UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

lać

Chronologizacja

1423, SStp

Pochodzenie

psł. *lьjati 'powodować, że coś płynie, cieknie'

1. paliwo do baku

Definicja

powodować, że jakaś ciecz wypływa z określonego miejsca i wpływa do innego

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Połączenia

barman, kelner leje coś; kierowcy, klienci leją coś
lać kawę, mleko, piwo; ciecz, płyn, wodę; benzynę, paliwo, ropę
lać do filiżanki, do szklanki; do dzbanka; do beczki, do dozownika, do wiadra, do zbiornika; do baku

Cytaty

Kierowcy tankują do pełna i odjeżdżają z piskiem opon, inni leją paliwo do kanistrów i uciekają pieszo.

źródło: NKJP: (TB): Paliwowi złodzieje, Dziennik Zachodni, 2005-09-27

Za czasów praktyki nie zważał na to - sam lał piwo do brudnych szklanek, a śmieci wyciągał z herbaty palcami [...].

źródło: NKJP: Henryk Worcell: Zaklęte rewiry, 1989

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	leję	lejemy
2 os.	lejesz	lejecie
3 os.	leje	leją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lałem +(e)m lał	lałam +(e)m lała	lałom +(e)m lało	laliśmy leliśmy +(e)śmy lali +(e)śmy leli	lałyśmy +(e)śmy lały
2 os.	lałeś +(e)ś lał	lałaś +(e)ś lała	lałoś +(e)ś lało	laliście leliście +(e)ście lali +(e)ście leli	lałyście +(e)ście lały
3 os.	lał	lała	lało	lali leli	lały

bezosobnik: lano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę lał będę lać	będę lała będę lać	będę lało będę lać	będziemy lali będziemy leli będziemy lać	będziemy lały będziemy lać
2 os.	będziesz lał będziesz lać	będziesz lała będziesz lać	będziesz lało będziesz lać	będziecie lali będziecie leli będziecie lać	będziecie lały będziecie lać
3 os.	będzie lał będzie lać	będzie lała będzie lać	będzie lało będzie lać	będą lali będą leli będą lać	będą lały będą lać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		lejmy
2 os.	lej	lejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lałbym bym lał	lałabym bym lała	lałobym bym lało	lalibyśmy lelibyśmy byśmy lali byśmy leli	lałybyśmy byśmy lały
2 os.	lałbyś byś lał	lałabyś byś lała	lałobyś byś lało	lalibyście lelibyście byście lali byście leli	lałybyście byście lały
3 os.	lałby by lał	lałaby by lała	lałoby by lało	laliby leliby by lali by leli	lałyby by lały

bezosobnik: lano by

bezokolicznik: lać

imiesłów przysłówkowy współczesny: lejąc

gerundium: lanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	lanie	lania
D.	lania	lań
C.	laniu	laniom
B.	lanie	lania
N.	laniem	laniami
Ms.	laniu	laniach
W.	lanie	lania

imiesłów przymiotnikowy czynny: lejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	lejący	lejący	lejący	lejące	lejąca
D.	lejącego	lejącego	lejącego	lejącego	lejącej
C.	lejącemu	lejącemu	lejącemu	lejącemu	lejącej
B.	lejącego	lejącego	lejący	lejące	lejącą
N.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym	lejącą
Ms.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym	lejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	lejący	lejący	lejące	lejące
D.	lejących	lejących	lejących	lejących
C.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym
B.	lejących	lejących	lejących	lejące
N.	lejącymi	lejącymi	lejącymi	lejącymi
Ms.	lejących	lejących	lejących	lejących

imiesłów przymiotnikowy bierny: lany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	lany	lany	lany	lane	lana
D.	lanego	lanego	lanego	lanego	lanej
C.	lanemu	lanemu	lanemu	lanemu	lanej
B.	lanego	lanego	lany	lane	laną
N.	lanym	lanym	lanym	lanym	laną
Ms.	lanym	lanym	lanym	lanym	lanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	lani	lani	lane	lane
D.	lanych	lanych	lanych	lanych
C.	lanym	lanym	lanym	lanym
B.	lanych	lanych	lanych	lane
N.	lanymi	lanymi	lanymi	lanymi
Ms.	lanych	lanych	lanych	lanych

odpowiedniki aspektowe: wlać , nalać

Składnia

Rz_osobowy

lać

CO + (DOKĄD)

2. o deszczu

Definicja

o deszczu: padać intensywnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

Połączenia

deszcz leje
lać strumieniami
lać bez przerwy
lać okropnie, strasznie
leje jak z cebra

Cytaty

Deszcz lał, zimno było, a gwiazda pierwszy wieczór miała wolny, więc postanowiła zostać w hotelu, zamówić sobie coś do pokoju przez room service, popić, pojeść i poczytać.

źródło: NKJP: Anna Bojarska, Maria Bojarska: Siostry B., 1996

Dach tylko zeszłej jesieni zaczął trochę przeciekać. Lało, że to lało. Z końcem lata się zaczęło, to liście z drzew już opadły, a wciąż lało. Ani kawalątka słońca w ciągu dnia. W dzień, w nocy lało.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	leję	lejemy
2 os.	lejesz	lejecie
3 os.	leje	leją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lałem +(e)m lał	lałam +(e)m lała	lałom +(e)m lało	laliśmy leliśmy +(e)śmy lali +(e)śmy leli	lałyśmy +(e)śmy lały
2 os.	lałeś +(e)ś lał	lałaś +(e)ś lała	lałoś +(e)ś lało	laliście leliście +(e)ście lali +(e)ście leli	lałyście +(e)ście lały
3 os.	lał	lała	lało	lali leli	lały

bezosobnik: lano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę lał będę lać	będę lała będę lać	będę lało będę lać	będziemy lali będziemy leli będziemy lać	będziemy lały będziemy lać
2 os.	będziesz lał będziesz lać	będziesz lała będziesz lać	będziesz lało będziesz lać	będziecie lali będziecie leli będziecie lać	będziecie lały będziecie lać
3 os.	będzie lał będzie lać	będzie lała będzie lać	będzie lało będzie lać	będą lali będą leli będą lać	będą lały będą lać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		lejmy
2 os.	lej	lejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lałbym bym lał	lałabym bym lała	lałobym bym lało	lalibyśmy lelibyśmy byśmy lali byśmy leli	lałybyśmy byśmy lały
2 os.	lałbyś byś lał	lałabyś byś lała	lałobyś byś lało	lalibyście lelibyście byście lali byście leli	lałybyście byście lały
3 os.	lałby by lał	lałaby by lała	lałoby by lało	laliby leliby by lali by leli	lałyby by lały

bezosobnik: lano by

bezokolicznik: lać

imiesłów przysłówkowy współczesny: lejąc

gerundium: lanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	lanie	lania
D.	lania	lań
C.	laniu	laniom
B.	lanie	lania
N.	laniem	laniami
Ms.	laniu	laniach
W.	lanie	lania

imiesłów przymiotnikowy czynny: lejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	lejący	lejący	lejący	lejące	lejąca
D.	lejącego	lejącego	lejącego	lejącego	lejącej
C.	lejącemu	lejącemu	lejącemu	lejącemu	lejącej
B.	lejącego	lejącego	lejący	lejące	lejącą
N.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym	lejącą
Ms.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym	lejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	lejący	lejący	lejące	lejące
D.	lejących	lejących	lejących	lejących
C.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym
B.	lejących	lejących	lejących	lejące
N.	lejącymi	lejącymi	lejącymi	lejącymi
Ms.	lejących	lejących	lejących	lejących

Składnia

(deszcz)	+	lać	+
Ø	+	lać	+

3. pod płotem

Definicja

wulg.

oddawać mocz

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Połączenia

dziecko; pijak; pies leje
lać na chodnik, na podłogę
lać w majtki, w pieluchę, w spodnie

Cytaty

No i bardzo się denerwowaliśmy, gdy ktoś, nie daj Boże z nieodpowiednią miną i nieodpowiednim tonem, pytał, kiedy Tosia przestanie lać w pieluchy.

źródło: NKJP: Tomasz Kwaśniewski: Dziennik taty, 2010

Spojrzał na kolegę zza grubych okularów. Mógłbyś, kurwa, nie lać w tych krzakach?! Jest kibel w chacie!

źródło: NKJP: Marek Krajewski; Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	leję	lejemy
2 os.	lejesz	lejecie
3 os.	leje	leją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lałem +(e)m lał	lałam +(e)m lała	lałom +(e)m lało	laliśmy leliśmy +(e)śmy lali +(e)śmy leli	lałyśmy +(e)śmy lały
2 os.	lałeś +(e)ś lał	lałaś +(e)ś lała	lałoś +(e)ś lało	laliście leliście +(e)ście lali +(e)ście leli	lałyście +(e)ście lały
3 os.	lał	lała	lało	lali leli	lały

bezosobnik: lano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę lał będę lać	będę lała będę lać	będę lało będę lać	będziemy lali będziemy leli będziemy lać	będziemy lały będziemy lać
2 os.	będziesz lał będziesz lać	będziesz lała będziesz lać	będziesz lało będziesz lać	będziecie lali będziecie leli będziecie lać	będziecie lały będziecie lać
3 os.	będzie lał będzie lać	będzie lała będzie lać	będzie lało będzie lać	będą lali będą leli będą lać	będą lały będą lać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		lejmy
2 os.	lej	lejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lałbym bym lał	lałabym bym lała	lałobym bym lało	lalibyśmy lelibyśmy byśmy lali byśmy leli	lałybyśmy byśmy lały
2 os.	lałbyś byś lał	lałabyś byś lała	lałobyś byś lało	lalibyście lelibyście byście lali byście leli	lałybyście byście lały
3 os.	lałby by lał	lałaby by lała	lałoby by lało	laliby leliby by lali by leli	lałyby by lały

bezosobnik: lano by

bezokolicznik: lać

imiesłów przysłówkowy współczesny: lejąc

gerundium: lanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	lanie	lania
D.	lania	lań
C.	laniu	laniom
B.	lanie	lania
N.	laniem	laniami
Ms.	laniu	laniach
W.	lanie	lania

imiesłów przymiotnikowy czynny: lejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	lejący	lejący	lejący	lejące	lejąca
D.	lejącego	lejącego	lejącego	lejącego	lejącej
C.	lejącemu	lejącemu	lejącemu	lejącemu	lejącej
B.	lejącego	lejącego	lejący	lejące	lejącą
N.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym	lejącą
Ms.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym	lejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	lejący	lejący	lejące	lejące
D.	lejących	lejących	lejących	lejących
C.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym
B.	lejących	lejących	lejących	lejące
N.	lejącymi	lejącymi	lejącymi	lejącymi
Ms.	lejących	lejących	lejących	lejących

odpowiednik aspektowy: nalać

Składnia

Rz_żywotny

lać

4. bić

Definicja

pot.

bić - uderzać mocno, zadając ból

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

bić, ćwiczyć, ktoś daje w skórę komuś, ktoś spuszcza lanie komuś, tłuc, turbować, wtłukiwać

Połączenia

matka, ojciec; mąż leje kogoś
lać córkę, dziecko, syna; żonę
lać kijem, pasem, paskiem
lać do krwi, do nieprzytomności, do utraty przytomności
lać po buzi, po głowie, po twarzy, po tyłku
lać w gębę

Cytaty

– Wreszcie natrafiliśmy na jedną kobietę, która była świadkiem, jak sąsiad lał pasem swoją żonę. Wskazała nam właściwe mieszkanie.

źródło: NKJP: Marcin Twaróg: Lał pasem do nieprzytomności, Trybuna Śląska, 2004-09-03

Wiesz, nie trzeba lać dzieci do upadłego, żeby zyskać sobie miano sadysty. Czasem wystarczą tylko poglądy.

źródło: NKJP: Usenet.pl, 2003-05-05

Tymczasem Mikel był smarkaczem, którego chyba jeszcze niedawno bakałarz lał trzciną po łapach.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Róża Selerbergu, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	leję	lejemy
2 os.	lejesz	lejecie
3 os.	leje	leją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lałem +(e)m lał	lałam +(e)m lała	lałom +(e)m lało	laliśmy leliśmy +(e)śmy lali +(e)śmy leli	lałyśmy +(e)śmy lały
2 os.	lałeś +(e)ś lał	lałaś +(e)ś lała	lałoś +(e)ś lało	laliście leliście +(e)ście lali +(e)ście leli	lałyście +(e)ście lały
3 os.	lał	lała	lało	lali leli	lały

bezosobnik: lano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę lał będę lać	będę lała będę lać	będę lało będę lać	będziemy lali będziemy leli będziemy lać	będziemy lały będziemy lać
2 os.	będziesz lał będziesz lać	będziesz lała będziesz lać	będziesz lało będziesz lać	będziecie lali będziecie leli będziecie lać	będziecie lały będziecie lać
3 os.	będzie lał będzie lać	będzie lała będzie lać	będzie lało będzie lać	będą lali będą leli będą lać	będą lały będą lać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		lejmy
2 os.	lej	lejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lałbym bym lał	lałabym bym lała	lałobym bym lało	lalibyśmy lelibyśmy byśmy lali byśmy leli	lałybyśmy byśmy lały
2 os.	lałbyś byś lał	lałabyś byś lała	lałobyś byś lało	lalibyście lelibyście byście lali byście leli	lałybyście byście lały
3 os.	lałby by lał	lałaby by lała	lałoby by lało	laliby leliby by lali by leli	lałyby by lały

bezosobnik: lano by

bezokolicznik: lać

imiesłów przysłówkowy współczesny: lejąc

gerundium: lanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	lanie	lania
D.	lania	lań
C.	laniu	laniom
B.	lanie	lania
N.	laniem	laniami
Ms.	laniu	laniach
W.	lanie	lania

imiesłów przymiotnikowy czynny: lejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	lejący	lejący	lejący	lejące	lejąca
D.	lejącego	lejącego	lejącego	lejącego	lejącej
C.	lejącemu	lejącemu	lejącemu	lejącemu	lejącej
B.	lejącego	lejącego	lejący	lejące	lejącą
N.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym	lejącą
Ms.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym	lejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	lejący	lejący	lejące	lejące
D.	lejących	lejących	lejących	lejących
C.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym
B.	lejących	lejących	lejących	lejące
N.	lejącymi	lejącymi	lejącymi	lejącymi
Ms.	lejących	lejących	lejących	lejących

imiesłów przymiotnikowy bierny: lany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	lany	lany	lany	lane	lana
D.	lanego	lanego	lanego	lanego	lanej
C.	lanemu	lanemu	lanemu	lanemu	lanej
B.	lanego	lanego	lany	lane	laną
N.	lanym	lanym	lanym	lanym	laną
Ms.	lanym	lanym	lanym	lanym	lanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	lani	lani	lane	lane
D.	lanych	lanych	lanych	lanych
C.	lanym	lanym	lanym	lanym
B.	lanych	lanych	lanych	lane
N.	lanymi	lanymi	lanymi	lanymi
Ms.	lanych	lanych	lanych	lanych

odpowiedniki aspektowe: zlać , nalać

Składnia

Rz_osobowy

lać

KOGO + (CZYM) + (w CO|po CZYM)

5. przeciwnika

Definicja

zwyciężać w walce wojennej lub sportowej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Połączenia

lać nieprzyjaciela, przeciwnika, wroga; Niemców, Rosjan

Cytaty

Dopóki hitlerowcy lali wroga na froncie, nosił głowę wysoko, kiedy sytuacja się odwróciła, zaczął współpracować z AK i ojcu pana Ryszarda znosił mapy

źródło: NKJP: Andrzej Plęs: Dzieciństwo strachu i śmierci, Gazeta Krakowska, 2005-09-21

Kluby ledwie zipią, na arenie międzynarodowej leją nas tacy przeciętniacy, że aż w zębach zgrzyta, zaś w futbolu krajowym ruja i poróbstwo kwitną w najlepsze.

źródło: NJKP: Andrzej Grygierczyk: Życie boli zawsze, Dziennik Zachodni, 2005-09-02

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	leję	lejemy
2 os.	lejesz	lejecie
3 os.	leje	leją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lałem +(e)m lał	lałam +(e)m lała	lałom +(e)m lało	laliśmy leliśmy +(e)śmy lali +(e)śmy leli	lałyśmy +(e)śmy lały
2 os.	lałeś +(e)ś lał	lałaś +(e)ś lała	lałoś +(e)ś lało	laliście leliście +(e)ście lali +(e)ście leli	lałyście +(e)ście lały
3 os.	lał	lała	lało	lali leli	lały

bezosobnik: lano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę lał będę lać	będę lała będę lać	będę lało będę lać	będziemy lali będziemy leli będziemy lać	będziemy lały będziemy lać
2 os.	będziesz lał będziesz lać	będziesz lała będziesz lać	będziesz lało będziesz lać	będziecie lali będziecie leli będziecie lać	będziecie lały będziecie lać
3 os.	będzie lał będzie lać	będzie lała będzie lać	będzie lało będzie lać	będą lali będą leli będą lać	będą lały będą lać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		lejmy
2 os.	lej	lejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lałbym bym lał	lałabym bym lała	lałobym bym lało	lalibyśmy lelibyśmy byśmy lali byśmy leli	lałybyśmy byśmy lały
2 os.	lałbyś byś lał	lałabyś byś lała	lałobyś byś lało	lalibyście lelibyście byście lali byście leli	lałybyście byście lały
3 os.	lałby by lał	lałaby by lała	lałoby by lało	laliby leliby by lali by leli	lałyby by lały

bezosobnik: lano by

bezokolicznik: lać

imiesłów przysłówkowy współczesny: lejąc

gerundium: lanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	lanie	lania
D.	lania	lań
C.	laniu	laniom
B.	lanie	lania
N.	laniem	laniami
Ms.	laniu	laniach
W.	lanie	lania

imiesłów przymiotnikowy czynny: lejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	lejący	lejący	lejący	lejące	lejąca
D.	lejącego	lejącego	lejącego	lejącego	lejącej
C.	lejącemu	lejącemu	lejącemu	lejącemu	lejącej
B.	lejącego	lejącego	lejący	lejące	lejącą
N.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym	lejącą
Ms.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym	lejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	lejący	lejący	lejące	lejące
D.	lejących	lejących	lejących	lejących
C.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym
B.	lejących	lejących	lejących	lejące
N.	lejącymi	lejącymi	lejącymi	lejącymi
Ms.	lejących	lejących	lejących	lejących

imiesłów przymiotnikowy bierny: lany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	lany	lany	lany	lane	lana
D.	lanego	lanego	lanego	lanego	lanej
C.	lanemu	lanemu	lanemu	lanemu	lanej
B.	lanego	lanego	lany	lane	laną
N.	lanym	lanym	lanym	lanym	laną
Ms.	lanym	lanym	lanym	lanym	lanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	lani	lani	lane	lane
D.	lanych	lanych	lanych	lanych
C.	lanym	lanym	lanym	lanym
B.	lanych	lanych	lanych	lane
N.	lanymi	lanymi	lanymi	lanymi
Ms.	lanych	lanych	lanych	lanych

odpowiednik aspektowy: zlać

Składnia

Rz_osobowy

lać

KOGO

6. żelazo

Definicja

odlewać - uzyskiwać określony kształt, wlewając do formy ciekłe żelazo i czekając, aż zastygnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł miejsca i czynności związane z przemysłem

Połączenia

lane żelazo; lane kule

Cytaty

Interesy jednak nie idą dobrze, coraz bardziej wtrąca się do nich śląski urząd górniczy, żądając modernizacji kopalń, podwyższania zarobków, a nawet dokarmiania załóg na przednówku. Na dodatek ceny galmanu idą ostro w dół, lane żelazo jest tańsze niż mosiądz i znajduje coraz szersze zastosowanie.

źródło: NKJP: Małgorzata Szejnert tytuł Czarny ogród, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	leję	lejemy
2 os.	lejesz	lejecie
3 os.	leje	leją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lałem +(e)m lał	lałam +(e)m lała	lałom +(e)m lało	laliśmy leliśmy +(e)śmy lali +(e)śmy leli	lałyśmy +(e)śmy lały
2 os.	lałeś +(e)ś lał	lałaś +(e)ś lała	lałoś +(e)ś lało	laliście leliście +(e)ście lali +(e)ście leli	lałyście +(e)ście lały
3 os.	lał	lała	lało	lali leli	lały

bezosobnik: lano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę lał będę lać	będę lała będę lać	będę lało będę lać	będziemy lali będziemy leli będziemy lać	będziemy lały będziemy lać
2 os.	będziesz lał będziesz lać	będziesz lała będziesz lać	będziesz lało będziesz lać	będziecie lali będziecie leli będziecie lać	będziecie lały będziecie lać
3 os.	będzie lał będzie lać	będzie lała będzie lać	będzie lało będzie lać	będą lali będą leli będą lać	będą lały będą lać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		lejmy
2 os.	lej	lejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lałbym bym lał	lałabym bym lała	lałobym bym lało	lalibyśmy lelibyśmy byśmy lali byśmy leli	lałybyśmy byśmy lały
2 os.	lałbyś byś lał	lałabyś byś lała	lałobyś byś lało	lalibyście lelibyście byście lali byście leli	lałybyście byście lały
3 os.	lałby by lał	lałaby by lała	lałoby by lało	laliby leliby by lali by leli	lałyby by lały

bezosobnik: lano by

bezokolicznik: lać

imiesłów przysłówkowy współczesny: lejąc

gerundium: lanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	lanie	lania
D.	lania	lań
C.	laniu	laniom
B.	lanie	lania
N.	laniem	laniami
Ms.	laniu	laniach
W.	lanie	lania

imiesłów przymiotnikowy czynny: lejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	lejący	lejący	lejący	lejące	lejąca
D.	lejącego	lejącego	lejącego	lejącego	lejącej
C.	lejącemu	lejącemu	lejącemu	lejącemu	lejącej
B.	lejącego	lejącego	lejący	lejące	lejącą
N.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym	lejącą
Ms.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym	lejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	lejący	lejący	lejące	lejące
D.	lejących	lejących	lejących	lejących
C.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym
B.	lejących	lejących	lejących	lejące
N.	lejącymi	lejącymi	lejącymi	lejącymi
Ms.	lejących	lejących	lejących	lejących

imiesłów przymiotnikowy bierny: lany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	lany	lany	lany	lane	lana
D.	lanego	lanego	lanego	lanego	lanej
C.	lanemu	lanemu	lanemu	lanemu	lanej
B.	lanego	lanego	lany	lane	laną
N.	lanym	lanym	lanym	lanym	laną
Ms.	lanym	lanym	lanym	lanym	lanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	lani	lani	lane	lane
D.	lanych	lanych	lanych	lanych
C.	lanym	lanym	lanym	lanym
B.	lanych	lanych	lanych	lane
N.	lanymi	lanymi	lanymi	lanymi
Ms.	lanych	lanych	lanych	lanych

Składnia

Rz_osobowy

lać

7. na wszystko

Definicja

pot.

uznawać jakąś rzecz, zjawisko lub osobę, z którymi należy się liczyć, za mało ważne, zupełnie się nimi nie przejmując

Noty o użyciu

Uważane za bardzo niestosowne ze względu na skojarzenie z czynnością fizjologiczną.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	czniać, olewać, zlewać
	hiperonimy:	bagatelizować, lekceważyć

Połączenia

lać na prawo, na przepisy, na władzę; na fizykę, na matematykę, na polski; na wszystko

Cytaty

[...]. wagarowałem całą średnią szkołę, nie byłem na 60 - 70% lekcji, ale jak już przyszedłem, byłem przygotowany zawsze... natomiast lać na wszystko cały rok... ale cóż... liczą się efekty końcowe... [...].

źródło: NKJP: Internet

Czyli oznacza to, że zrywasz aukcję i lejesz na wszystkich dotychczas licytujących?

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	leję	lejemy
2 os.	lejesz	lejecie
3 os.	leje	leją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lałem +(e)m lał	lałam +(e)m lała	lałom +(e)m lało	laliśmy leliśmy +(e)śmy lali +(e)śmy leli	lałyśmy +(e)śmy lały
2 os.	lałeś +(e)ś lał	lałaś +(e)ś lała	lałoś +(e)ś lało	laliście leliście +(e)ście lali +(e)ście leli	lałyście +(e)ście lały
3 os.	lał	lała	lało	lali leli	lały

bezosobnik: lano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę lał będę lać	będę lała będę lać	będę lało będę lać	będziemy lali będziemy leli będziemy lać	będziemy lały będziemy lać
2 os.	będziesz lał będziesz lać	będziesz lała będziesz lać	będziesz lało będziesz lać	będziecie lali będziecie leli będziecie lać	będziecie lały będziecie lać
3 os.	będzie lał będzie lać	będzie lała będzie lać	będzie lało będzie lać	będą lali będą leli będą lać	będą lały będą lać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		lejmy
2 os.	lej	lejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lałbym bym lał	lałabym bym lała	lałobym bym lało	lalibyśmy lelibyśmy byśmy lali byśmy leli	lałybyśmy byśmy lały
2 os.	lałbyś byś lał	lałabyś byś lała	lałobyś byś lało	lalibyście lelibyście byście lali byście leli	lałybyście byście lały
3 os.	lałby by lał	lałaby by lała	lałoby by lało	laliby leliby by lali by leli	lałyby by lały

bezosobnik: lano by

bezokolicznik: lać

imiesłów przysłówkowy współczesny: lejąc

gerundium: lanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	lanie	lania
D.	lania	lań
C.	laniu	laniom
B.	lanie	lania
N.	laniem	laniami
Ms.	laniu	laniach
W.	lanie	lania

imiesłów przymiotnikowy czynny: lejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	lejący	lejący	lejący	lejące	lejąca
D.	lejącego	lejącego	lejącego	lejącego	lejącej
C.	lejącemu	lejącemu	lejącemu	lejącemu	lejącej
B.	lejącego	lejącego	lejący	lejące	lejącą
N.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym	lejącą
Ms.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym	lejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	lejący	lejący	lejące	lejące
D.	lejących	lejących	lejących	lejących
C.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym
B.	lejących	lejących	lejących	lejące
N.	lejącymi	lejącymi	lejącymi	lejącymi
Ms.	lejących	lejących	lejących	lejących

Składnia

Rz_osobowy

lać

na KOGO/CO

8. z kogoś

Definicja

młodz.

śmiać się

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

lać się, śmiać się

Cytaty

- Co to jest? Zaczyna się na J i każdy z nas je posiada?
Wszyscy daremnie suszą sobie głowy.
- Jedna para butów! - Ogólny śmiech.
- A teraz uważajcie. Zaczyna się na D i nie każdy z nas je posiada?
- Znowu cisza.
- Dwie pary butów! - Znowu wszyscy leją i proszą o dalsze zagadki.

źródło: NKJP: Internet

Teraz mi się przypomniał taki stary emerytowany milicjant z mojej mieściny, co w latach nieco „odległych” wlepił swojej żonie mandat za bodajże jazdę bez świateł na rowerze. Lali z niego przez kilkadziesiąt lat.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	leję	lejemy
2 os.	lejesz	lejecie
3 os.	leje	leją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lałem +(e)m lał	lałam +(e)m lała	lałom +(e)m lało	laliśmy leliśmy +(e)śmy lali +(e)śmy leli	lałyśmy +(e)śmy lały
2 os.	lałeś +(e)ś lał	lałaś +(e)ś lała	lałoś +(e)ś lało	laliście leliście +(e)ście lali +(e)ście leli	lałyście +(e)ście lały
3 os.	lał	lała	lało	lali leli	lały

bezosobnik: lano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę lał będę lać	będę lała będę lać	będę lało będę lać	będziemy lali będziemy leli będziemy lać	będziemy lały będziemy lać
2 os.	będziesz lał będziesz lać	będziesz lała będziesz lać	będziesz lało będziesz lać	będziecie lali będziecie leli będziecie lać	będziecie lały będziecie lać
3 os.	będzie lał będzie lać	będzie lała będzie lać	będzie lało będzie lać	będą lali będą leli będą lać	będą lały będą lać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		lejmy
2 os.	lej	lejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lałbym bym lał	lałabym bym lała	lałobym bym lało	lalibyśmy lelibyśmy byśmy lali byśmy leli	lałybyśmy byśmy lały
2 os.	lałbyś byś lał	lałabyś byś lała	lałobyś byś lało	lalibyście lelibyście byście lali byście leli	lałybyście byście lały
3 os.	lałby by lał	lałaby by lała	lałoby by lało	laliby leliby by lali by leli	lałyby by lały

bezosobnik: lano by

bezokolicznik: lać

imiesłów przysłówkowy współczesny: lejąc

gerundium: lanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	lanie	lania
D.	lania	lań
C.	laniu	laniom
B.	lanie	lania
N.	laniem	laniami
Ms.	laniu	laniach
W.	lanie	lania

imiesłów przymiotnikowy czynny: lejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	lejący	lejący	lejący	lejące	lejąca
D.	lejącego	lejącego	lejącego	lejącego	lejącej
C.	lejącemu	lejącemu	lejącemu	lejącemu	lejącej
B.	lejącego	lejącego	lejący	lejące	lejącą
N.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym	lejącą
Ms.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym	lejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	lejący	lejący	lejące	lejące
D.	lejących	lejących	lejących	lejących
C.	lejącym	lejącym	lejącym	lejącym
B.	lejących	lejących	lejących	lejące
N.	lejącymi	lejącymi	lejącymi	lejącymi
Ms.	lejących	lejących	lejących	lejących

Składnia

Rz_osobowy

lać

(z KOGO)

Frazeologizmy

ktoś leje miód na czyjeś serce
ktoś leje oliwę na wzburzone fale
ktoś leje wodę
ktoś wylewa krokodyle łzy
ktoś leje krokodyle łzy
ktoś wylewa łzy
ktoś leje łzy
lane kluski
lane piwo
lany poniedziałek

Data ostatniej modyfikacji: 17.03.2023