UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

filozoficzny

Chronologizacja

1650, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. filozoficzny
filozoficzny
filozoficzny
filozoficzne
filozoficzna
D. filozoficznego
filozoficznego
filozoficznego
filozoficznego
filozoficznej
C. filozoficznemu
filozoficznemu
filozoficznemu
filozoficznemu
filozoficznej
B. filozoficznego
filozoficznego
filozoficzny
filozoficzne
filozoficzną
N. filozoficznym
filozoficznym
filozoficznym
filozoficznym
filozoficzną
Ms. filozoficznym
filozoficznym
filozoficznym
filozoficznym
filozoficznej
W. filozoficzny
filozoficzny
filozoficzny
filozoficzne
filozoficzna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. filozoficzni
filozoficzni
filozoficzne
filozoficzne
D. filozoficznych
filozoficznych
filozoficznych
filozoficznych
C. filozoficznym
filozoficznym
filozoficznym
filozoficznym
B. filozoficznych
filozoficznych
filozoficznych
filozoficzne
N. filozoficznymi
filozoficznymi
filozoficznymi
filozoficznymi
Ms. filozoficznych
filozoficznych
filozoficznych
filozoficznych
W. filozoficzni
filozoficzni
filozoficzne
filozoficzne

Pochodzenie

łac. philosophicus

1. pogląd

Definicja

związany z filozofią - nauką zajmującą się rozważaniami na temat istoty rzeczywistości i możliwości jej poznania oraz natury człowieka

Noty o użyciu

Często tworzy przymiotniki złożone, np. literacko-filozoficzny, logiczno-filozoficzny, religijno-filozoficzny, społeczno-filozoficzny.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka filozofia

Połączenia

  • filozoficzny dialog, dyskurs; kierunek, nurt, pogląd, prąd, problem, system; esej, poemat, słownik, tekst, traktat; termin filozoficzny; doktryna, koncepcja, kwestia, myśl, nauka, teoria, wiedza; analiza, dyskusja, dysputa, refleksja; grupa, szkoła; książka, rozprawa; terminologia filozoficzna; stanowisko; dzieło filozoficzne; dociekania, poszukiwania, pytania, rozważania; idee; pisma, tematy, treści filozoficzne
  • bardzo, czysto, głęboko filozoficzny
  • filozoficzny i religijny, filozoficzny i teologiczny; ideologiczny i filozoficzny, literacki i filozoficzny, socjologiczny i filozoficzny

Cytaty

Od Kartezjusza zaczyna się wielki problem filozoficzny - problem ustanowienia mostu między subiektywnością i obiektywnością, który ostatecznie w XX wieku, w sposób najbardziej wyrafinowany intelektualnie, podjęty został przez Edmunda Husserla w jego fenomenologicznej teorii konstytuowania świata (nadawania mu sensów) przez podmiot transcendentalny.

źródło: NKJP: Maria Zowisło: Filozofia i sport. Horyzonty dialogu, 2001

Istnieje stara i szacowna tradycja filozoficzna, która głosi, że Homo sapiens różni się w sposób fundamentalny od innych gatunków. Ale są i tacy, którzy skłaniają się ku przekonaniu - częściowo pod wpływem współczesnej etologii - że człowiek jest po prostu jednym z licznych gatunków zwierzęcych.

źródło: NKJP: Andrzej Łodyński: Podejrzeć magię życia, Gazeta Wyborcza, 1996-04-05

Hildegarda była ekstatyczką, ale też stąpała mocno po ziemi. [...] Pozostawiła księgi o tematyce medyczno-biologicznej, traktaty filozoficzne, a także obfitą korespondencję skierowaną do możnowładców, papieży, dygnitarzy kościelnych, mniszek z innych klasztorów i do swych pacjentów.

źródło: NKJP: Barbara Labuda: Poszukiwania, 2005

„Niezniszczalny” nie tylko zaskakuje fabułą, choć bez dwóch zdań jego twórca jest mistrzem filmowej opowieści; skłania też do rozmyślań natury filozoficznej, a przynajmniej do refleksji nad nieśmiertelnością mitów i nad tym, jak historie stare jak ludzkość odżywają w naszej, kształtowanej przez mass media rzeczywistości.

źródło: NKJP: Retrotetrycy: 2001, Esensja, 06, 2007-07

Ogólnie rzecz biorąc - utwory zawarte w tym tomiku są w jakiejś mierze nowelkami psychologicznymi, esejami filozoficznymi, a kilka wykazuje rysy autobiograficzne i wówczas stanowią one, do pewnego stopnia, uzupełnienie wspomnień zawartych w osobnej książce.

źródło: NKJP: Marek Jarosz: Déja vu i inne opowiadania, 2003

2. wydział

Definicja

związany z filozofią - kierunkiem studiów

Noty o użyciu

Często tworzy przymiotniki złożone, np. filologiczno-filozoficzny, historyczno-filozoficzny, matematyczno-filozoficzny.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata studia

Połączenia

  • wydział filozoficzny; wykształcenie filozoficzne; studia filozoficzne

Cytaty

Studenci kierunku filozoficznego na Pomorskiej Akademii Pedagogicznej nie rozpoczęli jeszcze zajęć dydaktycznych.

źródło: NKJP: (lit): Przedłużone wakacje filozofa, Dziennik Bałtycki, 2000-10-05

Już sam fakt, że na czele takiego zespołu znalazła się osoba z wykształceniem filozoficznym, bardzo dobitnie akcentująca swój katolicki światopogląd, może budzić zdziwienie.

źródło: NKJP: Internet

Pierwsze studia z zakresu filologii polskiej ukończył w Uniwersytecie Łódzkim w roku 1976. W ich trakcie podjął w tejże uczelni studia filozoficzne, które ukończył w 1979 roku.

źródło: NKJP: Profesor Andrzej Zalewski, Kronika - pismo Uniwersytetu Łódzkiego, 87, 2004-10

Poznałem też wtedy teksty Maritaina i jego Humanizm integralny. Zetknąłem się z problematyką wymagającą analizy świadomości. Do tego doszedł taki układ studiów filozoficznych, który dawał sporo wiedzy z biologii, fizyki, matematyki.

źródło: NKJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem,1995

3. spokój

Definicja

pot. 
charakterystyczny dla człowieka mądrego, zrównoważonego i doświadczonego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną

Połączenia

  • filozoficzny spokój

Cytaty

Obserwowało go z filozoficznym spokojem stado tłustych, rdzawobrązowych krów. Równie spokojny był pasterz.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

Cenię sobie przyjaźń, przyjaźń i zaufanie. Jednym słowem mam filozoficzne spojrzenie na świat.

źródło: Internet: sympatia.onet.pl/daro971,user.html

Nie masz duszy filozofa, a jednak w pewnym sensie masz filozoficzne podejście do życia.

źródło: Internet: psychotesty.dejzy.pl/psychotest-0152.html

Wielu osobom, nie tyko młodym, trudno jest osiągnąć taki filozoficzny dystans.

źródło: Internet: droga.com.pl/co-zrobic-by-podzialy-w-rodzinie-nie-zepsuly-nam-swiat

Nie miał pojęcia, że małżeństwo nie może istnieć bez miłości, i z filozoficzną flegmą, właściwą dzieciom w jego wieku, wierzył, że dorośli bez przerwy się kłócą.

źródło: Internet: docs7.chomikuj.pl/1663731698,PL,0,0,Forsyth---Mściciel.doc

Frazeologizmy

kamień filozoficzny
powiastka filozoficzna
Data ostatniej modyfikacji: 02.02.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj