Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1, ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zrzęda |
zrzędy |
|
| D. | zrzędy |
zrzędów zrzęd |
|
| C. | zrzędzie |
zrzędom |
|
| B. | zrzędę |
zrzędów zrzędy |
|
| N. | zrzędą |
zrzędami |
|
| Ms. | zrzędzie |
zrzędach |
|
| W. | zrzędo |
zrzędy |
Inne uwagi
Gdy wyraz odnosi się tylko do osób płci żeńskiej, używa się r.ż., D. lm zrzęd, B. lm zrzędy. Gdy zaś odnosi się do osoby/osób płci męskiej, do grupy osób obojga płci albo do osoby/osób bez wskazania na płeć, używa się r. m1, D. i B lm zrzędów lub r. ż, D lm zrzęd, B. lm zrzędy.
Pochodzenie
Od: dawnego przedrostkowego czasownika z-rzędzić 'rządzić skrzętnie, zarządzać skrupulatnie, drobiazgowo gospodarować' > 'dziwaczyć, wydziwiać, gderać, marudzić, nudzić, mamrotać, ględzić'; zob. rządzić
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | gderacz |
Połączenia
- stary zrzęda
Cytaty
|
Zrzęda jakich mało. Pamiętam, jak narzekał, że wygraliśmy z Portugalią tylko 2 : 1. źródło: NKJP: Internet |
|
|
[...] zamienia się w opryskliwego i gburowatego zrzędę, któremu w domu przeszkadza dosłownie wszystko. źródło: NKJP: Sebastian Chosiński: Fantastyka Bliskiego Zasięgu: Radziecka baśń z wciąż aktualnym morałem, Esensja, 2009-08-21 |
|
|
Cieszył się [...] zaradną kobietą, co umiała dorobić szyciem, praniem i do tego nie była kłótliwą zrzędą, lecz pogodną, uśmiechniętą kobietą [...]. źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001 |
|
|
[...] być może jednak w Europarlamencie powinno znaleźć się przynajmniej kilku polskich zrzędów, którzy, czepiając się szczegółów, przypilnują polskich interesów równie dobrze jak euroentuzjaści. źródło: NKJP: Jarosław Kałucki: Nie bójmy się zrzędów, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2004-02-03 |