UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dygać

Chronologizacja

1681, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Czas. pochodzenia dźwiękonaśladowczego - od wykrzyknienia wyrażającego trzęsienie się, dygotanie, kołysanie (dyk! dyk!, dygu! dygu!).

1. kłaniać się

Definicja

kłaniać się przed kimś, uginając lekko obie nogi i stawiając na moment jedną za drugą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

kłaniać się

Cytaty

- Nie przerywać ćwiczeń! Proszę nie przerywać! - krzyczy nauczycielka tańca, lecz każda kłania się i dyga przed Królem Tanga.

źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997

Pracowała w bogatych domach fabrykanckich w Bielsku jako pokojówka i otwierając drzwi gościom, musiała od razu pokornie dygać, żeby nie zdążyli się z nią przywitać jak z córką gospodarzy.

źródło: NKJP: Małgorzata Szejnert: Czarny ogród, 2007

Dziewczęta natomiast musiały dygać, ujmując w dwa palce skraj sukienki - dalekie echo dworskiego reweransu.

źródło: NKJP: Karpie i niedźwiedzie, Dziennik Polski, 1999-09-03

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dygam	dygamy
2 os.	dygasz	dygacie
3 os.	dyga	dygają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dygałem +(e)m dygał	dygałam +(e)m dygała	dygałom +(e)m dygało	dygaliśmy +(e)śmy dygali	dygałyśmy +(e)śmy dygały
2 os.	dygałeś +(e)ś dygał	dygałaś +(e)ś dygała	dygałoś +(e)ś dygało	dygaliście +(e)ście dygali	dygałyście +(e)ście dygały
3 os.	dygał	dygała	dygało	dygali	dygały

bezosobnik: dygano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dygał będę dygać	będę dygała będę dygać	będę dygało będę dygać	będziemy dygali będziemy dygać	będziemy dygały będziemy dygać
2 os.	będziesz dygał będziesz dygać	będziesz dygała będziesz dygać	będziesz dygało będziesz dygać	będziecie dygali będziecie dygać	będziecie dygały będziecie dygać
3 os.	będzie dygał będzie dygać	będzie dygała będzie dygać	będzie dygało będzie dygać	będą dygali będą dygać	będą dygały będą dygać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dygajmy
2 os.	dygaj	dygajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dygałbym bym dygał	dygałabym bym dygała	dygałobym bym dygało	dygalibyśmy byśmy dygali	dygałybyśmy byśmy dygały
2 os.	dygałbyś byś dygał	dygałabyś byś dygała	dygałobyś byś dygało	dygalibyście byście dygali	dygałybyście byście dygały
3 os.	dygałby by dygał	dygałaby by dygała	dygałoby by dygało	dygaliby by dygali	dygałyby by dygały

bezosobnik: dygano by

bezokolicznik: dygać

imiesłów przysłówkowy współczesny: dygając

gerundium: dyganie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dyganie	dygania
D.	dygania	dygań
C.	dyganiu	dyganiom
B.	dyganie	dygania
N.	dyganiem	dyganiami
Ms.	dyganiu	dyganiach
W.	dyganie	dygania

imiesłów przymiotnikowy czynny: dygający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dygający	dygający	dygający	dygające	dygająca
D.	dygającego	dygającego	dygającego	dygającego	dygającej
C.	dygającemu	dygającemu	dygającemu	dygającemu	dygającej
B.	dygającego	dygającego	dygający	dygające	dygającą
N.	dygającym	dygającym	dygającym	dygającym	dygającą
Ms.	dygającym	dygającym	dygającym	dygającym	dygającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dygający	dygający	dygające	dygające
D.	dygających	dygających	dygających	dygających
C.	dygającym	dygającym	dygającym	dygającym
B.	dygających	dygających	dygających	dygające
N.	dygającymi	dygającymi	dygającymi	dygającymi
Ms.	dygających	dygających	dygających	dygających

odpowiednik aspektowy: dygnąć

Składnia

dygać

(przed KIM)

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne w połączeniu dygać komuś.

2. ręką

Definicja

pot.

wykonywać szybki ruch raz w jedną, raz w drugą stronę

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

kiwać

Cytaty

	Młodziak porozumiewawczo dyga głową. źródło: Internet: forum.tvp.pl
	[...] pokręcił głową i zaczął nerwowo dygać nogą. źródło: NKJP: wolfs.ohmyforum.net
	Uważaj, bo od dygania ogonkiem po króliczemu możesz go stracić. źródło: NKJP: Internet
	[...] do tej pory mi ręce dygają, haha, ale sama nie wierzę, że byłam tak odważna. źródło: Internet: photoblog.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dygam	dygamy
2 os.	dygasz	dygacie
3 os.	dyga	dygają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dygałem +(e)m dygał	dygałam +(e)m dygała	dygałom +(e)m dygało	dygaliśmy +(e)śmy dygali	dygałyśmy +(e)śmy dygały
2 os.	dygałeś +(e)ś dygał	dygałaś +(e)ś dygała	dygałoś +(e)ś dygało	dygaliście +(e)ście dygali	dygałyście +(e)ście dygały
3 os.	dygał	dygała	dygało	dygali	dygały

bezosobnik: dygano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dygał będę dygać	będę dygała będę dygać	będę dygało będę dygać	będziemy dygali będziemy dygać	będziemy dygały będziemy dygać
2 os.	będziesz dygał będziesz dygać	będziesz dygała będziesz dygać	będziesz dygało będziesz dygać	będziecie dygali będziecie dygać	będziecie dygały będziecie dygać
3 os.	będzie dygał będzie dygać	będzie dygała będzie dygać	będzie dygało będzie dygać	będą dygali będą dygać	będą dygały będą dygać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dygajmy
2 os.	dygaj	dygajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dygałbym bym dygał	dygałabym bym dygała	dygałobym bym dygało	dygalibyśmy byśmy dygali	dygałybyśmy byśmy dygały
2 os.	dygałbyś byś dygał	dygałabyś byś dygała	dygałobyś byś dygało	dygalibyście byście dygali	dygałybyście byście dygały
3 os.	dygałby by dygał	dygałaby by dygała	dygałoby by dygało	dygaliby by dygali	dygałyby by dygały

bezosobnik: dygano by

bezokolicznik: dygać

imiesłów przysłówkowy współczesny: dygając

gerundium: dyganie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dyganie	dygania
D.	dygania	dygań
C.	dyganiu	dyganiom
B.	dyganie	dygania
N.	dyganiem	dyganiami
Ms.	dyganiu	dyganiach
W.	dyganie	dygania

imiesłów przymiotnikowy czynny: dygający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dygający	dygający	dygający	dygające	dygająca
D.	dygającego	dygającego	dygającego	dygającego	dygającej
C.	dygającemu	dygającemu	dygającemu	dygającemu	dygającej
B.	dygającego	dygającego	dygający	dygające	dygającą
N.	dygającym	dygającym	dygającym	dygającym	dygającą
Ms.	dygającym	dygającym	dygającym	dygającym	dygającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dygający	dygający	dygające	dygające
D.	dygających	dygających	dygających	dygających
C.	dygającym	dygającym	dygającym	dygającym
B.	dygających	dygających	dygających	dygające
N.	dygającymi	dygającymi	dygającymi	dygającymi
Ms.	dygających	dygających	dygających	dygających

odpowiednik aspektowy: dygnąć

Składnia

	+	dygać	+	(CZYM)
	+	dygać	+	(KOMU)

3. martwić się

Definicja

pot.

martwić się

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

gnębić się, gryźć się, martwić się, trapić się

Cytaty

50 lat [...] otoczeni byliśmy braterską opieką i o nic nie musieliśmy dygać. A kraj był mlekiem i miodem płynący.

źródło: NKJP: Internet

W pewnym momencie - i nie jest to spoiler, Piotrek, nie dygaj - CIA podłącza się do centralki telefonicznej w małych hoteliku w Maroku.

źródło: NKJP: Internet

Siemka, mam pytanko, bo moja laska mi zaproponowała współżycie, ale najbardziej dygam wpadki. Pomóżcie mi, jakie najlepiej kupić gumki, aby nie spadły.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dygam	dygamy
2 os.	dygasz	dygacie
3 os.	dyga	dygają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dygałem +(e)m dygał	dygałam +(e)m dygała	dygałom +(e)m dygało	dygaliśmy +(e)śmy dygali	dygałyśmy +(e)śmy dygały
2 os.	dygałeś +(e)ś dygał	dygałaś +(e)ś dygała	dygałoś +(e)ś dygało	dygaliście +(e)ście dygali	dygałyście +(e)ście dygały
3 os.	dygał	dygała	dygało	dygali	dygały

bezosobnik: dygano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dygał będę dygać	będę dygała będę dygać	będę dygało będę dygać	będziemy dygali będziemy dygać	będziemy dygały będziemy dygać
2 os.	będziesz dygał będziesz dygać	będziesz dygała będziesz dygać	będziesz dygało będziesz dygać	będziecie dygali będziecie dygać	będziecie dygały będziecie dygać
3 os.	będzie dygał będzie dygać	będzie dygała będzie dygać	będzie dygało będzie dygać	będą dygali będą dygać	będą dygały będą dygać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dygajmy
2 os.	dygaj	dygajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dygałbym bym dygał	dygałabym bym dygała	dygałobym bym dygało	dygalibyśmy byśmy dygali	dygałybyśmy byśmy dygały
2 os.	dygałbyś byś dygał	dygałabyś byś dygała	dygałobyś byś dygało	dygalibyście byście dygali	dygałybyście byście dygały
3 os.	dygałby by dygał	dygałaby by dygała	dygałoby by dygało	dygaliby by dygali	dygałyby by dygały

bezosobnik: dygano by

bezokolicznik: dygać

imiesłów przysłówkowy współczesny: dygając

gerundium: dyganie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dyganie	dygania
D.	dygania	dygań
C.	dyganiu	dyganiom
B.	dyganie	dygania
N.	dyganiem	dyganiami
Ms.	dyganiu	dyganiach
W.	dyganie	dygania

imiesłów przymiotnikowy czynny: dygający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dygający	dygający	dygający	dygające	dygająca
D.	dygającego	dygającego	dygającego	dygającego	dygającej
C.	dygającemu	dygającemu	dygającemu	dygającemu	dygającej
B.	dygającego	dygającego	dygający	dygające	dygającą
N.	dygającym	dygającym	dygającym	dygającym	dygającą
Ms.	dygającym	dygającym	dygającym	dygającym	dygającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dygający	dygający	dygające	dygające
D.	dygających	dygających	dygających	dygających
C.	dygającym	dygającym	dygającym	dygającym
B.	dygających	dygających	dygających	dygające
N.	dygającymi	dygającymi	dygającymi	dygającymi
Ms.	dygających	dygających	dygających	dygających

Składnia

	+	dygać	+	(o CO)
	+	dygać	+	(CZEGO)

4. iść

Definicja

pot.

iść - przemieszczać się w jakimś kierunku za pomocą nóg

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Cytaty

	Wracać z pracy o 20-tej, bo o 16-tej za duży tłok? A może dygać z Wrzeszcza na Chełm piechotą, bo autobus zatłoczony, a innego środka komunikacji nie ma? źródło: NKJP: Internet
	[...] Franiu brał teczkę i dygał w stronę szkoły, tylko stale jakoś mu się kierunki myliły: a to zaszedł [...] na stację kolejową, a to z traktorzystami zakolegował, albo do piaskarzy przystał. źródło: NKJP: Koledzy. Żadne pokolenie, Dziennik Polski, 2003-06-06
	Strasznie się grubo czuję. Po prostu pękam w szwach. Wbijam się w dresy i dygam na wagę. Tak jak myślałem. Trzy kilo więcej. źródło: NKJP: Tomasz Kwaśniewski: Dziennik ciężarowca, 2007
	Na pocztę dygam jedynie w celu nadania lub odbioru paczki w godzinach, gdy nie ma kolejek. źródło: NKJP:Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dygam	dygamy
2 os.	dygasz	dygacie
3 os.	dyga	dygają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dygałem +(e)m dygał	dygałam +(e)m dygała	dygałom +(e)m dygało	dygaliśmy +(e)śmy dygali	dygałyśmy +(e)śmy dygały
2 os.	dygałeś +(e)ś dygał	dygałaś +(e)ś dygała	dygałoś +(e)ś dygało	dygaliście +(e)ście dygali	dygałyście +(e)ście dygały
3 os.	dygał	dygała	dygało	dygali	dygały

bezosobnik: dygano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dygał będę dygać	będę dygała będę dygać	będę dygało będę dygać	będziemy dygali będziemy dygać	będziemy dygały będziemy dygać
2 os.	będziesz dygał będziesz dygać	będziesz dygała będziesz dygać	będziesz dygało będziesz dygać	będziecie dygali będziecie dygać	będziecie dygały będziecie dygać
3 os.	będzie dygał będzie dygać	będzie dygała będzie dygać	będzie dygało będzie dygać	będą dygali będą dygać	będą dygały będą dygać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dygajmy
2 os.	dygaj	dygajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dygałbym bym dygał	dygałabym bym dygała	dygałobym bym dygało	dygalibyśmy byśmy dygali	dygałybyśmy byśmy dygały
2 os.	dygałbyś byś dygał	dygałabyś byś dygała	dygałobyś byś dygało	dygalibyście byście dygali	dygałybyście byście dygały
3 os.	dygałby by dygał	dygałaby by dygała	dygałoby by dygało	dygaliby by dygali	dygałyby by dygały

bezosobnik: dygano by

bezokolicznik: dygać

imiesłów przysłówkowy współczesny: dygając

gerundium: dyganie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dyganie	dygania
D.	dygania	dygań
C.	dyganiu	dyganiom
B.	dyganie	dygania
N.	dyganiem	dyganiami
Ms.	dyganiu	dyganiach
W.	dyganie	dygania

imiesłów przymiotnikowy czynny: dygający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dygający	dygający	dygający	dygające	dygająca
D.	dygającego	dygającego	dygającego	dygającego	dygającej
C.	dygającemu	dygającemu	dygającemu	dygającemu	dygającej
B.	dygającego	dygającego	dygający	dygające	dygającą
N.	dygającym	dygającym	dygającym	dygającym	dygającą
Ms.	dygającym	dygającym	dygającym	dygającym	dygającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dygający	dygający	dygające	dygające
D.	dygających	dygających	dygających	dygających
C.	dygającym	dygającym	dygającym	dygającym
B.	dygających	dygających	dygających	dygające
N.	dygającymi	dygającymi	dygającymi	dygającymi
Ms.	dygających	dygających	dygających	dygających

Składnia

dygać

(DOKĄD)

5. nosić

Definicja

pot.

nosić - trzymając coś, chodzić z tym długo albo wiele razy

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Cytaty

Piłkarze mieli wtedy jeszcze gorzej, bo zimą budowało się siłę i kondycję. Zaiwaniało bractwo po górach i wąwozach, dygało ciężary i wylewało hektolitry potu, czyli jak mówił Stanisław Tym w Misiu: „Wiecie jak było?... Było ciężko”.

źródło: NKJP: X: Kabaret, Polska Głos Wielkopolski, 2006-01-26

Ta kobieta z pewnością miała i nadal ma ciężki dzień, skoro dyga dwa wiadra wody. Tylko czemu ona dyga ciężary? A on co robi?

źródło: Internet: forum.variart.org

Ja też miałem miejsce dla auta pod blokiem, ale jak sobie policzę długości dojść, korytarzy, schodów itp. w bloku, to musiałem dygać zakupy jakieś 100-150m.

źródło: Internet: forum.muratordom.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dygam	dygamy
2 os.	dygasz	dygacie
3 os.	dyga	dygają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dygałem +(e)m dygał	dygałam +(e)m dygała	dygałom +(e)m dygało	dygaliśmy +(e)śmy dygali	dygałyśmy +(e)śmy dygały
2 os.	dygałeś +(e)ś dygał	dygałaś +(e)ś dygała	dygałoś +(e)ś dygało	dygaliście +(e)ście dygali	dygałyście +(e)ście dygały
3 os.	dygał	dygała	dygało	dygali	dygały

bezosobnik: dygano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dygał będę dygać	będę dygała będę dygać	będę dygało będę dygać	będziemy dygali będziemy dygać	będziemy dygały będziemy dygać
2 os.	będziesz dygał będziesz dygać	będziesz dygała będziesz dygać	będziesz dygało będziesz dygać	będziecie dygali będziecie dygać	będziecie dygały będziecie dygać
3 os.	będzie dygał będzie dygać	będzie dygała będzie dygać	będzie dygało będzie dygać	będą dygali będą dygać	będą dygały będą dygać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dygajmy
2 os.	dygaj	dygajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dygałbym bym dygał	dygałabym bym dygała	dygałobym bym dygało	dygalibyśmy byśmy dygali	dygałybyśmy byśmy dygały
2 os.	dygałbyś byś dygał	dygałabyś byś dygała	dygałobyś byś dygało	dygalibyście byście dygali	dygałybyście byście dygały
3 os.	dygałby by dygał	dygałaby by dygała	dygałoby by dygało	dygaliby by dygali	dygałyby by dygały

bezosobnik: dygano by

bezokolicznik: dygać

imiesłów przysłówkowy współczesny: dygając

gerundium: dyganie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dyganie	dygania
D.	dygania	dygań
C.	dyganiu	dyganiom
B.	dyganie	dygania
N.	dyganiem	dyganiami
Ms.	dyganiu	dyganiach
W.	dyganie	dygania

imiesłów przymiotnikowy czynny: dygający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dygający	dygający	dygający	dygające	dygająca
D.	dygającego	dygającego	dygającego	dygającego	dygającej
C.	dygającemu	dygającemu	dygającemu	dygającemu	dygającej
B.	dygającego	dygającego	dygający	dygające	dygającą
N.	dygającym	dygającym	dygającym	dygającym	dygającą
Ms.	dygającym	dygającym	dygającym	dygającym	dygającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dygający	dygający	dygające	dygające
D.	dygających	dygających	dygających	dygających
C.	dygającym	dygającym	dygającym	dygającym
B.	dygających	dygających	dygających	dygające
N.	dygającymi	dygającymi	dygającymi	dygającymi
Ms.	dygających	dygających	dygających	dygających

Składnia

dygać

(CO)

Data ostatniej modyfikacji: 15.11.2016