UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gluten

Chronologizacja

1861, SJPWil

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. gluten
gluteny
D. glutenu
glutenów
C. glutenowi
glutenom
B. gluten
gluteny
N. glutenem
glutenami
Ms. glutenie
glutenach
W. glutenie
gluteny

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

internac.

ang.

fr.

niem.

z łac. glūten 'klej'

1. w zbożu

Definicja

biochem. 
substancja białkowa występująca w ziarnach niektórych zbóż, np. pszenicy, żyta, jęczmienia, mogąca wywoływać alergie u dzieci

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  białko

Połączenia

  • zawartość glutenu
  • zawierać gluten

Cytaty

Pszenica jara gromadzi w ziarnie więcej białka i glutenu niż odmiany ozime. Popularność tych upraw wzrasta systematycznie w ostatnich latach.

źródło: NKJP: Kazimierz Netka: Grupy producentów, Dziennik Powiatu Bytowskiego, 1999-03-19

Kaszę gryczaną warto polecić przy zaburzeniach czynności jelit, dolegliwościach układu krążenia, zwłaszcza nadciśnieniu. Nie zawiera glutenu, może być stosowana w diecie bezglutenowej.

źródło: NKJP: Luiza Buras: Bogaty wybór kasz dla zdrowia i urody, Gazeta Pomorska, 2010-01-30

Zboże to, które człowiek uszlachetnił dla celów piekarniczych poprzez podniesienie w nim zawartości lektyny zwanej glutenem (glue w języku angielskim oznacza klej, kleić, zlepiać), wyrządza wiele złego powodując powstawanie celiakii, enteropatii glutenozależnych, alergii, schizofrenii.

źródło: NKJP: Danuta Myłek: Alergie, 2001

Dieta bezglutenowa jest podstawowym lekiem w celiakii, w której pod wpływem spożywanego glutenu dochodzi do uszkodzenia enterocytów i kosmków jelita cienkiego, a w efekcie do przewlekłej biegunki typu tłuszczowego.

źródło: NKJP: Danuta Rogowska: O dietach na różne okazje, Gazeta Wrocławska, 2002-09-30

2. w żelatynie

Definicja

chem. 
pęczniejąca w zimnej wodzie masa, powstała w wyniku działania wrzącej wody na kolagen i stanowiąca najważniejszy składnik klejów zwierzęcych i żelatyny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł materiały używane w przemyśle

Relacje znaczeniowe

synonimy:  glutyna

Cytaty

Podczas przemywania ciasta pszennego wodą następuje oddzielenie skrobi, części otrąbiastych i związków rozpuszczalnych od wilgotnej, ciągliwej masy — glutenu.

źródło: NKJP: Stanisława Olko: Makrobiotyka w polskiej kuchni czyli powrót do dawnego naturalnego sposobu odżywiania, 1993

Data ostatniej modyfikacji: 04.08.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj