UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

szmacić

Chronologizacja

1977, NSP

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. szmacę
szmacimy
2 os. szmacisz
szmacicie
3 os. szmaci
szmacą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. szmaciłem
+(e)m szmacił
szmaciłam
+(e)m szmaciła
szmaciłom
+(e)m szmaciło
szmaciliśmy
+(e)śmy szmacili
szmaciłyśmy
+(e)śmy szmaciły
2 os. szmaciłeś
+(e)ś szmacił
szmaciłaś
+(e)ś szmaciła
szmaciłoś
+(e)ś szmaciło
szmaciliście
+(e)ście szmacili
szmaciłyście
+(e)ście szmaciły
3 os. szmacił
szmaciła
szmaciło
szmacili
szmaciły

bezosobnik: szmacono

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę szmacił
będę szmacić
będę szmaciła
będę szmacić
będę szmaciło
będę szmacić
będziemy szmacili
będziemy szmacić
będziemy szmaciły
będziemy szmacić
2 os. będziesz szmacił
będziesz szmacić
będziesz szmaciła
będziesz szmacić
będziesz szmaciło
będziesz szmacić
będziecie szmacili
będziecie szmacić
będziecie szmaciły
będziecie szmacić
3 os. będzie szmacił
będzie szmacić
będzie szmaciła
będzie szmacić
będzie szmaciło
będzie szmacić
będą szmacili
będą szmacić
będą szmaciły
będą szmacić

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. szmaćmy
2 os. szmać
szmaćcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. szmaciłbym
bym szmacił
szmaciłabym
bym szmaciła
szmaciłobym
bym szmaciło
szmacilibyśmy
byśmy szmacili
szmaciłybyśmy
byśmy szmaciły
2 os. szmaciłbyś
byś szmacił
szmaciłabyś
byś szmaciła
szmaciłobyś
byś szmaciło
szmacilibyście
byście szmacili
szmaciłybyście
byście szmaciły
3 os. szmaciłby
by szmacił
szmaciłaby
by szmaciła
szmaciłoby
by szmaciło
szmaciliby
by szmacili
szmaciłyby
by szmaciły

bezosobnik: szmacono by

bezokolicznik: szmacić

imiesłów przysłówkowy współczesny: szmacąc

gerundium: szmacenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. szmacenie
szmacenia
D. szmacenia
szmaceń
C. szmaceniu
szmaceniom
B. szmacenie
szmacenia
N. szmaceniem
szmaceniami
Ms. szmaceniu
szmaceniach
W. szmacenie
szmacenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: szmacący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. szmacący
szmacący
szmacący
szmacące
szmacąca
D. szmacącego
szmacącego
szmacącego
szmacącego
szmacącej
C. szmacącemu
szmacącemu
szmacącemu
szmacącemu
szmacącej
B. szmacącego
szmacącego
szmacący
szmacące
szmacącą
N. szmacącym
szmacącym
szmacącym
szmacącym
szmacącą
Ms. szmacącym
szmacącym
szmacącym
szmacącym
szmacącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. szmacący
szmacący
szmacące
szmacące
D. szmacących
szmacących
szmacących
szmacących
C. szmacącym
szmacącym
szmacącym
szmacącym
B. szmacących
szmacących
szmacących
szmacące
N. szmacącymi
szmacącymi
szmacącymi
szmacącymi
Ms. szmacących
szmacących
szmacących
szmacących

imiesłów przymiotnikowy bierny: szmacony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. szmacony
szmacony
szmacony
szmacone
szmacona
D. szmaconego
szmaconego
szmaconego
szmaconego
szmaconej
C. szmaconemu
szmaconemu
szmaconemu
szmaconemu
szmaconej
B. szmaconego
szmaconego
szmacony
szmacone
szmaconą
N. szmaconym
szmaconym
szmaconym
szmaconym
szmaconą
Ms. szmaconym
szmaconym
szmaconym
szmaconym
szmaconej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. szmaceni
szmaceni
szmacone
szmacone
D. szmaconych
szmaconych
szmaconych
szmaconych
C. szmaconym
szmaconym
szmaconym
szmaconym
B. szmaconych
szmaconych
szmaconych
szmacone
N. szmaconymi
szmaconymi
szmaconymi
szmaconymi
Ms. szmaconych
szmaconych
szmaconych
szmaconych

odpowiednik aspektowy: zeszmacić

Pochodzenie

Zob. szmata

1. ubranie

Definicja

pot. 
niszczyć nieodpowiednim lub długotrwałym użytkowaniem

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

Relacje znaczeniowe

synonimy:  szargać
hiperonimy:  niszczyć

Cytaty

[...] t-shirty, koszule itd. zmieniam co sezon, bo niedbała jestem z praniem i szmacę je szybko. To samo z sandałami [...].

źródło: Internet: vitalia.pl

Składnia

bez ograniczeń + szmacić +
CO

2. nauczyciela

Definicja

pot. 
poniżając kogoś, powodować niekorzystną zmianę w jego samoocenie lub postrzeganiu przez innych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  poniżać, upadlać, upokarzać

Cytaty

Jak można tak szmacić własne dziecko? Całe życie mam problemy z samooceną, z nawiązywaniem kontaktów z innymi ludźmi.

źródło: Internet: psychiatria.pl

Ostatecznie szmaci adwersarza pytaniem, czy uczestnicy odbywającej się w Warszawie batalii o szczęśliwość powszechną, nie są zdumieni faktem, że do „Victorii” nie zaproszono elektryka z Gdańska, laureata Pokojowej Nagrody Nobla.

źródło: NKJP: Tadeusz Zimecki: Ja, Franek..., 2001

System upokarzał i szmacił: każdy, kto czegoś zapragnął - kawałka szynki, przydziału mieszkania, awansu, paszportu - musiał przepchnąć się przed innego, podlizać, zaświadczyć o swej lojalności wobec państwa, wykazać się taką lub inną gorliwością.

źródło: NKJP: Teresa Bogucka: Przechadzka po pobojowisku, Gazeta Wyborcza, 1993-10-22

Winni są rodzice, to oni ignorują uwagi nauczycieli, a nie dość, że ignorują, to jeszcze mają pretensje, pokazowo to demonstrując [...], pokazowo szmacąc nauczyciela i pokazując, kto tu rządzi, a do tego telewizja uświadamia takiego dzieciaka, że jest ponad prawem!

źródło: NKJP: Internet

Administracja ma cały czas możliwość represjonowania każdego więźnia. - To już nie jest szmacenie fizyczne, ale nacisk psychiczny wyszlifowany stuletnią tradycją.

źródło: NKJP: Andrzej Łomanowski: Miejsce dla Miszy, Ozon, 8, 2005

Składnia

bez ograniczeń + szmacić +
KOGO

3. dziewczynę

Definicja

pot. 
robić z kogoś osobę, która sprzedaje swoje ciało i nie ma zahamowań w życiu seksualnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Cytaty

[...] facet lubi szmacić panienki i ty sobie na to pozwoliłaś [...].

źródło: Internet: f.kafeteria.pl

Mówiły, że ta praca szmaci dziewczyny, że za takie grosze się nie będą rozbierać.

źródło: Internet: spowiedzcamgirl.blog.p

[...] dzisiaj problem z szmaceniem mają nie tylko 18-stki.

źródło: Internet: rybnik.com.pl

Składnia

bez ograniczeń + szmacić +
(KOGO)

4. kraj

Definicja

pot. 
niszczyć coś, powodując obniżenie jego rangi, wartości lub utratę dobrego wizerunku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  szargać

Cytaty

[...] jak ktoś chce sobie szmacić nazwisko, to jego sprawa, żyjemy w wolnym kraju.

źródło: NKJP: Internet

Naprawdę, marzy mi się taki dzień, że ludzie pójdą twardo i wywalą na zbite ryje tych, którzy szmacą Polskę i jej dobre imię.

źródło: Internet: sadistic.pl

Nie chodziło nam przecież o to, by wygryźć Szmaciaka z posady, ale o to, żeby go w ogóle nie było, żeby naszego kraju nie szmacił.

źródło: NKJP: Jacek Żakowski: Ukradzione słowa, Gazeta Wyborcza, 1993-10-02

[...] to chyba Tyrmand pisał o zeszmaceniu sportu przez komunizm, [...] jednak trzeba powiedzieć, że Tyrmand miał rację, ale też nie miał racji, bo z jednej strony komunizm szmacił sport, ale z drugiej strony sport, i to sport komunistyczny, pozwalał się od komunizmu oderwać.

źródło: NKJP: Jerzy Pilch: Pobożne życzenia, Gazeta Wyborcza, 1993-10-29

Co najgorsze w tym wszystkim, to niepoliczalne już instrumentalne wykorzystywanie i szmacenie narodowych symboli, dat, bohaterów dla partyjnego i osobistego interesu.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

bez ograniczeń + szmacić +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 29.06.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj