UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zamówić

Chronologizacja

SStp, SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  mówić 

1. meble

Definicja

zlecić wykonanie lub dostarczenie czegoś, zobowiązując się do zapłacenia za to

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zlecić

Połączenia

  • zamówić koledze, przyjaciółce; kosmetyki, leki; kafelki, meble, obrazy, okna, wyposażenie kuchni; garnitur, suknię; dostawę, towar, usługę; rozmowę telefoniczną; (kwartalną, roczną) prenumeratę; projekt, reklamę; artykuły, książki, teksty; (bezpłatny) katalog, (bezpłatną) broszurę; analizy, ekspertyzę, opinie prawne
  • zamówić e-mailem, faksem, pocztą (elektroniczną)
  • zamówić dla pracowników, dla żony
  • zamówić przez internet, przez telefon
  • zamówić u dostawcy, u krawca, u producenta, u rzeczoznawcy, u specjalisty
  • zamówić w fabryce, w firmie, w internecie, w sklepie internetowym, w wydawnictwie, w zakładzie; w Anglii, we Francji
  • zamówić z Polski centralnej, z okolic Krakowa, z okolicznych wsi, z Paryża, z Wilna
  • zamówić za granicą
  • zamówić bezpośrednio, osobiście; e-mailowo, listownie, telefonicznie
  • wystarczy zamówić
  • wybrać i zamówić; zamówić i wygrać

Cytaty

Szłyśmy z mamą ulicą w identycznych spódnicach, zamówiła mi u krawcowej taką samą jak sobie.

źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Przystupa, 2007

Jeden z największych przedsiębiorców chilijskich [...] zamówił w ostatnich latach w Stoczni Szczecińskiej ponad 30 statków handlowych za prawie miliard dolarów.

źródło: NKJP: Daniel Passent: Choroba dyplomatyczna, 2002

W środę miał [...] minąć termin zapłaty za sprzęt zamówiony dla zawodników.

źródło: NKJP: (PAP): Zabrali urzędnikom, oddali żużlowcom, Dziennik Polski, 2001-03-10

Sejm zamówił ekspertyzy na temat zgodności nowych przepisów z konstytucją.

źródło: KJ PWN: Rzeczpospolita, 2004-09-11

Żeby kupić sobie kangura, wcale nie trzeba jechać do Australii. Według PAP, można go zamówić na jednej z ferm pod Stąporkowem w Świętokrzyskiem.

źródło: NKJP: (PAP): Przegląd ogłoszeń, Kurier Szczeciński, 2002, nr 17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zamówię
 zamówimy
2 os. zamówisz
 zamówicie
3 os. zamówi
 zamówią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zamówiłem
+(e)m zamówił
 zamówiłam
+(e)m zamówiła
 zamówiłom
+(e)m zamówiło
 zamówiliśmy
+(e)śmy zamówili
 zamówiłyśmy
+(e)śmy zamówiły
2 os. zamówiłeś
+(e)ś zamówił
 zamówiłaś
+(e)ś zamówiła
 zamówiłoś
+(e)ś zamówiło
 zamówiliście
+(e)ście zamówili
 zamówiłyście
+(e)ście zamówiły
3 os. zamówił
 zamówiła
 zamówiło
 zamówili
 zamówiły

bezosobnik: zamówiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zamówmy
2 os. zamów
 zamówcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zamówiłbym
bym zamówił
 zamówiłabym
bym zamówiła
 zamówiłobym
bym zamówiło
 zamówilibyśmy
byśmy zamówili
 zamówiłybyśmy
byśmy zamówiły
2 os. zamówiłbyś
byś zamówił
 zamówiłabyś
byś zamówiła
 zamówiłobyś
byś zamówiło
 zamówilibyście
byście zamówili
 zamówiłybyście
byście zamówiły
3 os. zamówiłby
by zamówił
 zamówiłaby
by zamówiła
 zamówiłoby
by zamówiło
 zamówiliby
by zamówili
 zamówiłyby
by zamówiły

bezosobnik: zamówiono by

bezokolicznik: zamówić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zamówiwszy

gerundium: zamówienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zamówiony

odpowiednik aspektowy: zamawiać

Składnia

Rzosobowy + zamówić +
(KOMU) + CO + (GDZIE)
Rzosobowy + zamówić +
(dla KOGO) + CO + (GDZIE)

2. pokój w hotelu

Definicja

zapewnić sobie możliwość skorzystania z jakiejś usługi w określonym terminie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

Połączenia

  • zamówić bilety, karnet; pokój, stolik; autokar, dorożkę, fiakra, taksówkę; rejs, wycieczkę
  • zamówić dla kolegi, dla siebie
  • zamówić przez internet, przez telefon
  • zamówić u pośrednika, u przedstawiciela
  • zamówić w biurze podróży, w kasach teatru
  • zamówić osobiście; telefonicznie

Cytaty

Zasugerował, że [...] powinna zamówić w biurze podróży trzy bilety zamiast dwóch.

źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002

- Odwiozę księdza.
Uśmiechnął się, grzecznie podziękował, że nie trzeba, bo zamówi sobie przez telefon taksówkę.

źródło: NKJP: Witold Horwath: Seans, 2003

Złamała nogę, poślizgnąwszy się w hoteliku przy stacji Polskiej Akademii Nauk, gdzie zamówiłem dla nas pokoje.

źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet : wybór z pamięci 90-latka, 2004

Najwyższa pora, by dzień świętego Walentego spędzić w wytwornej restauracji na romantycznej kolacji tylko we dwoje. Zamów więc stolik w najbardziej intymnej części sali i włóż najbardziej elegancką (i seksowną) sukienkę.

źródło: NKJP: Dlaczego nie..., Cosmopolitan, 2001, nr 2

Nie każdy może być Michaelem Jordanem, ale praktycznie każdy może zamówić ekscytujący rejs pontonem lub popisywać się na snowboardzie.

źródło: NKJP: Krzysztof Olejnik: Skok na budżet. Czy Polska utonie w długach?, Wprost, 1999, nr 12

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zamówię
 zamówimy
2 os. zamówisz
 zamówicie
3 os. zamówi
 zamówią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zamówiłem
+(e)m zamówił
 zamówiłam
+(e)m zamówiła
 zamówiłom
+(e)m zamówiło
 zamówiliśmy
+(e)śmy zamówili
 zamówiłyśmy
+(e)śmy zamówiły
2 os. zamówiłeś
+(e)ś zamówił
 zamówiłaś
+(e)ś zamówiła
 zamówiłoś
+(e)ś zamówiło
 zamówiliście
+(e)ście zamówili
 zamówiłyście
+(e)ście zamówiły
3 os. zamówił
 zamówiła
 zamówiło
 zamówili
 zamówiły

bezosobnik: zamówiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zamówmy
2 os. zamów
 zamówcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zamówiłbym
bym zamówił
 zamówiłabym
bym zamówiła
 zamówiłobym
bym zamówiło
 zamówilibyśmy
byśmy zamówili
 zamówiłybyśmy
byśmy zamówiły
2 os. zamówiłbyś
byś zamówił
 zamówiłabyś
byś zamówiła
 zamówiłobyś
byś zamówiło
 zamówilibyście
byście zamówili
 zamówiłybyście
byście zamówiły
3 os. zamówiłby
by zamówił
 zamówiłaby
by zamówiła
 zamówiłoby
by zamówiło
 zamówiliby
by zamówili
 zamówiłyby
by zamówiły

bezosobnik: zamówiono by

bezokolicznik: zamówić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zamówiwszy

gerundium: zamówienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zamówiony

odpowiednik aspektowy: zamawiać

Składnia

Rzosobowy + zamówić +
(KOMU) + CO + (GDZIE)
Rzosobowy + zamówić +
(dla KOGO) + CO + (GDZIE)

3. jedzenie w restauracji

Definicja

polecić podanie określonej potrawy lub napoju

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  poprosić

Połączenia

  • bywalcy, goście, klienci zamówili
  • zamówić sobie, żonie; jedzenie, picie; pizzę, przekąskę, sałatkę, schabowego, zupę; drinka, herbatę, kawę, kielicha, piwo, wódkę; kolację, zestaw obiadowy, jakieś danie
  • zamówić dla kolegów, dla siebie
  • zamówić przy barze, przy bufecie
  • zamówić u barmana, u kelnerki
  • zamówić w barze, w kawiarni, w pubie, w restauracji
  • zamówić z karty, z menu
  • zamówić na wynos
  • chcieć; można, warto zamówić
  • zamówić i zapłacić

Cytaty

Zajmij stolik i zamów mi eklerkę.

źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999

Zamówił u przechodzącej kelnerki kawę.

źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Bardzo dużo pajacyków, 1968

Zamówił dla mnie superdanie, ale to potrwa.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008

Zebrani zaczęli powoli podchodzić do baru, by zamówić jedzenie lub coś do picia.

źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998

Władek skinął na kelnerkę. Przyszła od razu.
- Colę i duże piwo - zamówił ze swobodą bywalca.

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Siostra komandosa, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zamówię
 zamówimy
2 os. zamówisz
 zamówicie
3 os. zamówi
 zamówią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zamówiłem
+(e)m zamówił
 zamówiłam
+(e)m zamówiła
 zamówiłom
+(e)m zamówiło
 zamówiliśmy
+(e)śmy zamówili
 zamówiłyśmy
+(e)śmy zamówiły
2 os. zamówiłeś
+(e)ś zamówił
 zamówiłaś
+(e)ś zamówiła
 zamówiłoś
+(e)ś zamówiło
 zamówiliście
+(e)ście zamówili
 zamówiłyście
+(e)ście zamówiły
3 os. zamówił
 zamówiła
 zamówiło
 zamówili
 zamówiły

bezosobnik: zamówiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zamówmy
2 os. zamów
 zamówcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zamówiłbym
bym zamówił
 zamówiłabym
bym zamówiła
 zamówiłobym
bym zamówiło
 zamówilibyśmy
byśmy zamówili
 zamówiłybyśmy
byśmy zamówiły
2 os. zamówiłbyś
byś zamówił
 zamówiłabyś
byś zamówiła
 zamówiłobyś
byś zamówiło
 zamówilibyście
byście zamówili
 zamówiłybyście
byście zamówiły
3 os. zamówiłby
by zamówił
 zamówiłaby
by zamówiła
 zamówiłoby
by zamówiło
 zamówiliby
by zamówili
 zamówiłyby
by zamówiły

bezosobnik: zamówiono by

bezokolicznik: zamówić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zamówiwszy

gerundium: zamówienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zamówiony

odpowiednik aspektowy: zamawiać

Składnia

Rzosobowy + zamówić +
(KOMU) + CO + (GDZIE)
Rzosobowy + zamówić +
(dla KOGO) + CO + (GDZIE)
Rzosobowy + zamówić +
MOWA WPROST

4. ekipę remontową

Definicja

umówić się z kimś na jakiś dzień lub na jakąś godzinę, zlecając mu wykonanie czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

Relacje znaczeniowe

synonimy:  nająć

Połączenia

  • zamówić ekipę (budowlaną, remontową), hydraulika, malarza; kobietę do sprzątania; fotografa, kapelę, zespół; opiekunkę, pielęgniarkę
  • zamówić do prac hydraulicznych, do mycia okien, do sprzątania

Cytaty

Zamówiła kamieniarza i kazała zeszlifować stary napis.

źródło: NKJP: Beata Zalot: Powalające obrazki, Tygodnik Podhalański, 1999, nr 37

Planowała ukończyć pensjonat do jesieni, zamówić fotografa, przygotować profesjonalny folder i w listopadzie zaprosić przedstawicieli biur podróży.

źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002

Zamówiliśmy ekipę, która wszystko naprawiła. Trwało to tylko cztery dni, choć wymieniali i stropy, i dach.

źródło: NKJP: Zazdroszczą nam lęku i strachu, Dziennik Polski, 2001-12-31

Prawie w każdym większym mieście jest co najmniej kilka firm, gdzie można zamówić panią do sprzątania; dochodzącą lub na stałe.

źródło: NKJP: Magister do wszystkiego, Dziennik Polski, 2002-05-04

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zamówię
 zamówimy
2 os. zamówisz
 zamówicie
3 os. zamówi
 zamówią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zamówiłem
+(e)m zamówił
 zamówiłam
+(e)m zamówiła
 zamówiłom
+(e)m zamówiło
 zamówiliśmy
+(e)śmy zamówili
 zamówiłyśmy
+(e)śmy zamówiły
2 os. zamówiłeś
+(e)ś zamówił
 zamówiłaś
+(e)ś zamówiła
 zamówiłoś
+(e)ś zamówiło
 zamówiliście
+(e)ście zamówili
 zamówiłyście
+(e)ście zamówiły
3 os. zamówił
 zamówiła
 zamówiło
 zamówili
 zamówiły

bezosobnik: zamówiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zamówmy
2 os. zamów
 zamówcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zamówiłbym
bym zamówił
 zamówiłabym
bym zamówiła
 zamówiłobym
bym zamówiło
 zamówilibyśmy
byśmy zamówili
 zamówiłybyśmy
byśmy zamówiły
2 os. zamówiłbyś
byś zamówił
 zamówiłabyś
byś zamówiła
 zamówiłobyś
byś zamówiło
 zamówilibyście
byście zamówili
 zamówiłybyście
byście zamówiły
3 os. zamówiłby
by zamówił
 zamówiłaby
by zamówiła
 zamówiłoby
by zamówiło
 zamówiliby
by zamówili
 zamówiłyby
by zamówiły

bezosobnik: zamówiono by

bezokolicznik: zamówić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zamówiwszy

gerundium: zamówienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zamówiony

odpowiednik aspektowy: zamawiać

Składnia

Rzosobowy + zamówić +
KOGO + (do CZEGO)

5. chorobę

Definicja

uzdrowić kogoś lub odpędzić złe moce za pomocą zaklęć lub innych magicznych praktyk

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie leki i sposoby leczenia, zabiegi, sprzęty medyczne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  odczynić

Połączenia

  • baba, zielarka, znachorka zamówiła; guślarz, zaklinacz, zamawiacz zamówił chorobę
  • zamówić chorobę, urok, złe duchy, złe moce
  • zamówić magicznymi formułami, magicznymi symbolami, zaklęciami, ziołami
  • zamówić i wyleczyć chorobę, zamówić i wypędzić złe moce

Cytaty

Umiał odczynić urok, pomodlić się przy zmarłym w „pustą noc”, znał bajki i przypowieści, potrafił zamówić chorobę.

źródło: NKJP: Na dziadowskim szlaku, Dziennik Polski, 2000-06-17

- Trzeba go zanieść do świekra.
- Może samo przejdzie? [...] - Nie, nie przejdzie. [...] Trzeba do starego, on zamówi i chłopiec się wyleczy.

źródło: NKJP: Konwicki Tadeusz: Dziura w niebie, 1959

Tak samo kołtun [...] Trzeba było przed obcięciem go zamówić [...] formułami takimi, jak ta np.: „Od wrót do wrót, bodaj by się kołtun zgniótł”.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zamówię
 zamówimy
2 os. zamówisz
 zamówicie
3 os. zamówi
 zamówią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zamówiłem
+(e)m zamówił
 zamówiłam
+(e)m zamówiła
 zamówiłom
+(e)m zamówiło
 zamówiliśmy
+(e)śmy zamówili
 zamówiłyśmy
+(e)śmy zamówiły
2 os. zamówiłeś
+(e)ś zamówił
 zamówiłaś
+(e)ś zamówiła
 zamówiłoś
+(e)ś zamówiło
 zamówiliście
+(e)ście zamówili
 zamówiłyście
+(e)ście zamówiły
3 os. zamówił
 zamówiła
 zamówiło
 zamówili
 zamówiły

bezosobnik: zamówiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zamówmy
2 os. zamów
 zamówcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zamówiłbym
bym zamówił
 zamówiłabym
bym zamówiła
 zamówiłobym
bym zamówiło
 zamówilibyśmy
byśmy zamówili
 zamówiłybyśmy
byśmy zamówiły
2 os. zamówiłbyś
byś zamówił
 zamówiłabyś
byś zamówiła
 zamówiłobyś
byś zamówiło
 zamówilibyście
byście zamówili
 zamówiłybyście
byście zamówiły
3 os. zamówiłby
by zamówił
 zamówiłaby
by zamówiła
 zamówiłoby
by zamówiło
 zamówiliby
by zamówili
 zamówiłyby
by zamówiły

bezosobnik: zamówiono by

bezokolicznik: zamówić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zamówiwszy

gerundium: zamówienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zamówiony

odpowiednik aspektowy: zamawiać

Składnia

Rzosobowy + zamówić +
CO + (CZYM)

6. w zabawach dziecięcych

Definicja

w zabawie dziecięcej: zgłosić wyłączenie się z gry na jakiś czas

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy

Połączenia

  • zamówić na chwilę, na moment

Cytaty

[...] zamówiłem na chwilę, by później powiedzieć „[...] nie gram w to!” - wyłączyłem konsolę i pobiegłem do kolegów na boisko [...].

źródło: Internet: neosite.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zamówię
 zamówimy
2 os. zamówisz
 zamówicie
3 os. zamówi
 zamówią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zamówiłem
+(e)m zamówił
 zamówiłam
+(e)m zamówiła
 zamówiłom
+(e)m zamówiło
 zamówiliśmy
+(e)śmy zamówili
 zamówiłyśmy
+(e)śmy zamówiły
2 os. zamówiłeś
+(e)ś zamówił
 zamówiłaś
+(e)ś zamówiła
 zamówiłoś
+(e)ś zamówiło
 zamówiliście
+(e)ście zamówili
 zamówiłyście
+(e)ście zamówiły
3 os. zamówił
 zamówiła
 zamówiło
 zamówili
 zamówiły

bezosobnik: zamówiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zamówmy
2 os. zamów
 zamówcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zamówiłbym
bym zamówił
 zamówiłabym
bym zamówiła
 zamówiłobym
bym zamówiło
 zamówilibyśmy
byśmy zamówili
 zamówiłybyśmy
byśmy zamówiły
2 os. zamówiłbyś
 zamówiłabyś
byś zamówiła
 zamówiłobyś
byś zamówiło
 zamówilibyście
byście zamówili
 zamówiłybyście
byście zamówiły
3 os. zamówiłby
by zamówił
 zamówiłaby
by zamówiła
 zamówiłoby
by zamówiło
 zamówiliby
by zamówili
 zamówiłyby
by zamówiły

bezosobnik: zamówiono by

bezokolicznik: zamówić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zamówiwszy

gerundium: zamówienie

odpowiednik aspektowy: zamawiać

Inne uwagi

Zwykle 1 os. lp

Składnia

Rzosobowy + zamówić + bez ograniczeń
Data ostatniej modyfikacji: 25.04.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN