UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

odczarować

Chronologizacja

1564, SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odczaruję
 odczarujemy
2 os. odczarujesz
 odczarujecie
3 os. odczaruje
 odczarują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odczarowałem
+(e)m odczarował
 odczarowałam
+(e)m odczarowała
 odczarowałom
+(e)m odczarowało
 odczarowaliśmy
+(e)śmy odczarowali
 odczarowałyśmy
+(e)śmy odczarowały
2 os. odczarowałeś
+(e)ś odczarował
 odczarowałaś
+(e)ś odczarowała
 odczarowałoś
+(e)ś odczarowało
 odczarowaliście
+(e)ście odczarowali
 odczarowałyście
+(e)ście odczarowały
3 os. odczarował
 odczarowała
 odczarowało
 odczarowali
 odczarowały

bezosobnik: odczarowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odczarujmy
2 os. odczaruj
 odczarujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odczarowałbym
bym odczarował
 odczarowałabym
bym odczarowała
 odczarowałobym
bym odczarowało
 odczarowalibyśmy
byśmy odczarowali
 odczarowałybyśmy
byśmy odczarowały
2 os. odczarowałbyś
byś odczarował
 odczarowałabyś
byś odczarowała
 odczarowałobyś
byś odczarowało
 odczarowalibyście
byście odczarowali
 odczarowałybyście
byście odczarowały
3 os. odczarowałby
by odczarował
 odczarowałaby
by odczarowała
 odczarowałoby
by odczarowało
 odczarowaliby
by odczarowali
 odczarowałyby
by odczarowały

bezosobnik: odczarowano by

bezokolicznik: odczarować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odczarowawszy

gerundium: odczarowanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: odczarowany

odpowiednik aspektowy: odczarowywać

Pochodzenie

Zob.  czarować 

1. królewnę z bajki

Definicja

za pomocą działań magicznych przywrócić dawną postać osobie lub rzeczy, która w wyniku czarów została zmieniona w kogoś lub coś innego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  odczynić
antonimy:  zaczarować

Cytaty

- Słyszałem kiedyś o przypadku pewnego Koloraka, którego w złości... jakaś-tam-wróżka zamieniła w słonia. Potem go odczarowała, ale... - Spojrzał na mnie przelotnie, a ja przestałam jeść. - Pozostała mu trąba.

źródło: NKJP: Beata Ostrowicka: Kraina kolorów: księga intryg, 1999

- W każdym razie możecie mnie odczarować - wtrąciła królewna i poprawiła się na łóżku, bo widać zdrętwiały jej nogi. - Odczarować?! Czy myślisz, że to możliwe? - Karolcia aż klasnęła w ręce. - Ale co trzeba zrobić, żebyś była odczarowana?

źródło: NKJP: Maria Krüger: Witaj Karolciu, 1970

Składnia

bez ograniczeń + odczarować +
KOGO/CO

2. naukę

Definicja

pozbawić coś duchowości i tajemniczości, nadając mu bardziej racjonalny charakter

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Cytaty

Nauka odczarowała medycynę, pozbawiając ją rytualnego charakteru. Ale czy czasem rytuały nie ociepliłyby naukowego stosunku do pacjenta? Czy dlatego przypomina pan w książce o uzdrowicielskiej mocy natury i sztuki?

źródło: NKJP: Katarzyna Janowska: Sztuka uzdrawiania, Polityka, 2003-01-25

Odczarowanie działań twórczych uwalnia nasze o nich przekonania od ciągle popularnych romantycznych przesądów i zakłamań.

źródło: NKJP: Krzysztof J. Szmidt: Elementarz twórczego życia czyli O sposobach twórczego myślenia i działania, 1997

Zgodnie z optymistyczną wizją oświeceniową, nauka miała wyzwolić nas z mitycznego i religijnego myślenia wynikającego z lęku przed naturą. Skoro jednak natura została poznana, świat, jak pisał socjolog Max Weber, odczarowany, ustać powinna potrzeba szukania ponadracjonalnych wyjaśnień.

źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Miłość, wojna, rewolucja: szkice na czas kryzysu, 2009

Składnia

bez ograniczeń + odczarować +
CO

3. mecz

Definicja

sprawić, że ktoś lub coś, kto/co wcześniej z niezrozumiałych powodów nie przynosił/nie przynosiło satysfakcji, spełnia oczekiwania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Cytaty

A może trener z nazwiskiem odczaruje ten zespół?

źródło: NKJP: Tomasz Ryzner (z Jackiem Szczepaniakiem): Jestem rozczarowany, Nowiny, 2006

Dopiero grając z przewagą dwóch zawodników biało-czerwoni odczarowali bramkę rywali.

źródło: NKJP: Tomasz Mucha: Zostało ich siedmiu, Trybuna Śląska, 2001-10-06

Spektakl miał odczarować złą passę teatru przy Marszałkowskiej.

źródło: NKJP: Aneta Kyzioł: Z perspektywy Obcego, Polityka, 2006-11-25

- Udało się nam odczarować niedobrą atmosferę 8 marca.

źródło: NKJP: Marcin Kołodziejczyk: Rychły zgon patriarchatu, Polityka, 2005

Składnia

bez ograniczeń + odczarować +
KOGO/CO

4. wizerunek artysty ulicznego

Definicja

przedstawić kogoś lub coś w sposób bardziej pozytywny, niż było to dotychczas robione

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  poprawić

Cytaty

Chcemy też odczarować wizerunek artysty ulicznego jako zakapturzonego bandziora z puszką, ale bez uciekania się do artystycznych kompromisów na rzecz mieszczańskiego gustu.

źródło: NKJP: Bogna Świątkowska: Postwandalizm, Bęc Zmiana, 2010-06-29

Cudowny świat bajek pozwala więc odmienić świat, odczarować go. Tajemnicze lęki stracą moc, stając się zwykłymi sytuacjami, w których dziecko potrafi już działać.

źródło: NKJP: Mazowieckie To i Owo, 2001-04-15

Składnia

bez ograniczeń + odczarować +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 27.03.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN