UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

chromatyka

Chronologizacja

1861, SJPWil

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. chromatyka
chromatyki
D. chromatyki
chromatyk
C. chromatyce
chromatykom
B. chromatykę
chromatyki
N. chromatyką
chromatykami
Ms. chromatyce
chromatykach
W. chromatyko
chromatyki

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

ang. chromatics

fr. chromatique

niem. Chromatik

z gr. chrṓma, dpn. chrṓmatos 'powierzchnia ciała; skóra; cera; barwa'

1. nauka

Definicja

nauka o barwach

Wymowa

[chromatyka] lub pot. [chromatyka]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka działalność naukowa

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Cytaty

Naukowa systematyzacja fenomenu koloru i jego matematyczna kodyfikacja zezwalająca definiować podstawowe pojęcia z zakresu chromatyki z dostatecznie dużą precyzją była niewątpliwą inspiracją artystyczną zarówno dla impresjonistów, jak i abstrakcjonistów, którzy matematyczną notację chromatycznych struktur koloru przekładali na język sztuki (vide prace W. Kandynskiego, P. Klee, P. Mondriana, K. Malewicza, czy Y. Kleina).

źródło: Roman Konik: Matematyka. Filozofia. Sztuka, 2009 (books.google.pl)

2. w malarstwie

Definicja

szt. 
dobór barw w malarstwie

Wymowa

[chromatyka] lub pot. [chromatyka]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka sztuki plastyczne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Cytaty

Jej obrazy to triumf chromatyki, a zarazem wielkiego napięcia emocjonalnego.

źródło: NKJP: Krzysztofa Bik Jurkow: Tonacje czerwieni Marzeny Balewskiej, Dziennik Polski, 2008-04-03

Te barwy, przełamane i w tysiączne akordy wiązane, wyrosły z nieustannej obserwacji i pracy „na naturze”. To działanie „szeptane”: ramię kobiety, cytryna czy jabłko świecące jak słońce i chromatyka subtelna brązów i żółci, szarych niebieskości pejzażu - przeżycie, jakie się ma przy dźwięku rzadkiego, drogocennego instrumentu, przed niespotykanym i pełnym akordem.

źródło: NKJP: Józef Czapski: Patrząc, 1983

Chłód i błękity Wenecji wniosły w dzieje sztuki paletę barw drgających światłem. Po Bellinich dojrzały Tycjan – dziedzic bezpośredni ich chłodnej chromatyki, rozstał się z konturem.

źródło: Internet: uni.opole.pl/~ozog/pomnikipapieza/knshs/text/texty/gw_lysiak.htm

Średniowieczne techniki obrazowania bazowały na ustaleniach konwencjonalnych, a przedstawiona przestrzeń obrazu oparta była o wykładnię teologiczną. Budowa pierwszego i drugiego planu, chromatyka barw czystych, sposób przedstawiania postaci bazowały na arbitralnej wykładni teologicznej.

źródło: Elżbieta Walerich (red.): Przestrzeń i świadomość, 2015 (books.google.pl)

3. w muzyce

Definicja

muz. 
zasada podwyższania i obniżania o pół tonu dźwięków skali diatonicznej

Wymowa

[chromatyka] lub pot. [chromatyka]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

Relacje znaczeniowe

antonimy:  diatonika

Cytaty

Dobre środki warsztatowe, środki harmoniczne [...], chromatyka, podwójnie alterowane akordy w końcowej przygrywce organowej, malarskie oddawanie muzyką nastroju wyrazowego tekstu pieśni - wszystko to przemawia również za autorstwem Lessla [ojca].

źródło: NKJP: Krzysztof Bilica: Wokół Chopina i Polski: siedem szkiców, 2005

W zadziwiająco harmonijny sposób łączy diatonikę z chromatyką, ścisłą polifonię z rytmiczną drapieżnością i wyrafinowaną stylizację elementów węgierskiego folkloru z odkrywczą kolorystyką.

źródło: NKJP: Adam Walaciński: Arcydzieło, Dziennik Polski, 2008-04-07

Kwartet A-dur Mozarta o oryginalnej chromatyce i kunsztownej polifonii, zadziwiając głębią wyrazu, był jednocześnie klasycznie klarowny i wdzięczny.

źródło: NKJP: Muzyka kwartetowa, Dziennik Polski, 2006-08-21

Od IV w. preferowano wyraźnie chóry chłopięce, które śpiewając równie wysokimi głosami nie oddziaływały tak mocno na męskie zmysły. Złą sławę miała chromatyka i ornamentacja, które uwodziły nieustannymi zmianami i wabiły różnorodnością, połączenie ich z kuszącymi kobiecymi głosami groziło wywołaniem erotycznych fantazji w słuchaczu, dekoncentracją i w rezultacie – oddaleniem od Boga.

źródło: NKJP: Internet

Data ostatniej modyfikacji: 15.08.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj