UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tak II

Chronologizacja

Zob. tak I

Pochodzenie

Zob. tak I

1. - Idziesz? - Tak.

Definicja

nadawca potwierdza to, o czym była mowa wcześniej

Noty o użyciu

Używane również w pytaniach o potwierdzenie.

Kategoria znaczeniowa

wykładnik potwierdzenia prawdziwości sądu

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	no, owszem
	(quasi)synonimy:	dobra II, dobrze II, zgadza się
	antonimy:	nie

Cytaty

	- Mamy do czynienia z człowiekiem, który przyjechał do Danii z nieznanych zupełnie stron, prawda? - Tak - skinęła głową policjantka [...]. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998
	- Wyszłaś za mąż - wyrwało mu się. - Tak, ale nie za Marka. źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004
	- Nie miałeś chyba czasu, by dowiedzieć się czegoś o baronie von Hagenstahlu. - Ja nie. Ale mój kuzyn Willy tak. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003
	- Przesadzam? Przesadzam, tak? - Rubin zawiesił głos. źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003
	Można powiedzieć, że jest Pan niejako spadkobiercą malarstwa Młodej Polski, czy tak? źródło: NKJP: Barbara Ziembicka: Najprostszą drogą. Rozmowy z artystami, 1998

Odmiana

część mowy: komentarz metatekstowy

podklasa: dopowiedzenie

Składnia

/tak/
szyk: wypowiedzeniowe

2. tak bardzo zakochany

Definicja

intensywność lub wielkość tego, o czym mowa, jest według nadawcy znaczna

Kategoria znaczeniowa

wykładnik gradacji

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:

taki III

Cytaty

Co ona robi tak długo w kuchni?

źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

Siedział wyprostowany na krześle ustawionym w środku zwykłego chłopskiego wozu. Myślałem, że to z uszanowania wożono go tak uroczyście. Lecz dwóch mężczyzn musiało go zdjąć i wnieść razem z krzesłem do cerkwi. Był sparaliżowany.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Opowieści galicyjskie, 1995

- W naszym, tak lichym, świecie powinniśmy dbać o uprzyjemnienie sobie życia - wielokrotnie powtarzał studentom na wykładach.

źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998

Odmiana

część mowy: operator metapredykatywny

podklasa: gradacji

Składnia

tak _ Przym., Przysł.
szyk: stały: antepozycja

3. nie uciekaj tak zaraz

Definicja

to, o czym mowa, jest nietypowe w danej sytuacji, na co mówiący chce zwrócić uwagę

Kategoria znaczeniowa

wykładnik gradacji

Cytaty

	Jechałem za panem tramwajem, knajpa i znowu park. Co pan się tak uparł na ten park […]? źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004
	- Niech spada, po co tak siedzi i słucha. źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003
	- Niech się pan tak od razu nie wścieka, mistrzu Twardowski. źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1977
	- Myślałem, że umrę pierwszy, a tymczasem on się przejechał tak niespodziewanie. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1990

Odmiana

część mowy: operator metapredykatywny

podklasa: gradacji

Składnia

tak _ Cz., Przysł.
szyk: stały: antepozycja

4. Tak. A teraz przejdźmy do meritum

Definicja

słowo używane na początku wypowiedzi, aby ją rozpocząć, zmienić temat lub podjąć przerwany wątek

Noty o użyciu

W wypowiedziach mówionych nadawca często przedłuża moment wymawiania tego słowa, co w piśmie oddawane jest za pomocą Taak .

Kategoria znaczeniowa

wykładnik nawiązania kontaktu

Cytaty

- Bracia! [...] Na całym świecie triumfuje zbrodnia. Ale zbrodnia odsłania swoją dawną twarz, zbrodnia mówi nam: „Ja już tu byłam, mnie już kiedyś popełniono, przed wiekami” - mówca umilkł i poszukał w oczach słuchaczy zrozumienia. - Tak, bracia, stare zbrodnie, ukryte w dawnych kronikach, odżywają w Sodomie...

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003

Otto Beess milczał długo, przypatrując się rabinowi spod półprzymkniętych powiek.
- Taak - przemówił wreszcie. - A wiesz ty, przyjacielu Hiramie, że za takie gadanie mogą cię zamknąć? Mówię oczywiście o władzach świeckich.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

- Szkoda, że poznajemy się w tak przykrych okolicznościach - mówił re Quaz. - Historia, cóż, historia... - Podkręcił wąsa, mrugnął, założył ręce za plecy. - Taak. Jest pan zatem gotów, Generale, własnym słowem gwarantować dotrzymanie warunków układu?

źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2005

Odmiana

część mowy: komentarz metatekstowy

podklasa: dopowiedzenie

Składnia

/tak/
szyk: wypowiedzeniowe

5. - Nie pójdę. - Taak? Jeszcze tego pożałujesz!

Definicja

słowo używane jako reakcja na czyjąś wypowiedź, wyrażające niezgodę nadawcy na to, co usłyszał, lub na to, co sugeruje mu rozmówca, i wprowadzające warunek: jeśli stanie się tak, jak powiedział rozmówca, to nastąpią tego konsekwencje (nazwane w dalszej części wypowiedzi)

Noty o użyciu

W wypowiedziach mówionych nadawca często przedłuża moment wymawiania tego słowa, co w piśmie oddawane jest za pomocą Taak .

Kategoria znaczeniowa

wykładnik nawiązania

Cytaty

- E, śmieszna jesteś z tymi przechwałkami. Myślisz, że ci uwierzę? - szydził Piotr.
- Tak? No, to zaraz zobaczysz!

źródło: NKJP: Maria Krüger: Karolcia, 1959

- A to się pan nadaje na kierownika do „Mordowni”, a nie tu!
- Taak? Ja sobie to zapamiętam, ja...

źródło: NKJP: Henryk Worcell: Zaklęte rewiry, 1989

- No, nie! - Ewa nie może dłużej wytrzymać - dość tego! To zakrawa na chorobę. Przerażające, jak szybko ten stan rozmiękcza szare komórki.
- Taak? To dlaczego chciałaś wiedzieć, skąd ona - Ana wskazuje na Lilith - znała Imię?

źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny 1997

Odmiana

część mowy: komentarz metatekstowy

podklasa: dopowiedzenie

Składnia

/tak/
szyk: wypowiedzeniowe

6. Tak, słucham.

Definicja

nadawca komunikuje, że czeka na wypowiedź swojego rozmówcy

Kategoria znaczeniowa

wykładnik nazwiązania kontaktu

Cytaty

– Pod jednym warunkiem...
– Tak?
– Że pozwoli się pan zaprosić teraz na obiad...

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003

Nakręciłem numer poprzedzony licznymi numerami kierunkowymi. Miała to być daleka, daleka rozmowa.
– Tak? – odezwał się w słuchawce głos adwokata.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1979

Na wpół przytomny podniósł słuchawkę.
– Tak, słucham – bąknął.

źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003

Odmiana

część mowy: komentarz metatekstowy

podklasa: dopowiedzenie

Składnia

/tak?/
szyk: wypowiedzeniowe

Frazeologizmy

bo tak
jak zwał, tak zwał
ot tak
ot tak sobie
ot tak
ot tak sobie
tak jakby

Przysłowia

Jak cię widzą, tak cię piszą
Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie
Jak się zwał, tak się zwał, byleby się dobrze miał
Jak się zwał, tak się zwał
Jak sobie pościelesz, tak się wyśpisz
Jak ty komu, tak on tobie
Nigdy nie jest tak źle, żeby nie mogło być gorzej
Tak krawiec kraje, jak (mu) materii staje
Tak krawiec kraje...

Data ostatniej modyfikacji: 22.02.2015