UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

okręcić

Chronologizacja

1564, SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. okręcę
okręcimy
2 os. okręcisz
okręcicie
3 os. okręci
okręcą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. okręciłem
+(e)m okręcił
okręciłam
+(e)m okręciła
okręciłom
+(e)m okręciło
okręciliśmy
+(e)śmy okręcili
okręciłyśmy
+(e)śmy okręciły
2 os. okręciłeś
+(e)ś okręcił
okręciłaś
+(e)ś okręciła
okręciłoś
+(e)ś okręciło
okręciliście
+(e)ście okręcili
okręciłyście
+(e)ście okręciły
3 os. okręcił
okręciła
okręciło
okręcili
okręciły

bezosobnik: okręcono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. okręćmy
2 os. okręć
okręćcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. okręciłbym
bym okręcił
okręciłabym
bym okręciła
okręciłobym
bym okręciło
okręcilibyśmy
byśmy okręcili
okręciłybyśmy
byśmy okręciły
2 os. okręciłbyś
byś okręcił
okręciłabyś
byś okręciła
okręciłobyś
byś okręciło
okręcilibyście
byście okręcili
okręciłybyście
byście okręciły
3 os. okręciłby
by okręcił
okręciłaby
by okręciła
okręciłoby
by okręciło
okręciliby
by okręcili
okręciłyby
by okręciły

bezosobnik: okręcono by

bezokolicznik: okręcić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: okręciwszy

gerundium: okręcenie

rodzaj gramatyczny: dk

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. okręcenie
okręcenia
D. okręcenia
okręceń
C. okręceniu
okręceniom
B. okręcenie
okręcenia
N. okręceniem
okręceniami
Ms. okręceniu
okręceniach
W. okręcenie
okręcenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: okręcony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. okręcony
okręcony
okręcony
okręcone
okręcona
D. okręconego
okręconego
okręconego
okręconego
okręconej
C. okręconemu
okręconemu
okręconemu
okręconemu
okręconej
B. okręconego
okręconego
okręcony
okręcone
okręconą
N. okręconym
okręconym
okręconym
okręconym
okręconą
Ms. okręconym
okręconym
okręconym
okręconym
okręconej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. okręceni
okręceni
okręcone
okręcone
D. okręconych
okręconych
okręconych
okręconych
C. okręconym
okręconym
okręconym
okręconym
B. okręconych
okręconych
okręconych
okręcone
N. okręconymi
okręconymi
okręconymi
okręconymi
Ms. okręconych
okręconych
okręconych
okręconych

odpowiednik aspektowy: okręcać

Pochodzenie

Zob. kręcić

1. szyję

Definicja

wielokrotnie owinąć czymś długim tak, że przylega to bardzo ścisłe do obiektu czynności

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  owinąć

Połączenia

  • okręcić ciało, głowę, nogi, paczkę, palec, ramię, ręce, szyję
  • okręcić bandażami, chustką, drutem, folią, kocem, liną, ręcznikiem, rzemieniami, szalem, szmatami, sznurkiem, taśmą

Cytaty

- Weźcie sznur i niech każdy okręci go sobie wokół dłoni - powiedział znowu niewolnik.

źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951

Dziewczyna okręciła opadające włosy aksamitną przepaską.

źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996

Miał na sobie stare, letnie palto, a szyję okręconą szalikiem.

źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1961

Składnia

bez ograniczeń + okręcić +
KOGO/CO + (CZYM)
bez ograniczeń + okręcić +
CO + wokół CZEGO

2. dziewczynę

Definicja

obrócić wokół własnej osi

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  obrócić

Połączenia

  • okręcić dziewczynę
  • okręcić w tańcu

Cytaty

Chwycił ją za rękę i okręcił kilka razy.

źródło: NKJP: Kinga Dunin: Tabu, 1998

- Moja przyjaciółka, Aśka - powiedziała i trzymając ją w pasie, okręciła wokół jej osi.

źródło: NKJP: Hanna Samson: Pułapka na motyla, 2000

Okręciłam podany kieliszek, obejrzałam płyn pod światło.

źródło: NKJP: Ewa Przybylska: Dotyk motyla, 1994

Składnia

bez ograniczeń + okręcić +
KOGO/CO + (wokół CZEGO)

Frazeologizmy

ktoś owinął sobie wokół/dookoła/koło palca kogoś
ktoś okręcił sobie wokół/dookoła/koło palca kogoś
ktoś okręcił sobie wokół/dookoła małego palca kogoś
Data ostatniej modyfikacji: 25.09.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj