UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

swobodny

Chronologizacja

SStp: świebodny, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. swoboda; nowsze znaczenia przymiotnika to kalki semantyczne odpowiedników zach.europejskich, np. ang. free lifestyle, niem. freier Lebensstil - swobodne (wolne) życie; ang. free electron, niem. Freies Elektron, fr. l'électron libre - swobodny elektron

1.a jak ptak

Definicja

postępujący zgodnie z własną wolą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wolny
	hiperonimy:	niezależny

Połączenia

swobodny ptak
swobodny jak ptak, swobodny jak wiatr
swobodny i szczęśliwy

Cytaty

Tutaj jest wszystko najlepsze, [...] jest to jedyny kraj, w którym człowiek jest wolny, swobodny i szczęśliwy.

źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001

Tymczasem przyznana Karta Polaka byłaby nie do odebrania, a jej właściciel byłby swobodny jak ptak.

źródło: NKJP: I Ty zostaniesz Polakiem?, Gazeta Wyborcza, 1999-01-12

Chciał być swobodny jak wiatr, setki razy opadał z samolotów i śmigłowców, sfruwał na lotniach z wierzchołków gór [...].

źródło: NKJP: Apetyt na życie, Dziennik Polski, 2001-09-29

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna
D.	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnej
C.	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnej
B.	swobodnego	swobodnego	swobodny	swobodne	swobodną
N.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodną
Ms.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnej
W.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne
D.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
C.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym
B.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodne
N.	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi
Ms.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
W.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejsza
D.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszej
C.	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszej
B.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejszą
N.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszą
Ms.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodniejsi	swobodniejsi	swobodniejsze	swobodniejsze
D.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych
C.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym
B.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejsze
N.	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi
Ms.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych

1.b wybór

Definicja

świadczący o postępowaniu zgodnie z własną wolą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wolny
	hiperonimy:	niezależny

Połączenia

swobodny tekst; dobór, wybór; spacer, wjazd, wyjazd; styl, użytek; swobodna wypowiedź; migracja, wędrówka, żegluga; dyspozycja, inicjatywa, regulacja; aranżacja, improwizacja, kreacja, twórczość; decyzja, myśl, ocena, refleksja, wola; zmiana; ręka; swobodne prawo, uznanie, wejście, życie
swobodny i demokratyczny, swobodny i dowolny, swobodny i niezależny
swobodne wypowiadanie się, wyrażanie czegoś, wyznawanie czegoś; opuszczanie czegoś, przekraczanie granicy, przemieszczanie się; osiedlanie się; organizowanie się, stowarzyszanie się, zrzeszanie się; dysponowanie czymś, gospodarowanie czymś, korzystanie z czegoś, prowadzenie czegoś, rozporządzanie czymś, wykorzystywanie czegoś, zarządzanie czymś; tworzenie czegoś, wykonywanie czegoś; nabywanie czegoś, zatrudnianie kogoś; decydowanie o czymś, podejmowanie decyzji
całkowicie, zupełnie swobodny

Cytaty

	Przywódcy obu państw zapewniali również wszystkim narodom swobodny wybór formy rządów. źródło: NKJP: Alicja Dybkowska, Jan Żaryn, Małgorzata Żaryn: Polskie dzieje od czasów najdawniejszych do współczesności, 1996
	Artykuł 12 i 13 Konwencji o Prawach Dziecka ratyfikowanej przez Polskę daje dzieciom prawo do swobodnego wypowiadania się i wyrażania własnych poglądów [...]. źródło: NKJP: Maria Łopatkowa: Krzywda zgodna z prawem, Gazeta Wyborcza, 1993-03-26
	W owych niesprzyjających swobodnej twórczości czasach sternicy reżymu oczekiwali od satyry by „chłostała” i „piętnowała” wrogów ustroju [...]. źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet: wybór z pamięci 90-latka, 2004
	[...] w jaki sposób uregulowana jest w prawie międzynarodowym kwestia swobodnej żeglugi statków państw trzecich przez Cieśninę Pilawską? źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 11.01.2001

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna
D.	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnej
C.	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnej
B.	swobodnego	swobodnego	swobodny	swobodne	swobodną
N.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodną
Ms.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnej
W.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne
D.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
C.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym
B.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodne
N.	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi
Ms.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
W.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejsza
D.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszej
C.	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszej
B.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejszą
N.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszą
Ms.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodniejsi	swobodniejsi	swobodniejsze	swobodniejsze
D.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych
C.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym
B.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejsze
N.	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi
Ms.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych

2.a naturalny

Definicja

taki, który zachowuje się naturalnie, jest pewny siebie i nie okazuje zakłopotania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

naturalny

Połączenia

swobodny i spontaniczny, wesoły i swobodny

Cytaty

Ronaldo był swobodny, rozluźniony, zupełnie nie przypominał człowieka, który kilka miesięcy temu przyleciał do Krakowa na mecz Interu Mediolan z Wisłą.

źródło: NKJP: Seks Ronaldo, samba Ronaldinho, Dziennik Polski, 2002-07-01

Nasze dzieci są bardzo swobodne i spontaniczne - zapewnia Gabiela Habrom-Rokosz, dyrektorka placówki.

źródło: NKJP: (A.P.): 10 lat szkoły z klasą, Nowiny Raciborskie, 2004-01-27

[...] wesoła i swobodna księżna Aleksandra, która co jakiś czas zwykła pojawiać się na Wawelu z własną kapelą i uroczym, rozpaplanym orszakiem dwórek).

źródło: NKJP: Zbigniew Mikołejko: Żywoty świętych poprawione, 2004

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna
D.	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnej
C.	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnej
B.	swobodnego	swobodnego	swobodny	swobodne	swobodną
N.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodną
Ms.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnej
W.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne
D.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
C.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym
B.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodne
N.	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi
Ms.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
W.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejsza
D.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszej
C.	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszej
B.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejszą
N.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszą
Ms.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodniejsi	swobodniejsi	swobodniejsze	swobodniejsze
D.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych
C.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym
B.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejsze
N.	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi
Ms.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych

2.b świadczący o naturalności

Definicja

świadczący o tym, że ktoś zachowuje się naturalnie, jest pewny siebie i nie okazuje zakłopotania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

naturalny

Połączenia

swobodny krok; głos, ton; wypoczynek, wywiad; swobodna postawa; dyskusja, konwersacja, pogawędka, rozmowa; narracja, opowieść; zabawa; atmosfera, ekspresja; swobodne zachowanie
swobodny i naturalny, wesoły i swobodny
bardzo swobodny

Cytaty

	Mimo oficjalnego stroju, Havel był rozluźniony i uśmiechnięty, a swobodnej atmosfery nie zakłócili nawet czterej ochroniarze. źródło: NKJP: Andrzej Jagodziński: Havel w Gazecie?, Gazeta Wyborcza, 1992-09-09
	Po moim wystąpieniu przyszedł czas na swobodne rozmowy, a że większość już miała dobrze w czubie, zdarzały się dowcipy, i to całkiem ostre. źródło: NKJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000
	[...] rechot całego zgromadzenia, z początku nieco nerwowy, głośnymi salwami niósł się po ogrodzie, stając się coraz bardziej wesoły i swobodny w miarę, jak się nasilał. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999
	Znacznie swobodniejsze, choć często również starannie przygotowane i wyuczone są zachowania na wielkich oficjalnych przyjęciach towarzyskich [...]. źródło: NKJP: Maria Gołaszewska: Estetyka pięciu zmysłów, 1997

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna
D.	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnej
C.	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnej
B.	swobodnego	swobodnego	swobodny	swobodne	swobodną
N.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodną
Ms.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnej
W.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne
D.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
C.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym
B.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodne
N.	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi
Ms.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
W.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejsza
D.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszej
C.	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszej
B.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejszą
N.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszą
Ms.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodniejsi	swobodniejsi	swobodniejsze	swobodniejsze
D.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych
C.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym
B.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejsze
N.	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi
Ms.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych

3.a obyczajowo

Definicja

taki, który zachowuje się nieprzyzwoicie i niezgodnie z panującymi obyczajami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

nieprzyzwoity

Cytaty

Jak przyzwoita kobieta mogła być tak swobodna, tak wyzywająca.

źródło: NKJP: Elżbieta Hajnicz: Poza nurtem czasu, 1996

[...] są na ogół dobrymi żonami, uległymi wobec swych mężczyzn. [...] Są swobodne, ale nie rozwiązłe, brzydzą się perwersją, seksualnymi dewiacjami.

źródło: NKJP: Babski raj, Dziennik Polski, 2000-10-21

– No to przejdźmy do rzeczy – rzucił z szelmowskim uśmiechem. Był coraz swobodniejszy, najwyraźniej swoje osobiste kłopoty zostawił poza planem.

źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Prąd zatokowy, 2003

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna
D.	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnej
C.	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnej
B.	swobodnego	swobodnego	swobodny	swobodne	swobodną
N.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodną
Ms.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnej
W.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne
D.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
C.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym
B.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodne
N.	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi
Ms.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
W.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejsza
D.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszej
C.	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszej
B.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejszą
N.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszą
Ms.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodniejsi	swobodniejsi	swobodniejsze	swobodniejsze
D.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych
C.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym
B.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejsze
N.	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi
Ms.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych

3.b styl życia

Definicja

świadczący o tym, że ktoś zachowuje się nieprzyzwoicie i niezgodnie z panującymi obyczajami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

swobodny styl życia, tryb życia; swobodne podejście do czegoś, życie; swobodne obyczaje
swobodny obyczajowo
bardzo swobodny

Cytaty

- W Milandes panowały dość swobodne obyczaje - wspomina pokojówka Baker: - Gdy przynosiłam pani śniadanie do łóżka, zastawałam ją prawie za każdym razem z innym mężczyzną.

źródło: NKJP: Czarna Wenus, Dziennik Polski, 2003-04-19

Prawdopodobnie prowadziła rozrywkowy, swobodny tryb życia, zawierała przypadkowe znajomości.

źródło: NKJP: Jolanta Grotowska-Leder: Fenomen wielkomiejskiej biedy: od epizodu do underclass, 2002

Jej kariera rozpoczęła się od udziału w programie „Big Brother” gdzie zaszokowała milionów telewidzów bardzo swobodnym podejściem do seksu.

źródło: NKJP: Wiesław Hadegorny: Niegrzeczna dziewczynka, Tygodnik Ciechanowski, 2004-10-06

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna
D.	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnej
C.	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnej
B.	swobodnego	swobodnego	swobodny	swobodne	swobodną
N.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodną
Ms.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnej
W.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne
D.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
C.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym
B.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodne
N.	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi
Ms.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
W.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejsza
D.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszej
C.	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszej
B.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejszą
N.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszą
Ms.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodniejsi	swobodniejsi	swobodniejsze	swobodniejsze
D.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych
C.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym
B.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejsze
N.	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi
Ms.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych

4. dojazd

Definicja

taki, na którego drodze nie znajdują się żadne przeszkody

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

szybki

Połączenia

swobodny dojazd, przejazd, wjazd; odpływ, spływ, wypływ; lot, spadek; swobodne przejście, wejście
swobodny i bezpieczny
swobodne spadanie

Cytaty

	Ukształtowanie terenu wokół budynku powinno zapewniać swobodny spływ wody opadowej od budynku. źródło: NKJP: Dz.U. z 2002r. Nr 75, poz. 690
	[...] śmieci kumulują się w jednym miejscu, a zwłaszcza przy łodziach, statkach lub barkach (blokują one swobodny przepływ wody). źródło: NKJP: Woda wszystko poniesie?, Dziennik Polski, 2003-07-19
	Wielkie błoto i ciągle stojąca woda pod posesjami uniemożliwia swobodne przejście a wielkość dziur [...] nie pozwala na normalne poruszanie się pojazdami. źródło: NKJP: Stan drogi na ulicy Polnej w Mroczy, Nakielski Czas, 2006-01-11
	Marzy mi się swobodny lot z wysokości. Żeby oderwać się od ziemi i spadać lekko szybując w powietrzu - mówi. źródło: NKJP: Iza Bednarz: Musisz to wziąć balansem, Echo Dnia, 2004-07-09

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna
D.	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnej
C.	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnej
B.	swobodnego	swobodnego	swobodny	swobodne	swobodną
N.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodną
Ms.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnej
W.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne
D.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
C.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym
B.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodne
N.	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi
Ms.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
W.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejsza
D.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszej
C.	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszej
B.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejszą
N.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszą
Ms.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodniejsi	swobodniejsi	swobodniejsze	swobodniejsze
D.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych
C.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym
B.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejsze
N.	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi
Ms.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych

5. tranzyt

Definicja

taki, który może istnieć lub się odbywać bez przeszkód jakiegokolwiek rodzaju

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wolny
	sprzeczne:	ograniczony

Połączenia

swobodny oddech; ruch; eksport, handel, transfer, tranzyt, wywóz, zakup; dostęp, kontakt, wstęp; manewr, obieg, obrót, przepływ; rozwój; stosunek do czegoś; swobodna komunikacja; działalność, konkurencja, praca, przedsiębiorczość, sprzedaż, współpraca; gra, polityka; realizacja czegoś; penetracja, wymiana; droga, forma; swobodne podejście do czegoś; swobodne działania
swobodny i nieograniczony, wolny i swobodny
swobodne oddychanie; komunikowanie się, porozumiewanie się, posługiwanie się (jakimś językiem); poruszanie się po czymś; działanie, kształtowanie czegoś, operowanie czymś, puszczanie czegoś, traktowanie czegoś
całkowicie, zupełnie; względnie swobodny

Cytaty

	Kolejna sprawa to zapewnienie swobodnej sprzedaży na polskim rynku towarów produkowanych przez polską wieś. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 10.11.1997
	Na domiar złego nie dano nam swobodnego dostępu do zamkowej biblioteki. Cenne rozprawy, traktaty, pamiętniki [...] nie były przeznaczone dla rozhukanej młodzieży. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004
	- Uczniowie mają jeszcze kłopoty ze swobodnym porozumiewaniem się w języku angielskim - przyznaje nauczycielka. źródło: NKJP: Lekcje w języku Szekspira, Dziennik Polski, 2002-11-27
	W odniesieniu do państwa takie stanowisko Kościoła oznaczało, że odmawiał on prawa do swobodnego działania innym religiom, wyznaniom [...]. źródło: NKJP: Nikolaus Lobkowicz: Kościół w państwie demokratycznym, Gazeta Wyborcza, 1992-01-25/1992-01-26

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna
D.	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnej
C.	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnej
B.	swobodnego	swobodnego	swobodny	swobodne	swobodną
N.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodną
Ms.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnej
W.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne
D.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
C.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym
B.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodne
N.	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi
Ms.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
W.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejsza
D.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszej
C.	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszej
B.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejszą
N.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszą
Ms.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodniejsi	swobodniejsi	swobodniejsze	swobodniejsze
D.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych
C.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym
B.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejsze
N.	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi
Ms.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych

6. płaszcz

Definicja

taki, który nie krępuje ruchów

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

Połączenia

swobodny strój

Cytaty

[...] oczywiście swobodna sukienka domowa różni się od pancerzyka biurowego.

źródło: NKJP: Agnieszka Romero-Latouche: Warto zatrudniać kobiety!, Wysokie Obcasy nr 19 dodatek do Gazety Wyborczej, 1999-08-07

Nowy strój listonosza jest swobodniejszy, wygodniejszy i w niczym nie przypomina munduru.

źródło: NKJP: /MPB/: Listonosz na sportowo, Echo Dnia, 2004-07-24

Stawały na scenie kilkakrotnie: w kreacjach wieczorowych, sportowych, letnich swobodnych i strojach kąpielowych.

źródło: NKJP: Monika w koronie, Dziennik Polski, 2003-12-01

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna
D.	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnej
C.	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnej
B.	swobodnego	swobodnego	swobodny	swobodne	swobodną
N.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodną
Ms.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnej
W.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne
D.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
C.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym
B.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodne
N.	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi
Ms.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
W.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejsza
D.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszej
C.	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszej
B.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejszą
N.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszą
Ms.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodniejsi	swobodniejsi	swobodniejsze	swobodniejsze
D.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych
C.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym
B.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejsze
N.	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi
Ms.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych

7. przekład

Definicja

taki, który odbiega od oryginału

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

	antonimy:	dosłowny
	hiperonimy:	niewierny I

Połączenia

swobodny przekład; swobodna adaptacja; swobodne tłumaczenie

Cytaty

Przedmiotem zainteresowania jest sztuka [...] znana w Polsce w swobodnym tłumaczeniu Stanisława Doliwy Starzyńskiego pod tytułem Matka rodu Dobratyńskich (1822).

źródło: NKJP: Grzegorz Gazda, Agnieszka Izdebska, Jarosław Płuciennik (red.): Gotycyzm i groza w kulturze, 2003

[...] Post vinum lac - testamentum fac! („Po winie mleko - sporządź testament!”, w swobodniejszym przekładzie: „Po winie mleko - śmierć niedaleko!”).

źródło: NKJP: Mikołaj Szymański: Po winie mleko, Magazyn nr 7 dodatek do Gazety Wyborczej, 1997-02-14

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna
D.	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnej
C.	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnej
B.	swobodnego	swobodnego	swobodny	swobodne	swobodną
N.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodną
Ms.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnej
W.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne
D.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
C.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym
B.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodne
N.	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi
Ms.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
W.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejsza
D.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszej
C.	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszemu	swobodniejszej
B.	swobodniejszego	swobodniejszego	swobodniejszy	swobodniejsze	swobodniejszą
N.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszą
Ms.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodniejsi	swobodniejsi	swobodniejsze	swobodniejsze
D.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych
C.	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym	swobodniejszym
B.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejsze
N.	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi	swobodniejszymi
Ms.	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych	swobodniejszych

8. elektron

Definicja

znajdujący się poza atomem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii

Połączenia

swobodny elektron, neutron; swobodna cząstka

Cytaty

Drugi laser ze światłem czerwonym pilnuje, by swobodne elektrony nie połączyły się ponownie z jakimiś atomami.

źródło: NKJP: Marcin Jamkowski: Meteorologia, Gazeta Wyborcza, 1995-10-24

Swobodny neutron ulega rozpadowi ze średnim czasem życia 930 s [...].

źródło: NKJP: Ewa Skrzypczak, Zygmunt Szafliński: Wstęp do fizyki jądra atomowego i cząstek elementarnych: wykłady, 1995

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna
D.	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnego	swobodnej
C.	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnemu	swobodnej
B.	swobodnego	swobodnego	swobodny	swobodne	swobodną
N.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodną
Ms.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnej
W.	swobodny	swobodny	swobodny	swobodne	swobodna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne
D.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
C.	swobodnym	swobodnym	swobodnym	swobodnym
B.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodne
N.	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi	swobodnymi
Ms.	swobodnych	swobodnych	swobodnych	swobodnych
W.	swobodni	swobodni	swobodne	swobodne

Data ostatniej modyfikacji: 28.02.2014