Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *pьkъlъ 'smoła'
Znaczenie religijne wyrazu powstało w języku staroczeskim jako kalka śr.-w.-niem. pech 'smoła' i 'piekło' (na podstawie wyobrażeń o piekielnych mękach grzeszników w gorącej smole), tu też wyraz zmienił rodzaj na nijaki (przypuszczalnie przez analogię do przeciwstawnego st.czes. nebo 'niebo'. Jako termin chrześcijański przejęte do polskiego ze st.czes. peklo, podobnie jak wiele innych wyrazów z tego zakresu. Pozostałością rodzimego wyrazu jest zapewne st.pol. pkieł, regularny kontynuant formy prasłowiańskiej (Bor)
1.a kara
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | ogień wieczny |
Połączenia
- piekło i czyściec, piekło i niebo, piekło i raj, piekło i szatan; grzech i piekło, potępienie i piekło
- cierpienie, męki piekła
- strach przed piekłem
- straszyć kogoś piekłem
- skazać się, skazany na piekło
Cytaty
|
Stan ostatecznego samowykluczenia z jedności z Bogiem i świętymi określa się słowem piekło« (punkt 1033)„. A więc, uczy papież, to nie Bóg potępia, tylko człowiek sam - przez użytek, jaki czyni ze swej wolności - skazuje się na piekło. źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Kotły ostygły, Polityka, 2001-11-03 |
|
|
[...] w tym wielkim chórze ludzkości słychać też jeden szczególny głos, głos Chrystusa: „Jeśli nie usuniesz grzechu z duszy, grozi ci nie śmierć w samolocie, lecz wieczne piekło”. źródło: NKJP: Ryszard Myśliwiec: Drogi dojścia do Boga, 2009 |
|
|
W kontekście piekła i nieba, czyściec pojawiał się jako stan trzeci, znajdujący się pośrodku dwóch poprzednich i obejmujący w sobie cierpienia pierwszego i radości drugiego z nich. źródło: NKJP: Zdzisław J. Kijas: Czyściec, 2003 |
|
|
[...] zdaniem faryzeuszów, tylko Izraelici mogą dostać się do nieba, a wszyscy nie-Izraelici są skazani na piekło. źródło: NKJP: Jan Chrzciciel, Dziennik Polski - Magazyn, 1998-08-21 |
|
|
Podtrzymywana w ciągu wieków doktryna Kościoła rzymskiego o potępieniu niewierzących oraz członków innych religii i wyznań szła po linii biblijnych ostrzeżeń przed piekłem i zatraceniem. źródło: NKJP: Wacław Hryniewicz Omi: Zbawienie niewierzących, Gazeta Wyborcza, 1997-08-30 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | piekło |
piekła |
|
| D. | piekła |
piekieł |
|
| C. | piekłu |
piekłom |
|
| B. | piekło |
piekła |
|
| N. | piekłem |
piekłami |
|
| Ms. | piekle |
piekłach |
|
| W. | piekło |
piekła |
Inne uwagi
Zwykle lp
1.b miejsce
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary
Połączenia
- chrześcijańskie; puste piekło
- piekło i czyściec, piekło i niebo, piekło i raj, piekło i szatan; grzech i piekło, potępienie i piekło
- bramy, przedsionek, środek, wrota, zakątki; otchłań, przepaście; natura, rzeczywistość; kara, ogień, płomienie; władca, wysłannik; koncepcja, obraz, opis, wizja; temat, tematyka piekła; czeluści, dno, krąg piekieł
- bramy, wrota; droga do piekła, wejście, zejście do piekieł
- wiara w piekło
- nauka; rozważania, wyobrażenia o piekle; kara, męki; pobyt, potępienie w piekle
- straszyć piekłem
- iść, pójść, wstąpić, zstąpić; schodzić, zejść; strącić, wysłać kogoś; trafić; wpaść do piekła
- wierzyć w piekło
- mówić, myśleć; nauczać o piekle; być, przebywać, smażyć się, znaleźć się / znajdować się; zatracić coś w piekle
- gorąco jak w piekle
Cytaty
|
Nauczanie Kościoła stwierdza istnienie piekła i jego wieczność. Dusze tych, którzy umierają w stanie grzechu śmiertelnego, bezpośrednio po śmierci idą do piekła, gdzie cierpią męki, „ogień wieczny”. źródło: NKJP: Zdzisław Józef Kijas: Niebo w domu Ojca, czyściec dla kogo, piekło w oddaleniu, 2010 |
|
|
Muzułmanie wierzą, że każdego z nich czeka po śmierci zmartwychwstanie, sąd ostateczny i nagroda, czyli niebo, lub kara w postaci wiecznego potępienia w piekle. źródło: NKJP: Nie ma pobożnych zamachowców, Dziennik Polski - Pejzaż, 2001-09-22 |
|
|
W swoim zstąpieniu do piekieł Chrystus stał się solidarny z mieszkańcami krainy zmarłych i właśnie im udzielił tego, co sam posiadał na mocy swojego zwycięstwa nad śmiercią i nad związanym z nią oddaleniem od Boga, mianowicie udzielił im zdolności do błogiego kontaktu z Bogiem. źródło: NKJP: Tadeusz Dionizy Łukaszuk OSPPE: Ty jesteś Chrystus, syn Boga żywego. Dogmat chrystologiczny w ujęciu integralnym, 2000 |
|
|
Nie chcieli się posłużyć swoją wolnością, by ukazać uszanowanie i posłuszeństwo swojemu Stwórcy i Panu, lecz uniesieni pychą, łaskę zamienili na przewrotność i z nieba zrzuceni zostali do piekła”. źródło: NKJP: Henryk Dziadosz SJ: Doświadczyć Boga:życie chrześcijańskie w Ćwiczeniach duchownych św. Ignacego Loyoli, 2000 |
|
|
Ja, siostra Faustyna, z rozkazu Bożego byłam w przepaściach piekła na to, aby mówić duszom i świadczyć, że piekło jest. źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | piekło |
piekła |
|
| D. | piekła |
piekieł |
|
| C. | piekłu |
piekłom |
|
| B. | piekło |
piekła |
|
| N. | piekłem |
piekłami |
|
| Ms. | piekle |
piekłach |
|
| W. | piekło |
piekła |
2. wojny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- bałkańskie, polskie; hitlerowskie, obozowe; codzienne, doczesne; domowe, polityczne, rodzinne; istne, prawdziwe piekło
- piekło depresji, melancholii; samotności; komunizmu; obozów (koncentracyjnych), Oświęcimia; okupacji, wojny; powstania
- dno, przedsionek, środek piekła
- bramy; droga do piekła
- droga przez piekło
- opowieści o piekle; życie w piekle
- piekło trwa / trwało, wybuchło
- przejść, przeżywać, coś przypomina, rozpętać, stworzyć, urządzić piekło
- być piekłem
- dostać się do piekła; wyrwać się, uciec / uciekać, wrócić / wracać, wydostać się, wyjść z piekła
- przejść przez piekło; zmienić się, zamienić się w piekło
- wylądować w piekle
Cytaty
|
Ksiądz Władysław Bukowiński, zwany apostołem Kazachstanu, przeżył piekło wojny, łagrów i komunizmu. źródło: NKJP: Adam Wojnar: Błogosławiony ks. Bukowiński?, Gazeta Krakowska, 2008-03-10 |
|
|
[...] w grudniu 1941 roku z setkami innych osób skierowany został do obozu oświęcimskiego, a w 1942 roku do Mauthausen. Mimo wszystko dopisało mu szczęście. Przetrwał piekło obozów koncentracyjnych. źródło: NKJP: Alfons Filar: Śladami tatrzańskich kurierów, 1995 |
|
|
[...] życie staje się koszmarem nieustannej inwigilacji, ponieważ nawet własne dzieci mogą złożyć donos na swoich rodziców i skazać ich na więzienie, przymusowe prace, a nawet na śmierć. O takim piekle komunizmu pisało wielu wcześniejszych autorów. źródło: NKJP: Zdzisław Józef Kijas: Odpowiedzi na 101 pytań o rzeczy ostateczne, 2004 |
|
|
Do totalitaryzmu niemieckiego dołączył się stalinowski i Polacy znaleźli się w piekle nadzorowanym przez dwóch potężnych szatanów, a jednak się nie ugięli. źródło: NKJP: Jan Pieszczachowicz: Koniec wieku: szkice o literaturze, 1994 |
|
|
Chcąc [...] pomagać bliźnim, dobrowolnie zgłosiła się do obozu w Westerborku w Holandii, skąd transportowano Żydów do Oświęcimia. Jej pisma ukazują kobietę wielkiego serca, której dobroci i szlachetności nie potrafiło zatrzymać nawet całe hitlerowskie piekło. źródło: NKJP: Józef Augustyn SJ: Odrobina dobroci, Gazeta Krakowska, 2005-07-09 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | piekło |
piekła |
|
| D. | piekła |
piekieł |
|
| C. | piekłu |
piekłom |
|
| B. | piekło |
piekła |
|
| N. | piekłem |
piekłami |
|
| Ms. | piekle |
piekłach |
|
| W. | piekło |
piekła |
Inne uwagi
Zwykle pl
Składnia
|
+ | piekło | + |
CZEGO
|
|
|
+ | piekło | + |
JAKIE
|