawało mu to specyficzne poczucie wewnętrznej równowagi.

źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2000

Data ostatniej modyfikacji: 13.01.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj