UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rogatywka

Chronologizacja

1841, Lwowianin, z. 10, books.google.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. rogatywka
rogatywki
D. rogatywki
rogatywek
C. rogatywce
rogatywkom
B. rogatywkę
rogatywki
N. rogatywką
rogatywkami
Ms. rogatywce
rogatywkach
W. rogatywko
rogatywki

Pochodzenie

Zob. róg

1. wojskowa

Definicja

czapka wojskowa z kwadratowym denkiem i krótkim daszkiem

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  czapka

Połączenia

  • polska rogatywka; rogatywka garnizonowa
  • rogatywka z daszkiem, z orłem, z orzełkiem
  • mundury i rogatywki
  • czapka rogatywka
  • otok na rogatywce; żołnierz w rogatywce
  • nosić rogatywkę

Cytaty

Z oficera został mu jedynie pas [...]. Zresztą, co to za dowód - pas. Miał jeszcze rogatywkę z dużym czarnym daszkiem, otoczonym metalowym obrębem, i z dwoma gwiazdkami.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996

W Ogrodzie Strzeleckim [...] krążył oficerek jak z przedwojennej pocztówki: sztywna rogatywka z potężnym, okutym daszkiem, pierś przecięta rzemieniem koalicyjki.

źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Zapomniany Kraków, 2007

Na granatowym otoku rogatywki świeciła samotna gwiazdka, a wszystkie wysrebrzone dystynkcje munduru nadawały jego sylwetce urok prężnej, młodzieńczej dojrzałości.

źródło: NKJP: Witold Zalewski: Pożegnanie twierdzy, 2000

W pewnym momencie wyłoniły się polskie oddziały z orzełkami na rogatywkach.

źródło: NKJP: Piotr Lipiński: NSZ - proces poszlakowy, Gazeta Wyborcza, 1993-04-24

2. krakuska

Definicja

męska czapka bez daszka koloru czerwonego, zwykle z pawim piórkiem, będąca elementem ludowego stroju krakowskiego

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań

Relacje znaczeniowe

synonimy:  krakuska
hiperonimy:  czapka

Połączenia

  • czerwona; krakowska rogatywka
  • rogatywka z pawim piórem

Cytaty

Skąd u boku matki wziął się kilkuletni chłopczyk, po krakowsku przyodziany, w barwnej rogatywce z pawim piórkiem nad lewym uchem?

źródło: NKJP: Krystyna Kolińska: Orzeszkowa, złote ptaki i terroryści, 1996

Janda próbuje wyostrzyć satyryczny rysunek komedii. Na przykład kołtuńskiego centusia, ojca Helenki, skąpiącego córce pieniędzy na jedwabną sukienkę, ubiera w stylizowaną sukmanę i krakowską rogatywkę, ale i on wypada dobrotliwie.

źródło: NKJP: (WCH): Michał Bałucki co pisał śtucki, Dziennik Polski, 2008-10-14

Strój męski składał się z koszuli, spodni i czamary uszytych z granatowego sukna oraz butów z długimi cholewkami. Głowę zdobił czarny filcowy kapelusz z pawim piórkiem lub rogatywka obszyta barankiem.

źródło: NKJP: Internet

Data ostatniej modyfikacji: 09.10.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj