UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nur

Chronologizacja

XV w., Bańk
Pisownia z u zamiast ó od XIX w.

Pochodzenie

ogsł. *nurъ, *norъ 'zanurzanie się, nurkowanie; istota, zwierzę pogrążające się, nurzające się w głębi wody, ziemi'

Formy słowiańskie od psł. *nuriti (sę), *noriti (sę) 'zanurzać (się), pogrążać (się)'; zob. nurzać

1. ptak

Definicja

zool. 
ptak wodny o twardym, szpiczastym dziobie, krótkich skrzydłach, czarno-białym umaszczeniu u samców i brązowym u samic, żywiący się rybami i owadami wodnymi, żyjący na wybrzeżach północnej Eurazji, Ameryki Północnej oraz (nielicznie) w Polsce; Gavia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta wodne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  ptak

Cytaty

Laikowi może się wydawać, że nad jeziorem nic się nie dzieje. Ale ornitolog wie swoje: wiosną są ptaki lęgowe i przelotowe, latem można obserwować ptaki siewkowate, rybitwy i mewy, późną jesienią nury i inne ptaki z północy, a w okolicach Nowego Roku zimujące czaple.

źródło: NKJP: Marek Świercz: Polowanie z lornetką, Trybuna Śląska, 2001-10-04

Już wkrótce na podpoznańskich jeziorach i stawach będzie można podziwiać nie tylko gęsi, ale także rzadkie w Polsce gatunki kaczek czy nurów.

źródło: NKJP: X: Weekend z ptakami, Polska Głos Wielkopolski, 2007-10-04

Różne ptaki składają różną liczbę jaj. I tak po jednym znoszą - petrele, alki czy krótkoszpony. Po dwa - gołębie, nury, wydrzyki, po 3 - rybołowy, po 4 większość ptaków brodzących.

źródło: NKJP: Pisanki na dziko, Dziennik Polski, 2006-04-14

Jezioro jest ostoją ptactwa wodnego i błotnego, bytują tu m.in. łabędź niemy, brodziec samotny, czapla siwa, trzciniak, perkoz dwuczuby, błotniak łąkowy, bąk, nur.

źródło: NKJP: Internet

W listopadzie przylatują nury, gawrony, kawki, jemiołuszki.

źródło: NKJP: (jd): Wędrujące ptaki, Gazeta Radomszczańska, 2009-05-27

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. nur
nury
D. nura
nurów
C. nurowi
nurom
B. nura
nury
N. nurem
nurami
Ms. nurze
nurach
W. nurze
nury

2. czynność

Definicja

środ. 
nurkowanie w wodzie w celu wykonywania jakichś prac albo dla rekreacji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

Cytaty

Możliwość pływania z płetwami i zaliczenia kilku nurów w słonej wodzie i w przydrożnych napotkanych jeziorach zdaje się działać na mnie uskrzydlająco.

źródło: Internet: dziennikzremontu.blogspot.com/2010/08

Przecież my, prawdziwi twardziele [...] nie będziemy po nurze mówić, że było super, że się nam bardzo podobało i że świetnie dogadywaliśmy się pod wodą...

źródło: Internet: divetrek.com.pl/forum

Dzisiaj mój pierwszy nur w morzu – wrak USS Liberty. Kolorowo, ogromna ławica czegoś tam, barakuda duża szt.1 i szkaradnica. Bosko!

źródło: Internet: nototenia.pl

Szukam opcji, żeby podróżować po wyspach i robić nury.

źródło: Internet: forum-nuras.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. nur
nurowie
ndepr
nury
depr
D. nura
nurów
C. nurowi
nurom
B. nura
nurów
N. nurem
nurami
Ms. nurze
nurach
W. nurze
nurowie
ndepr
nury
depr

3. nurek

Definicja

środ. 
nurek (osoba nurkująca w wodzie)

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca zawody

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny hobby i zainteresowania

Relacje znaczeniowe

synonimy:  nurek

Połączenia

  • doświadczony, stary nur

Cytaty

Rzuciłem tylko okiem doświadczonego nura i od razu stwierdziłem, że skarbów to tu na pewno nie będzie! Gdy zabełtałem wodę kijem, to się tylko zapach siarkowodoru uniósł.

źródło: NKJP: Joanna Heler: Być Delfinem, Dziennik Zachodni, 2001-03-30

Brawo dla Mikołaja!!! Nieliczni kończą kurs podstawowy w suchym skafandrze, a na ostatnim wyjeździe [...] radził sobie jak stary nur!!!

źródło: Internet: pl-pl.facebook.com/pg/divingstudiomartajaruzal

Spotkaliśmy strzegomski klub morsów i kilku nurów - było OK!

źródło: Internet: pinoter.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. nur
nurowie
ndepr
nury
depr
D. nura
nurów
C. nurowi
nurom
B. nura
nurów
N. nurem
nurami
Ms. nurze
nurach
W. nurze
nurowie
ndepr
nury
depr

4. pod sklepem monopolowym

Definicja

pot.  pogard. 
osoba bez stałego zatrudnienia, która włóczy się po ulicach, odznacza się niechlujnym wyglądem i skłonnością do nadużywania alkoholu, utrzymuje się głównie ze sprzedaży odpadów i surowców wtórnych, znajdowanych w śmietnikach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  lump, lumpiarz, menel, nurek, żul

Cytaty

Warto rozmawiać z bezdomnymi, kto ile rzuca, oraz podstawiać ich tym, którzy dali się wcześniej sfotografować, jak przekazują nurom forsę. Taki X. Jednego dnia rzucił przy kościele dwie dychy, co zdjęły media, drugiego już incognito został zdjęty, jak każe nurowi wziąć się do roboty.

źródło: NKJP: Edyta Gietka: Wyznania paparata, Polityka, 2009-08-15

[...] byłam w supermarkecie przy kasie i nagle poczułam taki odór [...], że myślałam, że to jakiś nur stoi koło mnie.

źródło: Internet: far.org.pl/forum

Z mojej pierwszej miłości z podstawówki wyrósł kurduplowaty nur spod budki z piwem.

źródło: Internet: forum.gazeta.pl

Po 22.00 gamonie [...] siedzą w domu, a jedyny postrach osiedla to paru nurów pijących browar pod sklepem (jeśli ich stać).

źródło: Internet: epiotrkow.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. nur
nurowie
ndepr
nury
depr
D. nura
nurów
C. nurowi
nurom
B. nura
nurów
N. nurem
nurami
Ms. nurze
nurach
W. nurze
nurowie
ndepr
nury
depr

Frazeologizmy

ktoś daje nura
ktoś dał nura
Data ostatniej modyfikacji: 04.03.2021
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj