UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

banda

Chronologizacja

1 połowa XVIII w., Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

fr. bande

niem. Bande

1. złodziei

Definicja

zorganizowana grupa przestępców

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Relacje znaczeniowe

synonimy:  gang, szajka

Połączenia

  • uzbrojona, zbrojna; terrorystyczna; złodziejska; zbójnicka; miejscowa; grasująca banda; bandy rabunkowe; przemytnicze
  • banda UPA
  • banda gangsterów, oszustów, przemytników, złodziei
  • hordy i bandy
  • członek, herszt, szef, założyciel; napad bandy
  • walka; współpraca z bandami
  • banda plądrowała; bandy grasują, napadają
  • założyć bandę
  • walczyć z bandami

Cytaty

Z bandy Cieślaka na wolności pozostaje jeszcze tylko jeden gangster - niejaki Szurga.

źródło: NKJP: K.Kowalski: Na bezdrożach prawa: Krokodyle łzy Wojciechowskiego, Tygodnik Ciechanowski, 2003-03-22

Mamy trudne wspomnienia różnych wzajemnych konfliktów, a szczególnie wspomnienie ludobójstwa ludności polskiej dokonanego przez bandy UPA.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 12.03.2003

Już pisaliśmy, że w Ciechanowie grasuje banda złodziei kieszonkowców.

źródło: NKJP: Redakcja: Zderzenie w Czernicach, Tygodnik Ciechanowski, 2007-10-06

Banda, do której należał przestępca, napadła na co najmniej 8 tirów.

źródło: NKJP: K.Kowalski: Bandę założyli w więzieniu, Tygodnik Ciechanowski, 2002-09-22

Urus-Martan cieszył się też na całym Kaukazie złą sławą głównego targu niewolników porywanych dla okupu przez zbrojne bandy, których hersztowie również tutaj mieli swoje siedziby i wojenne bazy.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. banda
bandy
D. bandy
band
C. bandzie
bandom
B. bandę
bandy
N. bandą
bandami
Ms. bandzie
bandach
W. bando
bandy

2. paczka

Definicja

pot. 
grupa zżytych ze sobą ludzi, których łączą wspólne zainteresowania lub poglądy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  paczka

Połączenia

  • zgrana, zżyta; wesoła banda
  • iść, jechać, pójść (całą) bandą
  • należeć do bandy

Cytaty

Ta trójka to zgrana banda, walczą niezbyt czysto, ale skutecznie.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992

Zmienia ją przyjaźń z Turkiem i jego bandą. To on przygotowuje wielką rebelię przeciwko szkole.

źródło: NKJP: Kinga Dunin: Czytając Polskę - literatura polska po 1989 roku wobec dylematów nowoczesności, 2004

[...] odświeża stare znajomości i zwołuje wesołą bandę ludzi, których w przeszłości spotkał na swej drodze [...].

źródło: NKJP: Inwazja barbarzyńców, Dziennik Polski, 2004-02-11

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. banda
bandy
D. bandy
band
C. bandzie
bandom
B. bandę
bandy
N. bandą
bandami
Ms. bandzie
bandach
W. bando
bandy

3. zgraja

Definicja

pot. 
grupa ludzi zachowujących się hałaśliwie i niekiedy agresywnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

  • młodociana; osiedlowa; hałaśliwa, rozwydrzona banda
  • banda gówniarzy, małolatów, młodzieży, smarkaczy; łobuzów, wyrostków

Cytaty

Policyjne działania pozwoliły na ustalenie sprawców: była to czteroosobowa banda małolatów z gminy Gzy.

źródło: NKJP: redakcja: Kronika policyjna, Tygodnik Ciechanowski, 2003-09-03

– Ty się, Kazik, nie boisz, nie oblali was, wiesz, że ludzie wychodzą koło południa z kościoła, a tam zawsze się czają bandy z wiadrami.

źródło: NKJP: Marek Kochan: Ballada o dobrym dresiarzu, 2005

Pokaz bezsilności - jedyne, na co stać dorosłego faceta w obliczu bandy gówniarzy, to spuścić oczy i przeprosić, że żyje!

źródło: NKJP: Na pastwę dziczy, Dziennik Polski, 2003-10-06

W tym roku już ponad trzydzieści takich spraw skierowali do kolegium. Gdy wylewała Stryszawka, pojawił się i inny żywioł: banda rozbrykanej młodzieży powracała z dyskoteki w Zembrzycach.

źródło: NKJP: AGATA PARUCH: Chuligański żywioł, Dziennik Polski, 2001-08-24

W prasie dominuje opis band pijanych młokosów, ogolonych na zero, którzy przemierzają miasteczka i wioski dawnej NRD w poszukiwaniu kogoś do pobicia. Ludzie ci [...] są zdezorientowani, sfrustrowani bezrobociem, niepewni jutra, które w NRD mieli zapewnione.

źródło: KWSJP: Krystyna Grzybowska: NIEMCY, prasa, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. banda
bandy
D. bandy
band
C. bandzie
bandom
B. bandę
bandy
N. bandą
bandami
Ms. bandzie
bandach
W. bando
bandy

Składnia

bez ograniczeń + banda +
(KOGO)

4. idiotów

Definicja

pot. 
grupa ludzi godnych lekceważenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

  • banda cwaniaków, głupców, kretynów, idiotów

Cytaty

Powiedział mi: „Ta banda idiotów nic nie rozumie z tej zagadki, ale pan mi wygląda na człowieka, co już tę zagadkę rozszyfrował. I pan mi tę tajemnicę wyjawi”.

źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1967

- Gdyby banda kretynów, awanturujących się na Tiananmen, dopięła swego, zdychalibyśmy z głodu jak Sowieci!

źródło: NKJP: Chantal De Rudder, Ursula Gauthier: REWOLUCJA ZA CHIŃSKIM MUREM, Gazeta Wyborcza, 1993-03-11

W majestacie prawa poniżeni ludzie schylający głowę aż do ziemi. Zagubione myśli, spracowane dłonie budujące wasze bogactwo. Restrykcyjne prawo, durne przepisy, druty stanowiące granice, banda głupców u władzy, brutalna policja - oto państwo.

źródło: NKJP: PAWEŁ GZYL: To śpiewa młodość, Dziennik Polski, 2001-09-27

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. banda
bandy
D. bandy
band
C. bandzie
bandom
B. bandę
bandy
N. bandą
bandami
Ms. bandzie
bandach
W. bando
bandy

Składnia

bez ograniczeń + banda +
KOGO

5. ogrodzenie

Definicja

ogrodzenie torów wyścigowych, saneczkowych i lodowisk, którego funkcją jest zabezpieczenie przed wypadaniem zawodników, pojazdów lub krążka na widownię

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport miejsca związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  ogrodzenie

Połączenia

  • banda pneumatyczna
  • banda lodowiska
  • akcja, starcie przy bandzie
  • zmienić, wyremontować bandę
  • wpaść na bandę; uderzyć w bandę

Cytaty

Równie pilne zadanie to instalacja wokół toru bezpiecznej pneumatycznej bandy, co jest w tym roku jednym z warunków dopuszczenia toru do rozgrywek.

źródło: KWSJP: Jerzy Wójcik: GAMK tymczasowo i warunkowo, prasa, 2006

Może jednak jest naprawdę zmęczony tym sezonem – na drugim okrążeniu nie opanował motocykla i uderzył w bandę.

źródło: NKJP: Adrian Czarnota: Czeski film, Tygodnik Rybnicki, 2008-09-16

Okazało się, że wolontariusze, którzy pomagają rozkładać specjalne materace na bandy lodowiska, nanieśli na taflę piasku.

źródło: NKJP: Tępią się łyżwy, Dziennik Polski, 2001-02-09

Praktycznie każde starcie przy bandzie było dzisiaj na pograniczu faulu. Sędzia w tej sytuacji może tylko karać, natomiast trenerzy powinni uczyć zawodników gry twardej, ale czystej.

źródło: NKJP: Profesjonaliści w cenie, Dziennik Polski, 2001-01-24

Samo zadaszenie kosztowałoby przynajmniej 1,2 mln zł. To jednak nie wszystko, trzeba by wyremontować bandy, a to kolejne kilkadziesiąt tysięcy złotych – wylicza wydatki dyrektor OSiR-u.

źródło: NKJP: Mariusz Weidner: Nie dmuchać na zimne, Nowiny Raciborskie, 2008-01-29

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. banda
bandy
D. bandy
band
C. bandzie
bandom
B. bandę
bandy
N. bandą
bandami
Ms. bandzie
bandach
W. bando
bandy

Frazeologizmy

ktoś jedzie po bandzie
ktoś pojechał po bandzie
Data ostatniej modyfikacji: 13.03.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj