UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kolczatka

Chronologizacja

1861, SJPWil

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kolczatka
kolczatki
D. kolczatki
kolczatek
C. kolczatce
kolczatkom
B. kolczatkę
kolczatki
N. kolczatką
kolczatkami
Ms. kolczatce
kolczatkach
W. kolczatko
kolczatki

Pochodzenie

Zob. kolec

1. na szyi

Definicja

obroża dla psa stosowana w tresurze łącznie ze smyczą, mająca na wewnętrznej lub zewnętrznej stronie tępe kolce, które wbijają się w szyję zwierzęcia podczas wykonywania przez nie gwałtownych i nieprzewidzianych ruchów lub w momencie pociągnięcia smyczy przez człowieka w celu poprawienia zachowania psa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta domowe i hodowlane

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  obroża

Cytaty

Niektórzy właściciele stosują kolczatkę, żeby nauczyć psa chodzenia przy nodze. Nie jestem zwolennikiem tej metody, bowiem sprawia ona zwierzakowi ból.

źródło: NKJP: Andrzej Janas: Czworonogi/Metody nauki dobrego wychowania, Polska Głos Wielkopolski, 2006-02-23

Szarpnięcie obrożą zaopatrzoną w kolczatkę zatrzymuje psa, nie czyniąc mu żadnej krzywdy. W żadnym wypadku nie wolno kolczatek ostrzyć, co niektórzy czynią [...].

źródło: NKJP: Konrad Przezdzięk: (Nie)groźne kły, Gazeta Wrocławska, 2003-04-08

Aport musi odbywać się na wyraźny rozkaz „aport” wydany dopiero w chwilę po rzuceniu przedmiotu lub po strzale. Jest to bardzo ważne i dlatego początkowo trzeba ćwiczenie to przeprowadzać, trzymając psa na smyczy, a bardziej „gorącego” także w kolczatce.

źródło: NKJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego, 1955

2. na drodze

Definicja

zapora w postaci kolców, którą umieszcza się na drodze w celu zatrzymania samochodu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zapora

Połączenia

  • kolczatka drogowa

Cytaty

Z jednej strony wyjazd blokowała kolczatka, z drugiej stanął w poprzek jezdni samochód drogówki.

źródło: NKJP: AK: Bandyci w szpitalu, Gazeta Poznańska, 2003-10-04

Gdy napotkał kolejną blokadę, przemknął po rozłożonej na jezdni kolczatce i – ku zdumieniu policjantów – dalej jechał.

źródło: NKJP: Wiesław Pierzchała: Stój, bo strzelam!, Dziennik Łódzki, 2005-07-15

Mercedes przekraczał prędkość 200 kilometrów na godzinę. Przedzierał się przez organizowane blokady. Z olbrzymią prędkością przemknął również przez kolczatki rozłożone w poprzek drogi w rejonie Wieliczki i dalej jechał na samych felgach.

źródło: NKJP: Stanisław Śmierciak: Przyznaja, że zabili, Gazeta Krakowska, 2001-10-22

Wjazdy na parkingi coraz częściej zabezpieczane są specjalnymi kolczatkami przeciągniętymi przez ulicę. [...] Ostre kolce mają chronić samochody przed złodziejami, a prowadzących parking przed nieuczciwymi klientami, którzy usiłują uciec bez uregulowania opłat.

źródło: NKJP: (mru): Kolczatki przy chodniku, Dziennik Zachodni, 2001-03-14

3. na budynku

Definicja

zabezpieczenie w postaci ostrych kolców, umieszczane na zewnętrznych częściach budynków w celu ochrony przed zanieczyszczaniem przez ptaki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zabezpieczenie

Cytaty

Kolczatki zniechęcą gołębie do przebywania na szczytach kamienic.

źródło: NKJP: (CG): Kolcem w kuper, Gazeta Wrocławska, 2002-08-14

W Wadowicach zabezpieczanie kamienic przed brudzeniem przez ptaki stało się ostatnio bardzo modne. Niedawno strażacy zakładali kolczatkę nawet na budynku magistratu.

źródło: NKJP: (CIN): Giną ptaki, Gazeta Krakowska, 2006-06-10

Do tej pory miasta starały się różnie radzić sobie z problemem gołębi. [...] Przeciw tym metodom protestowali Zieloni. Kolczatki na parapetach nie budzą ich sprzeciwów.

źródło: NKJP: (BK): Z kolczatkami na parapetach na wojnę z inteligentnymi gołębiami, Dziennik Polski, 2008-12-04

4. na polu

Definicja

roln. 
brona składająca się z metalowej ramy, w której środku umieszczony jest walec ze spulchniającymi i wyrównującymi ziemię kolcami, obracający się w trakcie działania urządzenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia rolnictwo

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  brona

Cytaty

W poniedziałek, 23 sierpnia, nieznany sprawca ukradł z terenu posesji przy ulicy Szubińskiej w Paterku (gm. Nakło) niezabezpieczoną kolczatkę do rozdrabniania ziemi. Stratę w wysokości 200 złotych poniósł Sylwester C.

źródło: NKJP: ST: Ukradł kolczatkę, Nakielski Czas, 2004-09-01

Po siewie nasiona należy bezwzględnie przykryć ziemią: używając kolczatki, grabi do liści bądź wałując teren.

źródło: Internet: ogrody.wirtua.crom

Witam. Mam do zaoferowania kolczatkę do pługa.

źródło: Internet: opolo.pl

5. kolczuga

Definicja

część zbroi okrywająca tułów, zrobiona z wielu małych metalowych kółeczek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kolczuga, koszulka
hiperonimy:  pancerz, zbroja

Cytaty

Chłopaki przywdziewają ubrania ochronne, na to kolczatki ważące prawie 12 kilogramów [...], obwiązują się pasami, zakładają hełmy, łapią za topory i ruszają na dziedziniec.

źródło: NKJP: K. Wieteska: Wioska poza czasem, Tygodnik Ciechanowski, 2006-08-08

Włodzimierz Wołoszyński, czyli Vlad herbu Sas, założył zbroję płytową z XV wieku. Pod nią miał sukienkę kolczatkę, na której wykonanie poświecił tydzień.

źródło: NKJP: AM: Mieczem lub ławą, Dziennik Polski, 2005-08-22

6. zwierzę

Definicja

zwierzę wyglądem przypominające jeża, lecz od niego większe, mające charakterystyczny długi ryjek, wykluwające się z jaja i żywiące się mlekiem matki, zamieszkujące Australię, Tasmanię i Nową Gwineę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt inne zwierzęta lądowe

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zwierzę

Cytaty

Mrówki, termity i poczwarki tych owadów są prawdziwym przysmakiem dla kolczatek, które wyciągają je z labiryntu mrowiska swoim długim językiem, pokrytym lepką śliną.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1957

George Shaw był jednym z pierwszych naukowców zajmujących się opisem i systematyką zwierząt Australii (na przykład dziobaka, kolczatki australijskiej, papużki falistej [...]).

źródło: NKJP: Internet

Data ostatniej modyfikacji: 12.05.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj