UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

oniemieć

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oniemieję
oniemiejemy
2 os. oniemiejesz
oniemiejecie
3 os. oniemieje
oniemieją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oniemiałem
+(e)m oniemiał
oniemiałam
+(e)m oniemiała
oniemiałom
+(e)m oniemiało
oniemieliśmy
+(e)śmy oniemieli
oniemiałyśmy
+(e)śmy oniemiały
2 os. oniemiałeś
+(e)ś oniemiał
oniemiałaś
+(e)ś oniemiała
oniemiałoś
+(e)ś oniemiało
oniemieliście
+(e)ście oniemieli
oniemiałyście
+(e)ście oniemiały
3 os. oniemiał
oniemiała
oniemiało
oniemieli
oniemiały

bezosobnik: oniemiano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oniemiejmy
2 os. oniemiej
oniemiejcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oniemiałbym
bym oniemiał
oniemiałabym
bym oniemiała
oniemiałobym
bym oniemiało
oniemielibyśmy
byśmy oniemieli
oniemiałybyśmy
byśmy oniemiały
2 os. oniemiałbyś
byś oniemiał
oniemiałabyś
byś oniemiała
oniemiałobyś
byś oniemiało
oniemielibyście
byście oniemieli
oniemiałybyście
byście oniemiały
3 os. oniemiałby
by oniemiał
oniemiałaby
by oniemiała
oniemiałoby
by oniemiało
oniemieliby
by oniemieli
oniemiałyby
by oniemiały

bezosobnik: oniemiano by

bezokolicznik: oniemieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: oniemiawszy

gerundium: oniemienie

rodzaj gramatyczny: dk

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. oniemienie
oniemienia
D. oniemienia
oniemień
C. oniemieniu
oniemieniom
B. oniemienie
oniemienia
N. oniemieniem
oniemieniami
Ms. oniemieniu
oniemieniach
W. oniemienie
oniemienia

odpowiednik aspektowy: niemieć

Pochodzenie

Zob. niemy 1

Definicja

przestać móc mówić na pewien czas pod wpływem silnych emocji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zaniemieć, zaniemówić

Połączenia

  • oniemieć z przerażenia, z wrażenia, z zachwytu

Cytaty

Wydeptaliśmy w śniegu szeroką, gładką ścieżkę i chodziliśmy wciąż tam i z powrotem [...]. Nagle - jegomość przystanął, odwracając się tak niespodzianie, aż oniemiałem.

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1980

Cenili wysoko swą godność, toteż gdy Ab-Ram [...] powiadomił ich po raz pierwszy o przyczynie śpiesznego opuszczenia Ur - oniemieli z oburzenia.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952

- Czyj to motor? Pan go zna? Nie odpowiedział. Oniemiał na widok tego, co kryła torba.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004

I wreszcie teatr, gdzie ludzie oniemieli od uderzenia fali poezji. Poezja nazywa ich nienazwane pragnienia, obnaża ich najskrytsze myśli

źródło: NKJP: Witold Turant: Przygoda na Tylnej Mariackiej, 2009

Składnia

bez ograniczeń + oniemieć +
(z CZEGO|od CZEGO)
Data ostatniej modyfikacji: 18.01.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj