UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

stać I

czasownik

Chronologizacja

XIV w., Bor

Pochodzenie

Współczesne formy czasownika nawiązują do dwu różnych pod względem etymologicznym podstaw prasłowiańskich: 1) *stati, *stanǫ 'stanąć, powstać, podnieść się, unieść się; zatrzymać się' (zwykle o ruchu pionowym) oraz 2) *stojati, *stojǫ 'stać, nie ruszać się, znajdować się w stanie bezruchu'. Ze względu na bliskość znaczeń trudno niejednokrotnie wskazać pierwotną motywację. Warto zaznaczyć, czasownik stanąć (zob.), pod względem formalnym, oparty jest na temacie czasu teraźniejszego pierwszej z przytoczonych form prasłowiańskich *stan-.

1. mieć wyprostowaną pozycję

Definicja

znajdować się w pozycji pionowej, w której ma się całe ciało wyprostowane a nogi, ręce lub łapy są oparte na podłożu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Połączenia

dziecko, dziewczyna, kobieta, mężczyzna; człowiek; żołnierz stoi
stać na stopniu; na balkonie; na ulicy; na brzegu; na uboczu
stać przed lustrem
stać przy oknie
stać w bramie, w drzwiach, w progu
stać bez ruchu; bezczynnie, nieruchomo; prosto; długo; przez chwilę
stać i czekać, stać i patrzyć
ktoś stoi jak kołek, jak słup soli

Cytaty

	Jenny stała przed lustrem obok szatni i poprawiała makijaż. Henryk patrzył przez chwilę, jak maluje wargi jasnoróżową, perłową pomadką. źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008
	Mama dba o rozwój swojej pociechy. Przygotowuje dla niej dodatkowe ćwiczenia, których nie ma na treningach. - W domu ma ciężarki do podnoszenia - mówi Dila. - Musi też umieć stać na rękach. źródło: NKJP: Robert Zapora: Córki i mamy, Gazeta Wrocławska, 2003-03-29
	Przez chwilę stałem nieruchomo. Potem schyliłem się po papierosa z podłogi i zapaliłem. źródło: NKJP: Ireneusz Iredyński: Dzień oszusta. Człowiek epoki, 1962
	Tam zwrócił uwagę na młodzieńca, który tuż przed nim stał w kolejce. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1960-1965, 1965
	Jeśli pies stoi w drzwiach, a jego właściciel chce przez nie przejść, pies musi odsunąć się na bok. źródło: NKJP: Adam Woźniak: Kowalski, do nogi! 2002-02-04

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

	+	stać	+	(na CZYM)
	+	stać	+	(GDZIE)

2. za ladą

Definicja

pracować w jakimś miejscu, wykonując pracę związaną z przebywaniem przede wszystkim w pozycji stojącej

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca

Połączenia

stać na zmywaku
stać za barem, za bufetem, za ladą

Cytaty

Obierali warzywa. Stali też na zmywaku. Niektórzy nawet imali się murarstwa. Ciężko pracowali.

źródło: NKJP: ol: Kulinarni artyści, Dlaczego?, 2009-08-18

Tylko że na drugi dzień mnie już tam nie było, stałam tutaj za barem i podawałam kawę klientom [...].

źródło: NKJP: Marek Soból: Mojry, 2005

Dwóch młodych chłopaków stoi za ladą grill-baru, który na czas wakacji wyrósł na płycie Rynku. Oprócz nich są tu jeszcze zatrudnione cztery osoby. Wszyscy, z jednym wyjątkiem, to uczniowie lub absolwenci szkół gastronomicznych.

źródło: NKJP: (KAR): Co z tego, że są chęci?, Dziennik Polski, 2005-07-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

Rz_osobowy	+	stać	+	za CZYM
Rz_osobowy	+	stać	+	na CZYM

3. na półce

Definicja

znajdować się w jakimś miejscu po postawieniu w pozycji pionowej, zbudowaniu lub osiągnięciu określonej pozycji nad ziemią

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Połączenia

butelka; książka; krzesło, łóżko, stolik, stół; budynek, dom, domek, kościół, pałac stoi
stać na biurku, na podłodze, na półce; na uboczu
stać nad rzeką
stać przy drodze, przy ulicy
stać w korytarzu, w sieni

Cytaty

	Pił zawsze szybko, niepostrzeżenie. Butelka stała w barku, nigdy na widoku. źródło: NKJP: Wojciech Chmielewski: Kawa u Doroty, 2010
	Ćwikła w wąskim przedpokoju zawadził brzuchem o stolik stojący pod lustrem i wszystko, co znajdowało się na stoliku, poleciało z grzechotem na ziemię. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zamach na wyspę, 2001
	Można unicestwić książkę przez to, że ją się po prostu ignoruje, że jej się nie dotyka. Książka stojąca na półce, nieruszona, niewzięta do ręki, nieczytana, w jakiś sposób nie istnieje, nie może na nikogo wpłynąć. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Lapidaria IV-VI, 2008
	Zbliżyli się do drewnianego domku, który stał na uboczu, z dala od budowy, wsunięty w step. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978
	Słońce stało wysoko na niebie, przeświecało przez korony bezlistnych jeszcze drzew. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1986

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

Rz_nieżywotny

stać

GDZIE

4. kwiat w wazonie

Definicja

trwać w określonym stanie, co wiąże się z brakiem podlegania zmianom i brakiem zanikania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Cytaty

	W kaplicy św. Barbary cięte róże stoją przez miesiąc i wyglądają tak, jakby ogrodnik zerwał je wczoraj. źródło: NKJP: Bożena Bryl: Magiczna sztolnia, Gazeta Wrocławska, 2001-07-06
	Dostałam kwiat juki - 2 lata temu stał długo w wazonie, a w tym roku więdnie. Co źle robię? źródło: Internet
	Woda, stojąc w wyżłobionych przed laty koleinach, wdziera się w jezdnię, przez co powstają głębokie bruzdy. źródło: NKJP: Henryk Wąszyński, CNN: Źle, ale nie zamkną, Życie Warszawy, nr 24/01, 2002
	Trochę tu nowego sprzętu, lokomotywka oblegana, piach świeży, ale po każdym deszczu wielkie kałuże stoją pod huśtawkami, zjeżdżalniami. źródło: NKJP: Ewa Obsiany: Rabki obraz mało sielski, Dziennik Polski, 2006-07-18

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

Rz_nieżywotny

stać

(GDZIE) + (ILE)

5. włosy

Definicja

być wyprostowanym i skierowanym od ciała ku górze

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Cytaty

— Starałem się pokazać to, co dla mnie jest aktualnie najlepsze — włosy stojące, uformowane w ostre pazury, dużo łączenia asymetrii.

źródło: NKJP: Michał Wroński: Wiosenna metamorfoza we włosach, Dziennik Zachodni, 2004-02-27

Tabela psiej wagi podpowiada, że chart afgański nie może przekroczyć 32 kg, ciężar ciała leonbergera nie powinien być większy niż 80 kg. Gdy u jednej rasy uszy powinny stać, to u drugiej opadać, gdy jedna powinna mieć ogon długości co najmniej pół metra, u innej wystarczy puszysty kłębuszek.

źródło: NKJP: Krystyna Lubelska: Niepieskie życie, Polityka, nr 2326, 2001-12-01

Poszedłem do lekarza, który zapisał mi maxigre [...] wziąłem tę tabletkę 4 razy i nie było żadnych problemów, penis stał twardo jak nigdy.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

Rz_nieżywotny

stać

KOMU/CZEMU + GDZIE

6. samochód

Definicja

pozostawać w bezruchu, mimo że inne obiekty tego samego rodzaju w sytuacjach, o których mowa, zwykle poruszają się

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

pociąg, samochód, tramwaj stoi

Cytaty

Jasne i czyste powietrze stało nad cmentarzem w ten pogodny letni zmierzch.

źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971

Kilka samochodów stojących na parkingu miało rozbite szyby.

źródło: NKJP: (gram): Doborowa trójka, Tygodnik Podhalański, nr 6, 1999

- Ci, którzy nie chcą stać w korku na skrzyżowaniu ul. Dąbrowskiego i Limanowskiego, skręcają nieco wcześniej w prawo [...].

źródło: NKJP: (K.P.): Zgniecione progi, Gazeta Krakowska, 2002-01-07

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

stać

GDZIE

7. wyraz w tekście

Definicja

zajmować jakieś miejsce w tekście

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie

Połączenia

słowo, wyraz stoi
stać !?w tekście
stać jak byk

Cytaty

W języku angielskim rzeczownik stojący przed innym rzeczownikiem pełni często funkcję przymiotnika, na przykład „Bank Światowy” to po angielsku World Bank, dosłownie „Świat Bank” , a „opera mydlana” - soap opera, dosłownie „mydło opera”

źródło: NKJP: Mikołaj Szymański: Trywialne molestowanie, Gazeta Wyborcza, 1996-06-21

Bardzo źle się czyta, gdy przecinek stoi w miejscu, w którym go powinno nie być.

źródło: NKJP: Prośba o sprawdzenie interpunkcji, Usenet -- pl.hum.polszczyzna, 2004-09-27

Jeżeli w oryginale jest znaczenie „nie wódź nas na pokuszenie”, to Twój argument jest zbędny. Jeśli tak stoi !?w tekście, to tłumaczenie
tradycyjne jest dobre.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

Rz_nieżywotny

stać

GDZIE

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne w połączeniach: coś stoi w tekście, w zdaniu.

8. o oddziale wojskowym

Definicja

przebywać przez określony czas w jakimś miejscu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Cytaty

Było to siedem lat temu. Miał wtedy dwadzieścia przeszło lat i służył jeszcze Francuzom. Jego mały oddział stał w Than Uyen.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Dzikie banany, 1960

Pod Warszawą w Rembertowie jeszcze kilka lat temu stały wojska rosyjskie. W związku z tym Polska tak realnie państwem niepodległym nie była i miała nawet wpisaną zależność konstytucyjną od Związku Radzieckiego.

źródło: NKJP: Piotr Jaroszyński: Radio Maryja, Rozmowy niedokończone, 1998 r.

Było to w 1964 roku. Cyrk stał wtedy na krakowskich błoniach.

źródło: NKJP: Bogdan Danowicz: Cyrk, Przekrój, 1214, 1968

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

Rz_osobowy

stać

GDZIE

9. przedsiębiorstwo

Definicja

znajdować się w stanie wskazującym na brak kontynuacji działania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca

Połączenia

stać bezczynnie, z założonymi rękami

Cytaty

	Z rybą to jest tak: nie ma jej, mamy kłopot. Rybacy poszukują łowisk, przetwórnie stoją z braku surowca, klienci narzekają. źródło: NKJP: STANISŁAW GOSZCZURNY: Między siecią a półmiskiem, Morze, nr 10, 1961
	Powiedziałem im, jak sprawa wygląda, że trzeba wywiesić flagi, że tyle zakładów stoi , oni powiedzieli, że sobie tutaj dadzą radę i wysłali na „Manifest” swoich przedstawicieli. źródło: NKJP: Jarosław Józef Szczepański: Górnik polski, 2005
	Zegar uparcie wskazuje tam południe. Pracownik tamtejszego punktu informacji MPK nie jest zaskoczony pytaniami o czasomierz. – Zegar stoi już miesiąc. Było już wiele interwencji w tej sprawie – mówi. źródło: NKJP: Arkadiusz Błaszczyk: Czas stanął w miejscu, Gazeta Krakowska, 2006-08-14
	Ci jednak, przyzwyczajeni do ręcznego sterowania, czekają na wytyczne z góry. Jeżeli wytyczne nie nadchodzą - praca stoi. źródło: NKJP: Wojciech Jankowski: Biały lis z Tbilisi, Gazeta Wyborcza, 1992-10-09
	Od początku listopada w gorzyckim zakładzie produkującym felgi aluminiowe trwa przestój. Produkcja stoi, zamówień brak, konto firmy jest puste. źródło: NKJP: Joanna Rybczyńska: Firmy zwalniają pracowników, Sztafeta, nr 49/2008, 2008-12-04

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

10. dobrze finansowo

Definicja

znajdować się w określonym stanie, wskazanym bliżej przez kontekst

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

stać u progu czegoś
stać pod parą

Cytaty

	Sęk w tym, że te dzieciaki i ich rodziny nie najlepiej stoją z pieniędzmi, więc sprzedawanie czegokolwiek rodzicom nie wchodzi w grę, bo byłaby to tylko zakamuflowana forma opłaty za wycieczkę, a my chcemy im to dać w prezencie. źródło: NKJP: Dla dzieci niepełnosprawnych, Usenet -- pl.soc.dzieci, 2002-02-15
	Twierdzili, że porzucili pracę w zakładzie, gdyż wedle ich informacji firma coraz gorzej stała finansowo, oni zaś obawiali się, że pozostaną obciążeni częścią jej długów. źródło: NKJP: (AF): Amatorzy drobiu, Gazeta Krakowska, 2007-07-09
	Propozycja ta stała w jaskrawej sprzeczności z ogólnymi intencjami rządu polskiego, a nawet z konkretnie wydanymi już wojskom rozkazami. źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia polskiej dyplomacji, 1995
	Ja sam wiedziałem, jak sprawy stoją, i to małżeństwo, które miało mnie wybawić z rozterki, przysporzyło mi tylko nowych kłopotów. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1979

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

stać

JAK

11. euro w kantorze

Definicja

mieć jakąś wartość finansową w określonym momencie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse waluta

Połączenia

dolar, euro, frank, złotówka stoi

Cytaty

	Dolar stał po sto złotych na początku lat siedemdziesiątych. źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002
	– Kursy obu walut względem złotówki stoją teraz bardzo wysoko. źródło: NKJP: (ICH): To nie czas na zmiany, Dziennik Bałtycki, 2003-12-01
	Przy podpisaniu umowy w grudniu 2006 r. euro stało po 4,03 zł, potem spadło do 3,29 zł. Na samych różnicach kursowych tracimy więc duże pieniądze - w sumie ok. 11 mln zł - mówi skarbnik gminy Robert Pieprzyca. źródło: NKJP: Wanda Ryszkiewicz: Eurodotacje - trudny pieniądz, Dziennik Polski, 2008-09-05
	W kwietniu [...] tuczniki stały po 60 dolarów za cetnar. źródło: NKJP: Witold Gadomski: Ronik w globalnej sieci, Gazeta Wyborcza, 1999-02-04

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

Rz_nieżywotny	+	stać	+	JAK
	+	stać	+	po ILE

12. na wysokim poziomie

Definicja

zajmować jakieś miejsce w hierarchii lub zestawieniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

stać wysoko

Cytaty

- Biznes stoi na drugim miejscu. Zależy mi na tym, aby być blisko wina. Kojarzy mi się ono przede wszystkim z ciszą, ma w sobie porządek, a ja mam w sobie harmonię.

źródło: NKJP: M. Barwicka: Pasja wina, Tygodnik Ciechanowski, 2007-01-01

Sołżenicyn zaś, przypomnijmy, jest wyznawcą staromodnej zasady, iż moralność i etyka powinny stać ponad stosunkami ekonomicznymi i politycznymi.

źródło: NKJP: Grzegorz Przebinda: „Sołżenicyn, Duma i okolice”, Tygodnik Powszechny, nr 46, 1994

Pamiętając o wojnie 1866 r., Austriacy pozostawali na Rzeszę Bismarcka śmiertelnie obrażeni, nie oznaczało to jednak wcale, aby mieli darzyć szczególną miłością Węgrów, którzy w ich oczach kulturalnie stali na poziomie tylko ciut wyższym od Słowian.

źródło: NKJP: Adam Kożuchowski: Babka monarchia, Polityka, nr 2608, 2007-06-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

stać

JAK

13. za czym trzydzieści lat tradycji

Definicja

swoim istnieniem wpływać na powodzenie czyjeś lub czegoś lub traktowanie przez inne osoby

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Cytaty

- Było bardzo dużo chętnych i to jakich! Stały za nimi pieniądze, wpływowi ludzie, sprzęt. A my byliśmy garstką zapaleńców - nasza fundacja nawet nie była zarejestrowana - opowiada Lewków.

źródło: NKJP: Marek Górlikowski: Kartuzy do bicia, Gazeta Wyborcza, 1994-10-12

Jego wizja Polski nie jest specjalnie zarysowana, nie wiadomo też, czy ma zdolności przywódcze. Stoi za nim przekonanie o jego uczciwości i chęci porozumienia z innymi.

źródło: NKJP: Joanna Cieśla: Kandydaci do Pałacu, Polityka, 2005

Rozpoczynamy z nimi negocjacje, staramy się pokazać, że pokrzywdzona osoba nie jest sama, że stoi za nią jakaś instytucja.

źródło: NKJP: Z Urszulą Nowakowską rozmawiaMaciej Wesołowski: Molesta, CKM, nr 05/05, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

stać

za KIM/CZYM

14. przy kim

Definicja

robić rzeczy świadczące o akceptacji lub poparciu osoby lub rzeczy scharakteryzowanej w zdaniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Cytaty

Ale miałam też wielu przyjaciół, którzy stali przy mnie i mówili: „Nie przejmuj się. Ja też byłem zbiorem kompleksów”.

źródło: NKJP: Pływanie, Gazeta Wyborcza, 1996-12-19

Starzy przyjaciele prałata Henryka wiedzą, iż na polityce ksiądz zna się jak koza na pieprzu. Jednak każdy eksces ściąga uwagę mediów, a prałat kocha światło jupiterów. I tak raz po raz na moment wzniecał zainteresowanie, za cenę utraty części przyjaciół. Ilu stanie przy nim w trudnej chwili?

źródło: NKJP: Ryszard Socha, Polityka, 2004

Jednak uważam - i chyba jest to właściwe miejsce i moment, żeby o tym powiedzieć - że rzecznik praw dziecka powinien być apolityczny, stać ponad podziałami.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 71. posiedzenia Senatu RP część 4, wersja robocza, 4. kadencja

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

Rz_osobowy

stać

przy KIM

15. nad kim

Definicja

pilnować jakiejś osoby w czasie, w którym wykonuje ona jakąś czynność

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego

Połączenia

ktoś stoi nad kimś jak kat nad dobrą duszą

Cytaty

Czy w takiej zabawowej atmosferze da się pracować?
Oczywiście, ale żeby sobie na to pozwolić, trzeba odpowiednio dobrać zespół ludzi, których nie trzeba bez przerwy kontrolować, stać nad nimi z zegarkiem i batem.

źródło: NKJP: emka: Prezes The Walt Disney Company Polska: Disney kontratakuje

Mama rzuciła inną robotę i wzięła się za prucie boków spódniczki. Ale że szyte było bardzo ciasnym ściegiem, to musiała nić wydłubywać powoli, igiełką. A baba stała nad nią i poganiała, bo pociąg, bo wyjazd, bo jeszcze nie była spakowana.

źródło: NKJP: Tomek Tryzna: Idź kochaj i niech ci nie pomoże żadna na ziemi rzecz, 2010

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

Rz_osobowy

stać

nad KIM

16. przed dylematem

Definicja

znajdować się w sytuacji lub stanie wymagającym podjęcia działania, określonym dokładniej przez kontekst zdania

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

stać przed dylematem, przed problemem; przed perspektywą; przed groźbą czegoś

Cytaty

	Stojąc przed perspektywą braku zawodowej i osobistej stabilizacji, francuska młodzież wychodzi na ulice. źródło: NKJP: (WB), Wojciech Bohdanowicz, Zakłócenia akcji serca, Trybuna, 2006
	Innym problemem będzie napływ absolwentów szkół średnich, przez co tutejszy rynek pracy stanie przed zadaniem zatrudnienia kilkuset nowych osób. źródło: NKJP: K. Juszczak: Czy przybędzie miejsc pracy, Czas Ostrzeszowski, nr 200326, 2003
	To jest problem, który stoi nie tylko przed Kościołem, ale przed całą kulturą polską. źródło: NKJP: Adam Michnik: Między Panem a Plebanem, 1995
	Jakie zadania stoją przed nami? - powiedział tow. Kania. Przede wszystkim odbudowa zaufania narodu do partii, stabilizacja życia gospodarczego, likwidacja strajków i przestojów w przedsiębiorstwach. źródło: NKJP: Ściśle tajne..., Gazeta Wyborcza, 1992-12-12

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

	+	stać	+	przed CZYM
	+	stać	+	przed KIM

17. odpowiadać za coś

Definicja

odpowiadać za coś, będąc faktycznym sprawcą danej sytuacji

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Cytaty

[...] nazwał doniesienia prowokacją wymierzoną w koalicję i rząd. Nie wskazał jednak, kto ma stać za prowokacją.

źródło: NKJP: (APP), Dziennik Bałtycki, 2006-12-05

Licencja na Love Detector została wykupiona przez firmę Endemol, która stoi za produkcją programów „Reality TV” pokroju Big Brother.

źródło: NKJP: Michał Kowalski: Okulary z wykrywaczem kłamstw, Dziennik Internautów, 2007-03-01

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

stać

za CZYM

18. między kimś a kimś

Definicja

działać w taki sposób, aby utrudnić osiągnięcie porozumienia między jakimiś osobami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Cytaty

[...] jeśli między tobą a partnerem siedzi we śnie osoba, którą odbierasz jako rywala (rywalkę) - w najbliższym czasie twój partner będzie więcej uwagi poświęcał czemuś (komuś) innemu, np. pracy, hobby, znajomemu, a ty odczujesz to dość boleśnie; poczucie, że ktoś stoi między wami [...].

źródło: NKJP: Katarzyna Ostrowska: Sny - klucz, 2000

Był moją podporą, aniołem stróżem. W jego obecności czułam bezpieczeństwo i to on dał mi poczucie szczęścia. Pokazał mi piękno życia i jak je marnujemy, biegając za pieniędzmi. Jednak był ktoś, kto stał między nami. Jego żona.

źródło: NKJP: U nas w cosmo, Cosmopolitan, nr 6, 1999

Marek ufał, że jego żona, mimo bólu, jaki przeżywa, nie stanie między nim a dziećmi. Prawdopodobnie uznał, że to on ponosi winę za rozpad związku i zasłużył sobie na to, co go spotyka.

źródło: NKJP: Barbara Jakubowska: Jak mądrze kochać dzieci, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

stać

między KIM + (a KIM)

19. pieniędzmi

Definicja

opierać się na istnieniu czegoś

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Cytaty

Najwyższą frustrację i nerwowość wywołuje to, że od lat pięćdziesiątych do końca osiemdziesiątych mówiono im, że cała polska gospodarka stoi na węglu i z węgla żyje, dziś zaś wymawia im się, że polska gospodarka ma kłopoty właśnie przez górnictwo.

źródło: NKJP: Jarosław Józef Szczepański: Górnik polski, 2005

Klub stoi pieniędzmi możnej spółki Neftgazmontaj i skutecznie realizuje plan podboju nie tylko krajowej ligi, zhegemonizowanej w ostatnich latach przez Pachtakora Taszkient, ale i futbolu w całej Azji jako takiej.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

	+	stać	+	na CZYM
	+	stać	+	CZYM

20. umowa

Definicja

pot.

obowiązywać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego

Cytaty

Przystępują do targu. Właściciel opuścił do 63 mln, umowa stoi.

źródło: NKJP: Jacek Hugo-bader; Małgorzata Plawgo: Złożyć te części, Gazeta Wyborcza, 1992-10-12

Zatem zakład stoi! Uważam, że Chiny zdobędą znacznie mniej niż 50 złotych medali

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

21. o zaszczyty

Definicja

książk.

chcieć osiągnąć w życiu korzyść wyrażoną sąsiadującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Cytaty

- Nie potrzebuję jego złota. Nie stoję o nie.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952

E tam, bo ja nie stoję o zaszczyty, ani gratulacje ;]

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

Rz_osobowy

stać

o COŚ

22. materiału

Definicja

książk.

być dostępnym w danej sytuacji zgodnie z oczekiwaniami mówiącego

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Cytaty

I gdyby szefostwu Związku nie stało cierpliwości, to już po pierwszym sezonie zostałbym pogoniony.

źródło: NKJP: Wojciech Batko: Polki, co z wami?, Gazeta Krakowska, 2007-05-18

- Nie warto przejmować się bajarzami, jeśli nie stanie im materiału, i tak coś wymyślą.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992

Ziemskie sądy okazały się bezsilne, niestety, tym trudniej będzie mu przejść ten ostateczny, bo z żadnych win się nie rozliczył [...]. Czy stanie mu odwagi, by się pod nimi nie ugiąć?

źródło: Internet: polskieradio.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

stanie

Czas przeszły

stało

Czas przyszły

Tryb rozkazujący

niech stanie

Tryb warunkowy

Czas teraźniejszy

stałoby

Czas przeszły

byłoby stało

bezokolicznik: stać

odpowiednik aspektowy: stawać

Składnia

stać

(KOMU) + KOGO/CZEGO

23. na drogie wakacje

Definicja

mieć wystarczającą ilość pieniędzy, aby coś kupić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Cytaty

Jeśli nie będzie nas stać na zorganizowanie dziecku odpowiedniej opieki medycznej, może być poważnie zagrożone jego zdrowie.

źródło: NKJP: Małgorzata i Jerzy Kardas: Kto jest nagi?, Tygodnik Podhalański, nr 22, 1999

Chłopak zrobił na senatorze tak dobre wrażenie, że kiedy zapisał się na Uniwersytet Georgetown, otrzymał jednocześnie półetatową posadę w biurze poselskim Fulbrighta. Pozwoliło mu to opłacić naukę w jednej z najdroższych i najbardziej prestiżowych uczelni amerykańskich. Rodziny nie byłoby stać na taki wydatek.

źródło: NKJP: Stanisław Głąbiński: Polityka po amerykańsku, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

stanie

Czas przeszły

stało

Czas przyszły

Tryb rozkazujący

niech stanie

Tryb warunkowy

Czas teraźniejszy

stałoby

Czas przeszły

byłoby stało

bezokolicznik: stać

Składnia

stać

KOGO + na CO

24. na wspaniałomyślność

Definicja

chcieć zachować się w jakimś momencie w określony sposób

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Cytaty

Święta Urszula mówiła, że każdego stać na uśmiech. Życie jest poważne, trudne, pełne bólu, ale uśmiech niesie nadzieję, że wszystko może się jednak dobrze skończyć.

źródło: NKJP: Robert Krawiec OFMCap: Gdzie szukać prawdziwej radości, Głos Ojca Pio, 2005-12

Zdaję sobie sprawę, że prawdopodobnie zawiniłam sama, stąd stać mnie na znaczną cierpliwość i wyrozumiałość.

źródło: NKJP: PILNE!!, Usenet -- pl.sci.psychologia, 2004-03-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stoję	stoimy
2 os.	stoisz	stoicie
3 os.	stoi	stoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałem +(e)m stał	stałam +(e)m stała	stałom +(e)m stało	staliśmy +(e)śmy stali	stałyśmy +(e)śmy stały
2 os.	stałeś +(e)ś stał	stałaś +(e)ś stała	stałoś +(e)ś stało	staliście +(e)ście stali	stałyście +(e)ście stały
3 os.	stał	stała	stało	stali	stały

bezosobnik: stano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stał będę stać	będę stała będę stać	będę stało będę stać	będziemy stali będziemy stać	będziemy stały będziemy stać
2 os.	będziesz stał będziesz stać	będziesz stała będziesz stać	będziesz stało będziesz stać	będziecie stali będziecie stać	będziecie stały będziecie stać
3 os.	będzie stał będzie stać	będzie stała będzie stać	będzie stało będzie stać	będą stali będą stać	będą stały będą stać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stójmy
2 os.	stój	stójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stałbym bym stał	stałabym bym stała	stałobym bym stało	stalibyśmy byśmy stali	stałybyśmy byśmy stały
2 os.	stałbyś byś stał	stałabyś byś stała	stałobyś byś stało	stalibyście byście stali	stałybyście byście stały
3 os.	stałby by stał	stałaby by stała	stałoby by stało	staliby by stali	stałyby by stały

bezosobnik: stano by

bezokolicznik: stać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

gerundium: stanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanie	stania
D.	stania	stań
C.	staniu	staniom
B.	stanie	stania
N.	staniem	staniami
Ms.	staniu	staniach
W.	stanie	stania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stojący	stojący	stojący	stojące	stojąca
D.	stojącego	stojącego	stojącego	stojącego	stojącej
C.	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącemu	stojącej
B.	stojącego	stojącego	stojący	stojące	stojącą
N.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącą
Ms.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym	stojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stojący	stojący	stojące	stojące
D.	stojących	stojących	stojących	stojących
C.	stojącym	stojącym	stojącym	stojącym
B.	stojących	stojących	stojących	stojące
N.	stojącymi	stojącymi	stojącymi	stojącymi
Ms.	stojących	stojących	stojących	stojących

Składnia

stać

KOGO + na CO

Frazeologizmy

coś leży u podstaw czegoś
coś stoi u podstaw czegoś
coś staje na głowie
coś stoi na głowie
coś stoi na kotwicy
coś stoi otworem
coś stoi otworem przed kimś
coś staje pod znakiem zapytania
coś stoi pod znakiem zapytania
coś stoi w sprzeczności z czymś
coś stoi w konflikcie z czymś
ktoś jest jedną nogą w grobie
ktoś stoi nad grobem
ktoś klnie na czym świat stoi
ktoś przeklina na czym świat stoi
ktoś staje murem
ktoś stoi murem
ktoś staje na gruncie czegoś
ktoś stoi na gruncie czegoś
ktoś staje okoniem
ktoś twardo stąpa po ziemi
ktoś stoi mocno na ziemi
ktoś stoi twardo na ziemi
ktoś stoi na czatach
ktoś stoi na czele kogoś
ktoś stoi na drodze komuś/czemuś
ktoś staje na gruncie czegoś
ktoś stoi na gruncie czegoś
ktoś stoi na kotwicy
ktoś stoi na twardym gruncie
ktoś stoi na mocnym gruncie
ktoś stoi na pewnym gruncie
ktoś stoi na stanowisku
ktoś stoi na straży czegoś
ktoś stoi na twardym gruncie
ktoś stoi na mocnym gruncie
ktoś stoi na pewnym gruncie
ktoś stoi nad głową komuś
ktoś jest jedną nogą w grobie
ktoś stoi nad grobem
ktoś stoi nad przepaścią
ktoś stoi ponad prawem
ktoś twardo stąpa po ziemi
ktoś stoi mocno na ziemi
ktoś stoi twardo na ziemi
ktoś stoi z boku
ktoś stoi na uboczu
ktoś stoi z bronią u nogi
ktoś stoi za kamerą
ktoś twardo stąpa po ziemi
ktoś stoi mocno na ziemi
ktoś stoi twardo na ziemi
ktoś wie, na czym stoi
ktoś znajduje się na rozdrożu
ktoś stoi na rozstaju
ktoś stoi na rozdrożu
ktoś/coś nigdy nie stał/stało obok/koło kogoś/czegoś
ktoś/coś stoi kością w gardle komuś
ktoś/coś stoi ością w gardle komuś
ktoś/coś stoi na przeszkodzie
ktoś/coś stoi na zawadzie
ktoś/coś stoi na przeszkodzie
ktoś/coś stoi na zawadzie
ktoś/coś stoi kością w gardle komuś
ktoś/coś stoi ością w gardle komuś
ktoś/coś staje przed oczami komuś
ktoś/coś stoi przed oczami komuś
ktoś/coś stoi w oczach komuś
ktoś/coś staje w poprzek czemuś
ktoś/coś stoi w poprzek czemuś
tak jak stał
wolno stojący

Przysłowia

Czy się stoi, czy się leży, dwa tysiące się należy

Kto stoi w miejscu, ten się cofa

Data ostatniej modyfikacji: 15.09.2015