UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

plan

Chronologizacja

1811, SL

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	plan	plany
D.	planu	planów
C.	planowi	planom
B.	plan	plany
N.	planem	planami
Ms.	planie	planach
W.	planie	plany

Pochodzenie

fr. plan

z łac. plānus 'płaski, równy, położony poziomo'

1. zamiar

Definicja

zamiar, który jakaś osoba chce zrealizować w przyszłości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	zamysł
	hiperonimy:	zamiar

Połączenia

ambitny; chytry, desperacki, diabelski, fantastyczny, genialny, konkretny, misterny plan; boski, Boży; dalekosiężne, śmiałe, wielkie; życiowe plany; plan awaryjny; plany badawcze, operacyjne; małżeńskie, matrymonialne, osobiste
plan ataku, napadu, odwetu, zemsty; obrony, podboju czegoś, rozmowy, ucieczki, wyjazdu; realizacji, zniszczenia czegoś; Stwórcy
plany i ambicje, plany i aspiracje, plany i decyzje, plany i działania, plany i marzenia, plany i nadzieje, plany i pomysły, plany i projekty, plany i zamiary, plany i zamierzenia
rezygnacja z planu
pytanie o plany
informacja, wiadomość o planach
plan pojawił się, powstał, rodził się, zrodził się; powiódł się; plany zmieniają się
przeciwstawić się, sprzeciwiać się planom
mieć; obmyślić/obmyślać, ułożyć/układać, ustalić/ustalać, wymyślić; powziąć; przedstawić, uzgodnić; przeprowadzić, wykonać; przekreślić plan; nakreślić, robić, snuć, zrobić; pokrzyżować, zmienić/zmieniać; poznać; coś komplikuje, krzyżuje plany
rezygnować, wycofać się, zrezygnować z planów
pytać o plany
mówić, myśleć, opowiadać, pisać, poinformować, rozmawiać, wspominać; sądzić coś; dowiedzieć się/dowiadywać się, słyszeć, usłyszeć, wiedzieć o planach

Cytaty

	Uważajcie, plan jest taki: wy tu na mnie czekacie, a ja wracam do domu po wózek Tańcia. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zorro, załóż okulary!, 2001
	Długo będziesz w Kairze? - Nie wiem. - Alicja wzruszyła ramionami. - Na razie nie mam konkretnych planów. - Odezwę się za kilka dni. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999
	Im bliższa staje się data uroczystości, tym mama jest coraz mniej pewna swoich decyzji i coraz bardziej przerażona tym, co ją czeka. - Chyba nie musimy zapraszać stu osób - Joanna stara się studzić wielkie plany babci i mamy. źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Emilia z kwiatem lilii leśnej, 1993
	[...] podjąłem śmiały plan, żeby pójść do Pałacu Ostrogskich [...] źródło: NKJP: Tomasz Piątek: Pałac Ostrogskich, 2008
	[...] wybuch wojny przekreślił plany i marzenia wielu Polaków. źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997

Składnia

	+	plan	+	(CZEGO)
	+	plan	+	żeby ZDANIE

2. rozkład

Definicja

ciąg zadań, które powinny być wykonane w określonym czasie i kolejności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

program, rozkład

Połączenia

plan finansowy, gospodarczy, polityczny; inwestycyjny, rozwojowy, strategiczny; pisarski; ratunkowy, wojenny; kwartalny, pięcioletni, sześcioletni...; plany literackie, wydawnicze; urlopowe, wakacyjne; zawodowe
plan dnia, lekcji, zajęć; akcji, podróży, wyprawy; działania, postępowania, walki, zagospodarowania gminy, terenu...
plan i budżet, plan i kosztorys; plany i programy, plany i strategie
poprawki, propozycje do planu
dyskusja, prace nad planem
dyskusja o planie; zmiany w planie
trzymać się planu
opracować, przygotować/przygotowywać, sporządzić, układać; realizować; rozpatrywać plan; przeczytać plany
zająć się/ zajmować się planem
przystąpić; włączyć, wpisać, wprowadzić coś do planu
pracować nad planem
mieć coś; określony, przewidziany, ujęty, ustalony, wskazany, zawarty w planie

Cytaty

	Zaspał prawie piętnaście minut. [...] Może dla przeciętnego człowieka kwadrans to niewiele, ale w przypadku Micka powodowało to już poważne przesunięcia w jego planie dnia. źródło: NKJP: Adam Barczyński: Ślepy los, 1999
	[...] punktualnie o dziewiątej, zjawiła się Debbie ze starannie przygotowanym planem pracy Senatu na bieżący tydzień. źródło: NKJP: Piotr Niklewicz: Niezwykła kariera Antoniego K, 2006
	[...] połowa spotykanych w śródmieściu osób to cudzoziemcy, wyposażeni w swoje plecaki, przewodniki, aparaty i paski z kieszeniami na dokumenty. W zależności od tego, jak bogaty jest plan podróży, Warszawie poświęcają więcej lub mniej czasu. źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Wilcza wyspa, 2006
	Do systemu planowania budżetowego przywiązuje się dużą wagę, jest on bowiem podstawowym planem finansowym rządu, podstawą realizacji polityki społeczno-gospodarczej. źródło: NKJP: Bogusław Pietrzak, Zbigniew Polański (red.): System finansowy w Polsce, 1997
	Arabia Saudyjska [...] Ponieważ ma najtańszą energię elektryczną na świecie, chce być światowym liderem w produkcji energochłonnej stali, aluminium. Daje na to sobie kilka lat. Zadania ujmuje w plany pięcioletnie . źródło: NKJP: Witold Pawłowski: Miasta na piasku, Polityka, 2007-08-11

Składnia

plan

(CZEGO)

3. konspekt

Definicja

zarys utworu, który ma powstać, przedstawiony w punktach w określonej kolejności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka literatura

Relacje znaczeniowe

synonimy:

szkic, zarys

Połączenia

plan dramatu, eseju

Cytaty

Do listu dołączam plan eseju, zatytułowanego „Twarz Obcego”, który przesyłam Pani razem z moimi tłumaczeniami raportów owego Obcego na język polski.

źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998

Pisarz zadłużył się i żeby spłacić weksle, musiał stworzyć coś, co sprzeda się przyzwoicie. Szybko naszkicował ramowy plan dramatu, który rychło stał się jego najlepszym i najczęściej wystawianym dziełem.

źródło: NKJP: Paweł Sasko: Nierozgarnięta siostra, Esensja, 2009-04-08

Chcę napisać coś zupełnie bez planu. W taki sposób, że jedna scena wymusza następną tak, żeby dla mnie samej niespodzianką był ciąg dalszy. Przyznaję, że nudzi mnie wypracowanie napisane zgodnie z najlepszym nawet planem, [...]

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Monografia grzechów z dziennika 1978-1989, 2006

Składnia

plan

(CZEGO)

4. rysunek

Definicja

rysunek, który odwzorowuje na płaszczyźnie w pomniejszeniu i uproszczeniu jakiś obszar lub obiekt

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka sztuki plastyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

rysunek

Połączenia

plan architektoniczny, sytuacyjny
plan budowy, budynku, miasta, metra, ulic, zamku; Londynu, Warszawy...;
plan i mapa, plan i opis
narysować, naszkicować, rysować, wyrysować; przestudiować; rozłożyć plan
kierować się planem

Cytaty

	Małgorzata przykucnęła i ptasim piórem naszkicowała nieporadnie na piasku plan ich przedwojennego domu. źródło: NKJP: Ewa Kujawska: Dom Małgorzaty, 2007
	[...] na planie miasta widać, że Plac Wileński znajduje się na Pradze [...] źródło: NKJP: Agnieszka ‘Achika’ Szady: Żołnierzyki, Esensja, 05-2008
	Gdy już odnajdę drogę, zapamiętam dojazd, albo jeszcze lepiej: narysuję plan i potem wrócą po Joannę - pomyślałem. źródło: NKJP: Jacek Głębski: Droga do Ite, 2006
	Chłopcy zgodnie pochylili głowy nad tajemniczym planem. Nie ulegało wątpliwości, że był to plan zamku, a raczej jego podziemi, gdyż nadziemne mury zaznaczone były jedynie przerywaną linią. źródło: NKJP: Adam Bahdaj: Wakacje z duchami, 1962
	Okno wychodziło na północ i w bibliotece panował nieustanny półmrok; nie rozjaśniały go nawet dwa rzędy zimnych świetlówek. To była widmowa biblioteka. Na planach budynku figurowała jako pomieszczenie gospodarcze. źródło: NKJP: Radosław Kobierski: Harar, 2005
	Plan architektoniczny budynku w stylu klasycystycznym z kopułą opracował osobiście Tomasz Jefferson. źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999

Składnia

plan

(CZEGO)

5. na obrazie

Definicja

miejsce przedmiotów lub osób na obrazie, rysunku, scenie teatralnej lub w krajobrazie, które wyodrębnia się ze względu na odległość od obserwatora

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka prądy, kierunki i kategorie artystyczne

Połączenia

bliski, daleki, drugi plan

Cytaty

[...] pień drzewa widoczny na drugim planie namalowano farbą akrylową, wynalezioną dopiero w drugiej połowie dwudziestego wieku

źródło: NKJP: Antoni Kapelański: Wielki Koneser, 2006

Portrety są różne - a przecież wyraźnie coś je łączy. Osoby pokazywane są w tym samym bliskim planie, podobnym do dzisiejszej fotografii paszportowej [...]

źródło: NKJP: Andrzej Osęka: Marność paradna, Gazeta Wyborcza, 1997-01-10

Z tego okna widok zamknięty. Na dalekim planie górne kondygnacje domów z przeciwległej ulicy, niżej, okalający resztę świata, wysoki mur.

źródło: NKJP: Leszek Długosz: Odlotowo 2008, Dziennik Polski, 2008-04-19

Składnia

plan

JAKI

6. zasięg widzenia

Definicja

film.

zasięg widzenia kamery, wynikający z jej odległości od filmowanego obiektu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka film

Połączenia

szeroki plan; plan bliski, ogólny, pełny, średni
zakres planu

Cytaty

	[...] operatorzy telewizyjni powyciągali światłomierze i stwierdzili, że jest już za ciemno na zdjęcia. Nic nie da się już zrobić, ani planów ogólnych, ani zbliżeń, ani ruchu, ani bezruchu. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Wojna futbolowa, 2005
	Film reklamowy operuje pełnym zakresem planu, z panoramicznymi włącznie, jednak tendencja do pracy w planach bliskich jest także silna. źródło: NKJP: Krzysztof Albin: Reklama – przekaz, odbiór, interpretacja, 2000
	Wajda pracuje metodą w Polsce stosowaną rzadko: [...] kręci scenę w kilku planach:[...] Można ją zmontować na wiele sposobów. Inni najczęściej realizują ujęcia w planach wymyślonych wcześniej, odcinając sobie możliwość zarejestrowania niespodzianek. źródło: NKJP: Krystyna Janda, Bożena Janicka: Gwiazdy mają czerwone pazury, 1998
	[...] filmowcy między sobą nazywają „pompką” szybkie najazdy i odjazdy transfokatora, przeskoki planu bliskiego do szerokiego i vice versa. źródło: NKJP: Stanisław Manturzewski: Rondo Himilsbacha, Gazeta Wyborcza, 1998-02-27
	Przeglądali odrzucone ujęcia z reżimowych dokumentów. Było ich mnóstwo. Wycięto wszystkie sceny z tłumami młodzieży, wszystkie szerokie plany. źródło: NKJP: Czesław Bielecki: Scenarzysta, 2009

7. zdjęciowy

Definicja

miejsce, w którym jest kręcony film

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka film

Połączenia

plan filmowy, zdjęciowy
plan filmu
zdjęcia z planu
praca na planie
poznać się, spotkać się na planie

Cytaty

[...] obserwowali pracę aktorów i statystów na planie filmu, z którym poczuli się trochę związani.

źródło: NKJP: Marek Jarosz: Déja vu i inne opowiadania, 2003

Jej luksusowe życie często wygląda tak: wstaje o piątej, o szóstej wsiada do warszawskiego pociągu, parę minut po dziewiątej rozpoczyna pracę na planie, o trzeciej wsiada do pociągu krakowskiego, aby zdążyć przed siódmą na spektakl w Starym Teatrze.

źródło: NKJP: Elżbieta Baniewicz: Anna Dymna - ona to ja, 1997

8. symboliczny

Definicja

ogół elementów treści lub formy jakiegoś utworu, które zostały wyodrębnione w wyniku jego analizy i przeciwstawione pozostałym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Połączenia

plan symboliczny, plany czasowe

Cytaty

Utwór Mrożka, gęsty, pełen intertekstualnych gier, odwołań do znanych motywów i postaci z literatury rosyjskiej [...] pokazuje Rosję w trzech planach czasowych: u schyłku caratu, za rządów bolszewików i na początku lat 90., w okresie dzikiego kapitalizmu i wielkiej fascynacji Ameryką.

źródło: NKJP: Aneta Kyzioł: Smutek na Krymie, Polityka, 2007-01-27

W ramach realistycznej historii widz odnajduje nieoczekiwanie plan symboliczny . Rozliczenie czerwonych terrorystów dokonuje się w wymiarze mitycznym: wszyscy zostają przedstawieni jako ojcobójcy, którzy popełniają śmiertelny grzech rozbicia świętej rodziny.

źródło: NKJP: J.W.: Witaj nocy, Polityka, 2005-11-26

Frazeologizmy

coś schodzi na dalszy plan
coś ustępuje na dalszy plan
coś schodzi na drugi plan
coś odchodzi na dalszy plan
coś odsuwa się na dalszy plan
coś przesuwa się na dalszy plan
coś zeszło na dalszy plan
coś zeszło na drugi plan
coś odeszło na dalszy plan
coś przesunęło się na dalszy plan
coś odsunęło się na dalszy plan
coś ustąpiło na dalszy plan
ktoś usunął kogoś/coś na drugi plan
ktoś usunął kogoś/coś na dalszy plan
ktoś usunął się na drugi plan
ktoś usuwa kogoś/coś na drugi plan
ktoś usuwa kogoś/coś na dalszy plan
ktoś usuwa się na drugi plan
ktoś wiąże plany z kimś/czymś
ktoś wysunął na pierwszy plan kogoś/coś
ktoś postawił na pierwszym planie kogoś/coś
ktoś wysuwa na pierwszy plan kogoś/coś
ktoś stawia na pierwszym planie kogoś/coś
ktoś związał plany z kimś/czymś
ktoś/coś wysunął się/wysunęło się na pierwszy plan
ktoś/coś wyszedł/wyszło na pierwszy plan
ktoś/coś wybił się/wybiło się na pierwszy plan
ktoś/coś wysuwa się na pierwszy plan
ktoś/coś wychodzi na pierwszy plan
ktoś/coś wybija się na pierwszy plan
mistrz drugiego planu
mistrzyni drugiego planu
na planie
plan amerykański

Data ostatniej modyfikacji: 12.04.2018