Chronologizacja
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | obronny |
obronny |
obronny |
obronne |
obronna |
| D. | obronnego |
obronnego |
obronnego |
obronnego |
obronnej |
| C. | obronnemu |
obronnemu |
obronnemu |
obronnemu |
obronnej |
| B. | obronnego |
obronnego |
obronny |
obronne |
obronną |
| N. | obronnym |
obronnym |
obronnym |
obronnym |
obronną |
| Ms. | obronnym |
obronnym |
obronnym |
obronnym |
obronnej |
| W. | obronny |
obronny |
obronny |
obronne |
obronna |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | obronni |
obronni |
obronne |
obronne |
| D. | obronnych |
obronnych |
obronnych |
obronnych |
| C. | obronnym |
obronnym |
obronnym |
obronnym |
| B. | obronnych |
obronnych |
obronnych |
obronne |
| N. | obronnymi |
obronnymi |
obronnymi |
obronnymi |
| Ms. | obronnych |
obronnych |
obronnych |
obronnych |
| W. | obronni |
obronni |
obronne |
obronne |
Pochodzenie
1. związany z obroną - przeciwstawianiem się atakowi
Definicja
Wymowa
[obronny]
Cytaty
1.a mur
Definicja
Wymowa
[obronny]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo rodzaje budowli i ich cechy
Połączenia
- obronny gród, mur, wał, zamek; obronna baszta, budowla, twierdza, wieża; obronne fortyfikacje
Cytaty
|
W średniowieczu miasto otoczone było murami obronnymi i fosą. źródło: NKJP: Lech Szaraniec: Górny Śląsk, 1997 |
|
|
Na wyniosłość, gdzie ongiś stał gród obronny, pną się malutkie, wąskie uliczki starego miasta. źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1967 |
|
|
Syn Mikołaja Jan Firlej wzniósł tu, na nadrzecznej skarpie, obronny zamek otoczony murem i fosą. źródło: NKJP: Maria Irena Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski, Krzysztof Wesołowski: Znane i nieznane: rezydencje, ludzie, wydarzenia, 2001 |
|
|
W sztuce romańskiej (X-XII wiek) nie ma przepychu, charakterystyczne cechy to: grube mury, sklepienia kolebkowe [...], budowle z zasady są obronne [...]. źródło: NKJP: Internet |
1.b oddział
Definicja
Wymowa
[obronny]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną
Połączenia
- obronny gest, odruch; oddział, pakt, sojusz; pies; obronna organizacja, postawa, pozycja; obronne przymierze
Cytaty
|
Spojrzał na dwóch zbirów stojących ciągle w obronnych postawach. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002 |
|
|
Chcielibyśmy [...] jak najszybciej znaleźć się pod parasolem NATO, który jest - naszym zdaniem - paktem wyraźnie obronnym. źródło: NKJP: Witold Bereś, Krzysztof Burnetko: Gazeta Wyborcza, 1995-01-04 |
|
|
Gdynia w 1939 r. była takim miastem, z którego Niemcy po wkroczeniu, oprócz masowego wysiedlania ludności polskiej, w odwecie za organizowanie obronnych oddziałów „kosynierów gdyńskich” brali na samym początku okupacji wszystkich dorosłych mężczyzn Polaków jako jeńców cywilnych. źródło: NKJP: Jeńcy z Gdyni, Polityka, 2004-12-25 |
|
|
Dodatkowym powodem dyskomfortu uczestników szczytu było zamknięcie ich jak w twierdzy, podobnej do tych z doktryny Clausewitza. Zasieki, zapory, szeregi sił obronnych. źródło: NKJP: Marcin Tyrna: Pod górę..., Dziennik Zachodni, 2001-02-13 |
|
|
Dużo lepiej jest [...] powiedzieć, że nasza wojna była obronna i że to na nas napadli wrogowie. źródło: NKJP: Elżbieta Podolska: Są dokumenty milczące, Gazeta Poznańska, 2006-10-21 |
2. wobec szkodliwego zjawiska
Definicja
Wymowa
[obronny]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- mechanizm obronny; reakcja, strategia obronna; działanie obronne
Cytaty
|
Opalenizna, mimo że piękna, w rzeczywistości jest reakcją obronną organizmu na działanie promieni słonecznych. źródło: NKJP: Julia Paczuska: Królowa Piękności, Cosmopolitan, 1999 |
|
|
Typowa klauzula [...] polega na obowiązku wykupu obligacji w przypadku przejęcia, fuzji lub też podjęcia przez zarząd niektórych działań obronnych [...]. źródło: NKJP: Jerzy Gajdka: Teorie struktury kapitału i ich aplikacja w warunkach polskich, 2002 |
|
|
Wczoraj minął rok od wprowadzenia w życie przez trzech operatorów komórkowych [...] procedury weryfikacji klientów. Była to strategia obronna [...]. źródło: NKJP: (ECe): Mniej złych klientów, Gazeta Krakowska, 2002-10-05 |
|
|
Zaskakiwani, nie umiemy się zachować tak, jak byśmy się zachowali, gdyby można było daną sytuację dzień wcześniej przemyśleć... Reakcja była obronna, bo było zagrożenie; kto wie, co kobieta mogła mieć w planach. źródło: Internet: zchrystusem.pl |
3. wobec krytyki
Definicja
Wymowa
[obronny]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- odruch obronny; reakcje obronne
Cytaty
|
Paskudnie nas odmalował, ale karykaturzysta udolny. Nie będę krytykować, bo krytyka, wzbudzając odruch obronny, może przepędzić wenę. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Zmasowana krytyka uruchamia w atakowanych środowiskach mechanizmy obronne. Nie jest rzeczą prostą przyznać się do własnych wad i błędów. źródło: NKJP: Władza albo życie, Gazeta Wyborcza, 1994-05-28 |
|
|
Staraj się unikać słów „zawsze”, „nigdy”, „najgorszy” i nigdy nie krytykuj osobowości drugiej osoby, ponieważ to wywołuje emocjonalne reakcje obronne. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Wszystkie upomnienia przyjmowałem dopiero po pewnym czasie. Pierwsza reakcja była obronna: to nieprawda. Dlaczego ten facet chce mi dowalić i mnie upokorzyć? źródło: Marcin Jakimowicz: W cztery oczy, 2012-04-10 (bosko.pl) |
4. w grze
Definicja
Wymowa
[obronny]
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem
Połączenia
- blok obronny; gra obronna; obronne szyki
Cytaty
|
Po przegranej kwarcie juniorzy Obry powrócili do strefowej obrony, co okazało się dla nich zbawienne, bowiem podopieczni Norberta [...] nie mogli znaleźć recepty na rozbicie obronnego bloku. źródło: NKJP: SOK: Bezradni przed strefą, Gazeta Poznańska, 2003-11-25 |
|
|
Rozluźnienie w szykach obronnych rywali piłkarze Dąbrowy Górniczej wykorzystali w 85 min. źródło: NKJP: V liga katowicka, Dziennik Polski, 2000-05-08 |
|
|
Nic nie dałaby [...] dobra gra obronna, gdyby nie piłkarz, który [...] w 70 min przytomnym strzałem zapewnił Kmicie pierwszy jesienny punkt. źródło: NKJP: (ŁM): (Czarny) koń czy owca?, Gazeta Krakowska, 2007-08-20 |
|
|
[...] występuje w reprezentacji Ukrainy, z którą ostatnio była na Węgrzech, jest typowo obronną zawodniczką, gra bardzo zdecydowanie. źródło: NKJP: O spokojne utrzymanie, Dziennik Polski, 2000-09-07 |
Składnia
| Rz | + | obronny | + |
|
| szyk: neutralny | ||||