UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

motylek

Chronologizacja

1610, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. motylek
motylki
D. motylka
motylków
C. motylkowi
motylkom
B. motylka
motylki
N. motylkiem
motylkami
Ms. motylku
motylkach
W. motylku
motylki

Pochodzenie

Zob. motyl

1. owad

Definicja

mały motyl - owad

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt owady

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  motyl

Połączenia

  • białe, kolorowe motylki
  • kwiatki i motylki, ptaszki i motylki

Cytaty

Drzewa chorują już od kilku lat [...]. Winowajcą jest szrotówek kasztanowcowiaczek - niewielki motylek, którego przysmakiem jest zielony miękisz liści.

źródło: NKJP: Winny motylek, Dziennik Polski, 2001-09-07

Wkrótce z białej sieci powstaną małe, białe kokoniki, w których gąsienica przepoczwarzy się w niedużego motylka.

źródło: NKJP: Nie zjedzą lasu, Dziennik Polski, 2000-06-01

Symbolem hospicjum jest kwiat z motylkiem [...].

źródło: NKJP: Aldona Brycka-Jaskierska: Chorym pomagać, Polska Głos Wielkopolski, 2004-09-21

W zbiorach są motylki drobne, maleńkie jak paznokieć i okazy o skrzydłach tak dużych jak otwarte dłonie.

źródło: NKJP: Violetta Gradek: Cuda natury, Dziennik Zachodni, 2001-06-22

Słychać nawet latające owady, które także niezmiernie cieszą się z nadejścia wiosny. Kolorowe motylki wesoło unoszą się w powietrzu, wtapiając się w wiosenne tło.

źródło: NKJP: Emilia Kasza: Wiosna z mojego okna - Złote Pióro, Co Tydzień Jaworzno, 2004-06-03

2. pokrętło

Definicja

niewielki przedmiot o kształcie podobnym do motylka - owada

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy

Cytaty

Dobrze by było gdybyś zakupił statyw, gdzie śrubą jest wygodny motylek.

źródło: NKJP: Internet

Pozytywka gra jedną melodyjkę przez 3 min. [...] Nakręca się motylkiem.

źródło: NKJP: Internet

Jakub podbiegł do Marii i delikatnie zawinął ją w prześcieradło. Powoli odczepił wszystkie kroplówki, motylki i czujniki.

źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996

Maleństwa czeszą się przeważnie z grzywką; włosy w puklach, lekko podwinięte, zakrywają uszy, albo podpięte kokardą czy motylkiem.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Sztuka uwodzenia, Gazeta Wyborcza, 1992-04-18

Lassem można kręcić motylki, pętle, przekładając je z ręki do ręki.

źródło: NKJP: Józef Ziółkowski: Traperzy znad Wisły, Dziennik Bałtycki, 2000-09-30

3. ozdoba

Definicja

dodatek do męskiej garderoby, noszony na koszuli pod brodą zamiast krawata

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie ozdoby i dodatki

Relacje znaczeniowe

synonimy:  muszka

Cytaty

Za ladą stał przystojny, gładziutko zaczesany pan w białej koszuli, z czarnym motylkiem pod brodą.

źródło: NKJP: Magda Huzarska-Szumiec: Tabletki z kogutkiem, Gazeta Krakowska, 2001-07-06

Prezes wskazał na swojego przyjaciela, w ciemnym garniturze z motylkiem u szyi [...].

źródło: NKJP: Błahostka, Gazeta Wyborcza, 1997-11-28

Ubiór wyróżniały dodatki: krawaty lub motylki, chusteczki do butonierki, paski koszuli, kapelusze, laski i parasole.

źródło: NKJP: AD: Paryż na poznańskich ulicach, Gazeta Poznańska, 2004-11-13

Muszki, czyli motylki - gotowe, zapinane, i muszki do wiązania, a wiązanie muszki to prawdziwa sztuka i niejednego klienta trzeba tej sztuki nauczyć, dyskretnie, cierpliwie.

źródło: NKJP: Historia i krawaty, Dziennik Polski, 2003-02-01

[...] trochę obawiałem się o obiektywizm arbitrów. Trener Soroczyńskiej jest członkiem sztabu szkoleniowego reprezentacji Polski i istniała możliwość, że panowie z motylkami pod brodą mogą trochę łaskawszym okiem oceniać akcje lubinianki.

źródło: NKJP: Daniel Weimer: Beata - po raz czwarty, Dziennik Polski, 2005-02-22

4. obuwie

Definicja

lekki but letni z gumy lub tworzywa sztucznego, którego charakterystycznym elementem są skrzyżowane paski przytwierdzone do podeszwy

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  but

Cytaty

[...] japonki - powróciły do łask w ładniejszej wersji. Obok motylków obuwie wypadowe na plażę znane sprzed lat. Teraz nie są już tak siermiężne jak w PRL-u, lecz wielokolorowe, w paski, kwiatki, ciapki, wzory.

źródło: NKJP: (MR): Hity na lato, Express Ilustrowany, 2003-08-01

5. nóż

Definicja

pot. 
niewielki, składany nóż, służący do walki wręcz, skonstruowany w ten sposób, że do ostrza przymocowane są dwa ruchome podłużne elementy metalowe, które w zależności od ułożenia albo osłaniają ostrze, albo tworzą rękojeść

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport przedmioty związane ze sportem

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

synonimy:  balisong
hiperonimy:  nóż

Cytaty

Mężczyźni mieli ze sobą nunczako, kij bejsbolowy, rewolwer-straszak, kominiarki, gaz łzawiący, pałkę gumową, a nawet ostrą amunicję [....]. Oprócz tego był tam nóż składany typu motylek i sztosy, czyli narzędzia używane do włamań.

źródło: NKJP: (ELG): Pięciu podejrzanych panów, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2006-07-26

[...] jeżeli ktoś interesuje się nożami, a nie ma jeszcze motylka, powinien go sobie sprawić jak najszybciej.

źródło: Internet: forum.how2win.pl

Identyczny „wybór” da mi żul przy bankomacie, gdy przystawi mi motylka do szyi i powie „dawaj PIN do karty albo ci poderżnę gardło”.

źródło: NKJP: Internet

Teraz możesz doskonalić swoje umiejętności posługiwania się motylkiem, ćwicząc triki całkowicie bezpiecznym narzędziem z tępą głownią wykonaną ze stali nierdzewnej.

źródło: Internet: militaria.pl

6. do pływania

Definicja

pot. 
nadmuchiwana nakładka, zakładana na rękę powyżej łokcia, ułatwiająca utrzymywanie się na wodzie podczas nauki pływania

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport przedmioty związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

synonimy:  naramiennik, rękawek, zarękawek

Cytaty

Trafiam do kuchni, a tam: na-wpół-nadmuchany motylek do pływania, plastikowe pojemniki wyciągnięte z szafki, [...] ściany pomalowane czerwoną kredką [...].

źródło: Internet: malepsotki.pl/2016/04/syzyfowe-prace

[...] motylki do pływania dają dużo korzyści: wspomagają naukę pływania, gdyż dziecko skupia się na ruchach rąk i nóg, a nie na utrzymaniu się na powierzchni [...].

źródło: Internet: zabawkizpasja.pl › Dla aktywnych / na lato

Nieustanne śledzenie każdego kroku dziecka to sprawa zasadnicza, ale gdy np. odpoczywamy nad wodą koniecznie trzeba stosować wszelkiego rodzaju sprzęt zabezpieczający, zwłaszcza małe dzieci - motylki, koła ratunkowe, kapoki.

źródło: NKJP: Z dzieckiem na urlopie, Dziennik Polski, 2008-07-10

Najwięcej radości tym, którzy oglądali z brzegu wodne zmagania, sprawiali najmłodsi uczestnicy - w wieku od 4 do 6 lat. Byli uzbrojeni we wszystkie możliwe motylki, deseczki, skrzydełka itp.

źródło: NKJP: (anso): Jak ryby w wodzie, Gazeta Krakowska, 2003-03-10

Nie braknie konkurencji rekreacyjnych: najbardziej śmieszny styl pływacki, pływanie w motylkach, na materacu dmuchanym, w kole ratunkowym.

źródło: NKJP: (AS): Pływanie o Puchar Ziemi Bocheńskiej, Gazeta Krakowska, 2007-08-03

Składnia

bez ograniczeń + motylek +
(do CZEGO)

7. styl pływacki

Definicja

sport.  pot. 
styl pływacki charakteryzujący się jednoczesnym ruchem nad wodą obu rąk oraz odbijaniem się obiema nogami przy ułożeniu całego ciała na piersiach

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

synonimy:  delfin, delfinek, motyl, styl motylkowy

Połączenia

  • kraulem i motylkiem, dowolnym i motylkiem
  • 50, 100, 200 m motylkiem
  • płynąć, pływać motylkiem

Cytaty

Styl dowolny może wypadł troszeczkę gorzej, ale to nigdy nie był mój priorytet. Najważniejszy jest dla mnie motylek i na tym dystansie będę się nadal koncentrować [...].

źródło: NKJP: Maciej Stolarczyk: Teraz pora zacząć myśleć o igrzyskach w Pekinie, Dziennik Zachodni, 2007-12-18

Sukces Otylii Jędrzejczak nie jest niespodzianką. Polka to przecież jedna z najlepszych w świecie specjalistek od motylka.

źródło: NKJP: Ireneusz Maciaś: Brąz Otylii, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2004-05-15

Do rekordu Europy na 200 motylkiem brakuje mi niewiele.

źródło: NKJP: (mk): Półmetek przed Pekinem, Dziennik Łódzki, 2006-07-31

Wygrywała pływając swoim koronnym motylkiem i stylem dowolnym, deklasując „specjalistki” w tej konkurencji.

źródło: NKJP: MIK: Siedem razy Oti, Trybuna Śląska, 2002-05-29

Specjalizuje się głównie w stylu dowolnym, ale wkrótce spróbuje sił w motylku, a także w stylu zmiennym – dodała trenerka.

źródło: NKJP: Roman Kieroński: Weronika Głąb najlepsza w kraju, Gazeta Krakowska, 2005-07-13

8. roślina

Definicja

bot. 
roślina ozdobna, należąca do psiankowatych, o postrzępionych liściach i wielobarwnych kwiatach; Schizanthus

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny ozdobne

Cytaty

Motylek to roślina jednoroczna charakteryzująca się silnie rozgałęzionymi i wzniesionymi pędami. [...] Jej wysokość nie przekracza 40 cm.

źródło: Internet: plumeria.sklep.pl

Motylki są najlepszą dekoracją balkonów i tarasów (najlepiej o wystawie południowej). Nadają się do tworzenia wielobarwnych kompozycji kwiatowych.

źródło: Internet: zojeczka.wordpress.com

Dzisiaj rano uszczknęłam wszystkie motylki i przy okazji wszystko, co mi pod rękę podeszło [...] Czytałam, że opóźnia to kwitnienie, ale wolę mieć więcej kwiatów później niż pięć na krzyż wcześniej.

źródło: Internet: floraforum.eu

Frazeologizmy

motylki w brzuchu
Data ostatniej modyfikacji: 13.07.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj