UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dokoła I

przysłówek

Chronologizacja

1 połowa XVI w., SPXVI

Odmiana

część mowy: przysłówek

Pochodzenie

Zob. koło

1. obchodzić dokoła

Definicja

tak, że ktoś / coś porusza się w ten sposób, że może widzieć wszystkie strony obiektu, o którym mowa

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni

Relacje znaczeniowe

synonimy:

dookoła I, naokoło I, wkoło I, wokoło I, wokół I

Połączenia

obchodzić dokoła
biegać, krążyć dokoła

Cytaty

	Dokoła są tylko zarośla. Parcelę otacza pordzewiała siatka. źródło: NKJP: Marek Bukowski: Wysłannik szatana, 1999
	Wielkie, zielone pastwisko otaczał dokoła żelazny drut, w środku pasły się krowy, owce, konie. źródło: NKJP: Dorota Terakowska: Władca Lewawu, 1989
	Pogadali jeszcze o tym i tamtym, po czym Szczęsny zszedł za Korbalem na samo dno kotlinki, do gnojówki, zwanej Żabim Skrzekiem, dokąd rowkami odchodziły brudy z okolicznych budek. Obeszli te wonności dokoła i wspinać się poczęli na przeciwległy pagórek, szukając dogodnego miejsca na „arkę”. źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z Celulozy, 1952
	Doktor Eastman, czystej krwi Siuks ze szczepu Santiów, który przybył z ekipą pogrzebową, stwierdził, iż wiele kobiet miało głowy dokoła zawinięte chustami, żeby nie widzieć skierowanych ku nim luf karabinowych. źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994

2. rozglądać się dokoła

Definicja

tak, że z danego miejsca można widzieć to, co znajduje się ze wszystkich jego stron

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni

Relacje znaczeniowe

synonimy:

dookoła I, naokoło I, wkoło I, wokoło I, wokół I

Połączenia

rozglądać się, patrzeć, wodzić wzrokiem, spoglądać dokoła
rozciągać się dokoła

Cytaty

	Mock rozejrzał się dokoła i szybkim krokiem ruszył do kwiaciarni Apelta. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003
	Kloss zatrzymał się przy wąskich schodach z wyszczerbionymi stopniami, spojrzał w dół na płaskie dachy dzielnicy nadbrzeżnej, między którymi z rzadka błyskała plama zieleni, a potem z miną znudzonego turysty powiódł wzrokiem dokoła. źródło: NKJP: Andrzej Zbych: Stawka większa niż życie, 1967
	Stoimy przed wagonem na stacji rozdzielczej. Dokoła szeroki horyzont, naturalne wytwory przyrody: drzewa, pola, łąki, pomieszane z pogubionymi częściami miasta, które jakby uciekają ku zachodowi [...]. źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946
	Mdły zapach zgnilizny unosił się dokoła. źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955

3. tłumaczyć wszystkim dokoła

Definicja

tak, że coś dotyczy ludzi, miejsc, wydarzeń otaczających obiekt, o którym mowa, i mających z nim jakiś związek

Noty o użyciu

Często przysłówkowi dokoła towarzyszą wyrażenia takie jak wszyscy , wszystko , wszędzie .

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:

dookoła I, naokoło I, wkoło I, wokoło I, wokół I

Połączenia

coś dzieje się dokoła
wszyscy, wszystko, wszędzie dokoła

Cytaty

	Harowaliśmy oboje, jak zresztą wszyscy dokoła. źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1961
	Oto rozległ się spokojny i ciężki krok podbitych metalem obcasów, który swym uroczystym dźwiękiem uciszał wszystko dokoła. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003
	Przepełniała go radość, a wszystko dokoła zachwycało pięknem. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
	Żyłem tym, co się działo dokoła. Trwał spór o kolektywizację. źródło: NKJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem, 1995
	Był już młodzieńcem, ale nie chciało mu się do niczego zabrać: zbyt jaskrawo i hałaśliwie było dokoła. źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946

Frazeologizmy

dookoła Wojtek
dokoła Wojtek

Data ostatniej modyfikacji: 23.11.2018