UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

obywatelka

Chronologizacja

1572, SPXVI

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. obywatelka
obywatelki
D. obywatelki
obywatelek
C. obywatelce
obywatelkom
B. obywatelkę
obywatelki
N. obywatelką
obywatelkami
Ms. obywatelce
obywatelkach
W. obywatelko
obywatelki

Pochodzenie

Zob. obywatel

1. państwa

Definicja

kobieta oficjalnie uznana za członka społeczeństwa jakiegoś państwa i mająca wynikające z tej przynależności uprawnienia i obowiązki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa

Połączenia

  • każda, pierwsza; szara, zwykła; dobra, świadoma; pełnoprawna; niemiecka, polska, rosyjska... obywatelka
  • obywatelka Polski, Ukrainy, Włoch...; Europy, Unii Europejskiej; RP, USA, ZSRR; naszego kraju, państwa (polskiego); jakiejś narodowości, jakiegoś pochodzenia; drugiej kategorii
  • małżeństwo z obywatelką (polską)

Cytaty

Pani Swietłana dowiedziała się [...], że jej ciotka Aniela, obywatelka Kazachstanu narodowości polskiej zamierza wrócić do kraju przodków.

źródło: NKJP: Sylwia Ressel: Nowe życie Swietłany, Dziennik Bałtycki, 2001-02-03

Czego oczekiwałabym od państwa? Abym nie czuła się obywatelką drugiej kategorii, bo uczciwie pracuję i płacę podatki.

źródło: NKJP: Okiem mamy, Polityka, 2007-09-01

Zakładała szkoły, by zarówno zamożne, jak i ubogie dziewczęta z miast i wsi mogły kształcić się, rozwijać i stawać dobrymi obywatelkami kraju.

źródło: NKJP: Barbara Labuda: Poszukiwania, 2005

Konstytucja RP gwarantuje obywatelkom i obywatelom: równość wszystkich wobec prawa, wolność wypowiedzi, wolność tworzenia, prawo do organizowania i uczestniczenia w pokojowych zgromadzeniach.

źródło: NKJP: Czytelnicy, Forum Czytelników, Gazeta Poznańska, 2005-08-29

2. miasta

Definicja

książk. 
stała mieszkanka jakiejś miejscowości

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka miasto

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  mieszkanka

Połączenia

  • honorowa obywatelka
  • obywatelka miasta; Katowic, Krakowa, Torunia...

Cytaty

Justyna Kowalczyk, polska biegaczka narciarska i zdobywczyni Pucharu Świata, od środy jest honorową obywatelką Katowic.

źródło: NKJP: M. Stelmaszczyk: Honorowa obywatelka, Dziennik Zachodni, 2009-04-10

Sto czwarte urodziny świętowała wczoraj Franciszka Gurgul, jedna z najstarszych obywatelek Krakowa.

źródło: NKJP: (MP): Kotlety gwarancją długowieczności, Gazeta Krakowska, 2005-03-09

W imieniu miasta Nowego Targu oraz własnym witam Panią w Nowym Targu jako nową obywatelkę społeczności lokalnej naszego miasta.

źródło: NKJP: Rafał Gratkowski: Zakopiańskie dobra w Nowym Targu, Dziennik Polski, 2005-02-04

Składnia

bez ograniczeń + obywatelka +
CZEGO

3. w PRL

Definicja

forma zwracania się do kobiety w okresie PRL zastępująca formę pani

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Cytaty

„Teraz obywatelka prokurator ma chyba całość obrazu tego, co zrobiono oskarżonemu” - podsumował.

źródło: NKJP: Bronisław Chromy: Kamień i marzenie. Autobiografia, 2005

Przyszła we wtorek, a on na nią: nie zawracajcie mi głowy obywatelko [...], ta wasza świnia może poczekać, mamy ważniejsze sprawy!

źródło: NKJP: Antoni Kroh: Pan Wańkowicz i ciotki, Gazeta Wyborcza, 1998-06-05

Rubaszewska nic, tylko pęka z zazdrości. Nawet się poskarżyła u obywatelki Plujki Janiny, że wszystkie zaszczyty ją omijają.

źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Wolna Trybuna, 1985

- Dlaczego pan śledzi te dwie obywatelki? - zapytał groźnie funkcjonariusz.

źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997

Frazeologizmy

obywatelka świata
Data ostatniej modyfikacji: 06.03.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj