UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rodzić

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *roditi, *roďǫ 'wydawać na świat potomstwo, dawać płody, owocować'

Zob. ród

1. dziecko

Definicja

wydalać ze swojego ciała dziecko, które rozwijało się w nim przez okres ciąży

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia narodziny i dzieciństwo

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ktoś wydaje na świat kogoś, powijać, wyradzać

Połączenia

kobieta, matka, samica rodzi
rodzić dziecko, młode
rodzić w boleściach, w bólach, w cierpieniu; w basenie, w domu, w prywatnej klinice, w szpitalu, w wannie, w wodzie; w dowolnej pozycji, w komfortowych warunkach, w pozycji leżącej, siedzącej, stojącej, w przyjaznej atmosferze
rodzić z bliską osobą, z mężem; z powikłaniami
rodzić naturalnie, rodzinnie
szkoła rodzenia

Cytaty

	Jestem szczęśliwa, że mogłam rodzić dziecko w tak sympatycznej atmosferze, wśród życzliwych osób, w poczuciu bezpieczeństwa. źródło: NKJP: Rodzić po ludzku!, Gazeta Wyborcza, 1994-05-21
	Evelyn rodziła Nelsonowi dziecko po dziecku, ale nie zamierzała dzielić męża ze swoją największą rywalką - polityką. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: On i one, Gazeta Wyborcza, 1998-08-13
	Na wolności surykatki rodzą swoje potomstwo w ukrytych pod ziemią gniazdach, w których z pewnością panuje potrzebny im idealny spokój. źródło: KWSJP: Hanna Jurczak-Gucwińska: Zwierzęta w moim domu, 1975
	Samica rodzi średnio po 6 sztuk młodych po 26-dniowej ciąży, dwa do sześciu razy rocznie. źródło: KWSJP: Mirosław Huszcz: Nieproszeni goście w naszych domach, 1986

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rodzę	rodzimy
2 os.	rodzisz	rodzicie
3 os.	rodzi	rodzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rodziłem +(e)m rodził	rodziłam +(e)m rodziła	rodziłom +(e)m rodziło	rodziliśmy +(e)śmy rodzili	rodziłyśmy +(e)śmy rodziły
2 os.	rodziłeś +(e)ś rodził	rodziłaś +(e)ś rodziła	rodziłoś +(e)ś rodziło	rodziliście +(e)ście rodzili	rodziłyście +(e)ście rodziły
3 os.	rodził	rodziła	rodziło	rodzili	rodziły

bezosobnik: rodzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rodził będę rodzić	będę rodziła będę rodzić	będę rodziło będę rodzić	będziemy rodzili będziemy rodzić	będziemy rodziły będziemy rodzić
2 os.	będziesz rodził będziesz rodzić	będziesz rodziła będziesz rodzić	będziesz rodziło będziesz rodzić	będziecie rodzili będziecie rodzić	będziecie rodziły będziecie rodzić
3 os.	będzie rodził będzie rodzić	będzie rodziła będzie rodzić	będzie rodziło będzie rodzić	będą rodzili będą rodzić	będą rodziły będą rodzić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rodźmy ródźmy
2 os.	rodź ródź	rodźcie ródźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rodziłbym bym rodził	rodziłabym bym rodziła	rodziłobym bym rodziło	rodzilibyśmy byśmy rodzili	rodziłybyśmy byśmy rodziły
2 os.	rodziłbyś byś rodził	rodziłabyś byś rodziła	rodziłobyś byś rodziło	rodzilibyście byście rodzili	rodziłybyście byście rodziły
3 os.	rodziłby by rodził	rodziłaby by rodziła	rodziłoby by rodziło	rodziliby by rodzili	rodziłyby by rodziły

bezosobnik: rodzono by

bezokolicznik: rodzić

imiesłów przysłówkowy współczesny: rodząc

gerundium: rodzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rodzenie	rodzenia
D.	rodzenia	rodzeń
C.	rodzeniu	rodzeniom
B.	rodzenie	rodzenia
N.	rodzeniem	rodzeniami
Ms.	rodzeniu	rodzeniach
W.	rodzenie	rodzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: rodzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rodzący	rodzący	rodzący	rodzące	rodząca
D.	rodzącego	rodzącego	rodzącego	rodzącego	rodzącej
C.	rodzącemu	rodzącemu	rodzącemu	rodzącemu	rodzącej
B.	rodzącego	rodzącego	rodzący	rodzące	rodzącą
N.	rodzącym	rodzącym	rodzącym	rodzącym	rodzącą
Ms.	rodzącym	rodzącym	rodzącym	rodzącym	rodzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rodzący	rodzący	rodzące	rodzące
D.	rodzących	rodzących	rodzących	rodzących
C.	rodzącym	rodzącym	rodzącym	rodzącym
B.	rodzących	rodzących	rodzących	rodzące
N.	rodzącymi	rodzącymi	rodzącymi	rodzącymi
Ms.	rodzących	rodzących	rodzących	rodzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: rodzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rodzony	rodzony	rodzony	rodzone	rodzona
D.	rodzonego	rodzonego	rodzonego	rodzonego	rodzonej
C.	rodzonemu	rodzonemu	rodzonemu	rodzonemu	rodzonej
B.	rodzonego	rodzonego	rodzony	rodzone	rodzoną
N.	rodzonym	rodzonym	rodzonym	rodzonym	rodzoną
Ms.	rodzonym	rodzonym	rodzonym	rodzonym	rodzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rodzeni	rodzeni	rodzone	rodzone
D.	rodzonych	rodzonych	rodzonych	rodzonych
C.	rodzonym	rodzonym	rodzonym	rodzonym
B.	rodzonych	rodzonych	rodzonych	rodzone
N.	rodzonymi	rodzonymi	rodzonymi	rodzonymi
Ms.	rodzonych	rodzonych	rodzonych	rodzonych

odpowiednik aspektowy: urodzić

Składnia

Rz _żywotny

rodzić

KOGO/CO

2. obawy

Definicja

o uczuciach, zjawiskach, postawach: powstawać na skutek jakichś okoliczności

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

coś rodzi dylematy, emocje, kompleksy, konflikty, konsekwencje, obowiązek, napięcia, niebezpieczeństwo, nienawiść, niepokój, nieporozumienia, nowe wyzwania, obawy, ograniczenia, poczucie winy, podejrzenia, pokusę, problemy, przypuszczenie, pytania, rozczarowania, skutki prawne, spory, stres, ryzyko, trudności, wątpliwości, wyrzuty sumienia, zagrożenie

Cytaty

Likwidacja jednego z ostatnich zakładów pracy w tym regionie pogłębia bezrobocie, rodzi poczucie bezsilności, apatię i rozczarowanie wielu rodzin.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne Sejmu RP z dnia 17.04.2003

Wieś odczuwała ucisk bezpośredniego gnębiciela - karbowego, rządcy, dziedzica - i ucisk ten rodził nienawiść.

źródło: KWSJP: Stefan Kieniewicz: Historia Polski 1795-1918, 1968

Każdy kompromis rodzi rozczarowania i poczucie, że druga strona wygrywa więcej.

źródło: NKJP: Jacek Hołówka: Świat umysłu, Cosmopolitan, 2001, nr 2

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rodzę	rodzimy
2 os.	rodzisz	rodzicie
3 os.	rodzi	rodzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rodziłem +(e)m rodził	rodziłam +(e)m rodziła	rodziłom +(e)m rodziło	rodziliśmy +(e)śmy rodzili	rodziłyśmy +(e)śmy rodziły
2 os.	rodziłeś +(e)ś rodził	rodziłaś +(e)ś rodziła	rodziłoś +(e)ś rodziło	rodziliście +(e)ście rodzili	rodziłyście +(e)ście rodziły
3 os.	rodził	rodziła	rodziło	rodzili	rodziły

bezosobnik: rodzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rodził będę rodzić	będę rodziła będę rodzić	będę rodziło będę rodzić	będziemy rodzili będziemy rodzić	będziemy rodziły będziemy rodzić
2 os.	będziesz rodził będziesz rodzić	będziesz rodziła będziesz rodzić	będziesz rodziło będziesz rodzić	będziecie rodzili będziecie rodzić	będziecie rodziły będziecie rodzić
3 os.	będzie rodził będzie rodzić	będzie rodziła będzie rodzić	będzie rodziło będzie rodzić	będą rodzili będą rodzić	będą rodziły będą rodzić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rodźmy ródźmy
2 os.	rodź ródź	rodźcie ródźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rodziłbym bym rodził	rodziłabym bym rodziła	rodziłobym bym rodziło	rodzilibyśmy byśmy rodzili	rodziłybyśmy byśmy rodziły
2 os.	rodziłbyś byś rodził	rodziłabyś byś rodziła	rodziłobyś byś rodziło	rodzilibyście byście rodzili	rodziłybyście byście rodziły
3 os.	rodziłby by rodził	rodziłaby by rodziła	rodziłoby by rodziło	rodziliby by rodzili	rodziłyby by rodziły

bezosobnik: rodzono by

bezokolicznik: rodzić

imiesłów przysłówkowy współczesny: rodząc

gerundium: rodzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rodzenie	rodzenia
D.	rodzenia	rodzeń
C.	rodzeniu	rodzeniom
B.	rodzenie	rodzenia
N.	rodzeniem	rodzeniami
Ms.	rodzeniu	rodzeniach
W.	rodzenie	rodzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: rodzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rodzący	rodzący	rodzący	rodzące	rodząca
D.	rodzącego	rodzącego	rodzącego	rodzącego	rodzącej
C.	rodzącemu	rodzącemu	rodzącemu	rodzącemu	rodzącej
B.	rodzącego	rodzącego	rodzący	rodzące	rodzącą
N.	rodzącym	rodzącym	rodzącym	rodzącym	rodzącą
Ms.	rodzącym	rodzącym	rodzącym	rodzącym	rodzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rodzący	rodzący	rodzące	rodzące
D.	rodzących	rodzących	rodzących	rodzących
C.	rodzącym	rodzącym	rodzącym	rodzącym
B.	rodzących	rodzących	rodzących	rodzące
N.	rodzącymi	rodzącymi	rodzącymi	rodzącymi
Ms.	rodzących	rodzących	rodzących	rodzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: rodzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rodzony	rodzony	rodzony	rodzone	rodzona
D.	rodzonego	rodzonego	rodzonego	rodzonego	rodzonej
C.	rodzonemu	rodzonemu	rodzonemu	rodzonemu	rodzonej
B.	rodzonego	rodzonego	rodzony	rodzone	rodzoną
N.	rodzonym	rodzonym	rodzonym	rodzonym	rodzoną
Ms.	rodzonym	rodzonym	rodzonym	rodzonym	rodzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rodzeni	rodzeni	rodzone	rodzone
D.	rodzonych	rodzonych	rodzonych	rodzonych
C.	rodzonym	rodzonym	rodzonym	rodzonym
B.	rodzonych	rodzonych	rodzonych	rodzone
N.	rodzonymi	rodzonymi	rodzonymi	rodzonymi
Ms.	rodzonych	rodzonych	rodzonych	rodzonych

Składnia

Rz _nieżywotny

rodzić

3. owoce

Definicja

wydawać plony lub owoce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia rolnictwo

Połączenia

gleba, jabłoń, ziemia rodzi
rodzić jabłka, owoce, plony
rodzić obficie

Cytaty

	Obecnie uprawia się ponad pięć tysięcy odmian tej palmy. Połowa z nich rodzi owoce, które zasychają na drzewach, konserwując się podczas dojrzewania. źródło: NKJP: Aleksandra Cichocka: Bakalie, 1998
	Pracownicy Instytutu eksperymentalnie opryskali sad jednego z rolników. Chodziło o zlikwidowanie kwiatów, by jabłonie w tym roku nie rodziły owoców. Zaś w następnym sezonie sad miał dać jabłka dorodniejsze. źródło: NKJP: Mirosław Banasiak: Gruszka nie pietruszka, Gazeta Wyborcza, 1997-02-18
	Idą przez kraj górzysty, surowy. Obficie rodzi tu jedynie wrzos. źródło: KWSJP: George Bidwell: Cudzą krwią, 1973
	Pod białymi kolumnami placu targowego i rozpiętymi na wolnym powietrzu dachami z płacht płóciennych znaleźć można wszystko, co rodzi jukatańska ziemia. źródło: KWSJP: Zofia Jeżewska: W królestwie pierzastego węża, 1964
	Na południowych morzach Grecji, na tle szafirowego nieba, wyrasta z głębi wód wyspa Cytera, dziś skalista i bezleśna, lecz kiedyś obfita w łąki i gaje. Heraklides z Fontu pisał, że Cytera rodzi miód i słodkie figi i że jej łagodny klimat stwarza urocze warunki życia. źródło: KWSJP: Karol Estreicher: Krystianna, 1957

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rodzę	rodzimy
2 os.	rodzisz	rodzicie
3 os.	rodzi	rodzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rodziłem +(e)m rodził	rodziłam +(e)m rodziła	rodziłom +(e)m rodziło	rodziliśmy +(e)śmy rodzili	rodziłyśmy +(e)śmy rodziły
2 os.	rodziłeś +(e)ś rodził	rodziłaś +(e)ś rodziła	rodziłoś +(e)ś rodziło	rodziliście +(e)ście rodzili	rodziłyście +(e)ście rodziły
3 os.	rodził	rodziła	rodziło	rodzili	rodziły

bezosobnik: rodzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rodził będę rodzić	będę rodziła będę rodzić	będę rodziło będę rodzić	będziemy rodzili będziemy rodzić	będziemy rodziły będziemy rodzić
2 os.	będziesz rodził będziesz rodzić	będziesz rodziła będziesz rodzić	będziesz rodziło będziesz rodzić	będziecie rodzili będziecie rodzić	będziecie rodziły będziecie rodzić
3 os.	będzie rodził będzie rodzić	będzie rodziła będzie rodzić	będzie rodziło będzie rodzić	będą rodzili będą rodzić	będą rodziły będą rodzić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rodźmy ródźmy
2 os.	rodź ródź	rodźcie ródźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rodziłbym bym rodził	rodziłabym bym rodziła	rodziłobym bym rodziło	rodzilibyśmy byśmy rodzili	rodziłybyśmy byśmy rodziły
2 os.	rodziłbyś byś rodził	rodziłabyś byś rodziła	rodziłobyś byś rodziło	rodzilibyście byście rodzili	rodziłybyście byście rodziły
3 os.	rodziłby by rodził	rodziłaby by rodziła	rodziłoby by rodziło	rodziliby by rodzili	rodziłyby by rodziły

bezosobnik: rodzono by

bezokolicznik: rodzić

imiesłów przysłówkowy współczesny: rodząc

gerundium: rodzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rodzenie	rodzenia
D.	rodzenia	rodzeń
C.	rodzeniu	rodzeniom
B.	rodzenie	rodzenia
N.	rodzeniem	rodzeniami
Ms.	rodzeniu	rodzeniach
W.	rodzenie	rodzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: rodzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rodzący	rodzący	rodzący	rodzące	rodząca
D.	rodzącego	rodzącego	rodzącego	rodzącego	rodzącej
C.	rodzącemu	rodzącemu	rodzącemu	rodzącemu	rodzącej
B.	rodzącego	rodzącego	rodzący	rodzące	rodzącą
N.	rodzącym	rodzącym	rodzącym	rodzącym	rodzącą
Ms.	rodzącym	rodzącym	rodzącym	rodzącym	rodzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rodzący	rodzący	rodzące	rodzące
D.	rodzących	rodzących	rodzących	rodzących
C.	rodzącym	rodzącym	rodzącym	rodzącym
B.	rodzących	rodzących	rodzących	rodzące
N.	rodzącymi	rodzącymi	rodzącymi	rodzącymi
Ms.	rodzących	rodzących	rodzących	rodzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: rodzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rodzony	rodzony	rodzony	rodzone	rodzona
D.	rodzonego	rodzonego	rodzonego	rodzonego	rodzonej
C.	rodzonemu	rodzonemu	rodzonemu	rodzonemu	rodzonej
B.	rodzonego	rodzonego	rodzony	rodzone	rodzoną
N.	rodzonym	rodzonym	rodzonym	rodzonym	rodzoną
Ms.	rodzonym	rodzonym	rodzonym	rodzonym	rodzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rodzeni	rodzeni	rodzone	rodzone
D.	rodzonych	rodzonych	rodzonych	rodzonych
C.	rodzonym	rodzonym	rodzonym	rodzonym
B.	rodzonych	rodzonych	rodzonych	rodzone
N.	rodzonymi	rodzonymi	rodzonymi	rodzonymi
Ms.	rodzonych	rodzonych	rodzonych	rodzonych

Składnia

Rz _nieżywotny

rodzić

Przysłowia

Góra rodzi mysz

Data ostatniej modyfikacji: 13.02.2013