UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

oprawa

Chronologizacja

1284, Leszek Bednarczuk, Początki i pogranicza polszczyzny, 2018

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. oprawa
oprawy
D. oprawy
opraw
C. oprawie
oprawom
B. oprawę
oprawy
N. oprawą
oprawami
Ms. oprawie
oprawach
W. oprawo
oprawy

Pochodzenie

Rzeczownik odczasownikowy od przedrostkowego oprawić; zob. prawić

1. książki

Definicja

okładki książki, zeszytu, albumu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu wydawnictwa

Połączenia

  • miękka, twarda; bordowa, czarna, zielona; kartonowa, pergaminowa, płócienna, skóropodobna oprawa; oprawa broszurowa
  • oprawa albumu, książki, zeszytu
  • oprawa z dermy, z jedwabiu, ze skóry
  • album, kalendarz, książka, notes, zeszyt; egzemplarz w jakiejś oprawie
  • wydawany w jakiejś oprawie

Cytaty

Zachowana jest oryginalna oprawa księgi, renesansowa: deska obciągnięta cielęcą skórą, ze ślepymi tłoczeniami, przedstawiającymi postacie świętych i motywy florystyczne.

źródło: NKJP: (MM): Aukcja jednej książki, Dziennik Polski - Kraków, 2002-03-26

Księgi liturgiczne w kunsztownych oprawach zaliczano do kosztowności, stąd znajdujemy je w spisach klasztornych obok klejnotów, pierścieni, złotych naczyń i lichtarzy.

źródło: NKJP: Życiorysy książek, Dziennik Polski - Magazyn, 1999-10-25

Moje bibliofilstwo to zbieranie książek w pięknych, starych oprawach artystycznych, które są dziełem sztuki [...].

źródło: NKJP: Agnieszka Paciej: Fenomen poczytności prozy Waldemara Łysiaka, prasa, 2005

2. rękojeści

Definicja

element służący do osadzania w nim czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

synonimy:  oprawka

Połączenia

  • kościana, drewniana, mahoniowa, metalowa, mosiężna, niklowa, plastikowa/plastykowa, płócienna, rogowa, skórzana, srebrna; energooszczędna oprawa; nowe, stare oprawy; oprawa oświetleniowa
  • oprawa lustra, okularów, rękojeści; oprawy lamp, oświetlenia
  • oprawa z mosiądzu; w oprawie z korka, z rogu, z tombaku, z tworzywa...
  • wymiana opraw
  • lusterko, nóż, okulary w jakiejś oprawie
  • osadzony w jakiejś oprawie

Cytaty

Układ funkcjonalny łazienek należy zaplanować odpowiednio do kształtu poszczególnych pomieszczeń. Na wprost wejścia warto przewidzieć umywalkę, przy której dekoracyjna oprawa lustra będzie najlepiej wyeksponowana.

źródło: NKJP: Łazienka obok sypialni, Dziennik Polski - Dom, 2003-12-02

Radomski salon mieści się w Centrum Handlowym M1. Oferuje ponad 2500 opraw okularowych i okularów przeciwsłonecznych [...].

źródło: NKJP: Sławomir DOBOSZ: Taniej! Echo Dnia, 2005-01-28

Umieszczone w cylindrycznych oprawach zegary znajdują się w trójramiennej, regulowanej w dwóch płaszczyznach kierownicy.

źródło: NKJP: Przełomowa ibiza, Dziennik Polski - Motoryzacja, 2002-05-19

3. oczu

Definicja

ładnie ukształtowane i wyraziste brwi oraz rzęsy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Połączenia

  • ciemna, czarna oprawa
  • oprawa oczu; w oprawie brwi, rzęs
  • oczy w ciemnej, w czarnej oprawie

Cytaty

Na samym początku spodobał mi się opis bohaterki, jej jasnozielonych oczu w oprawie czarnych sztywnych rzęs, brwi szerokich i ciemnych.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Złodziejka pamięci, 1998

[...] już po kilku latach z pięknej blondynki o czarnej oprawie oczu Bona przemieniła się w apodyktyczną matronę tyranizującą otoczenie.

źródło: NKJP: JERZY BESALA: SPOŁECZEŃSTWO, prasa, 2004

4. imprezy

Definicja

elementy towarzyszące imprezie i czyniące ją bardziej atrakcyjną

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny rozrywka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja uroczystości i święta

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka

Połączenia

  • atrakcyjna, barwna, bogata, ciekawa, efektowna, godna, imponująca, należyta, niesamowita, nowa, odpowiednia, odświętna, oryginalna, piękna, profesjonalna, specjalna, staranna, szczególna, świąteczna, świetna, uroczysta, właściwa, wspaniała, wyjątkowa, znakomita; dodatkowa; góralska; skromniejsza oprawa; oprawa dźwiękowa, graficzna, instrumentalna, muzyczna, plastyczna, scenograficzna, świetlna...; medialna; zewnętrzna
  • oprawa balu, ekspozycji, imprezy, koncertu, łowów, meczu, spotkania, świąt, uczty, uroczystości, widowiska, zawodów; liturgii, mszy
  • mieć, otrzymać; nadać czemuś, przygotować, zapewnić (odpowiednią) oprawę
  • zająć się / zajmować się oprawą czegoś; coś stanowi, tworzy (odpowiednią) oprawę czegoś
  • czuwać nad oprawą czegoś

Cytaty

Godna podkreślenia jest wspaniała oprawa rozgrywanego w Grybowie meczu.

źródło: NKJP: Świetna oprawa, cenne zwycięstwo, Dziennik Polski - Nowy Sącz, 2002-11-11

Tymczasem w roku 2007 wypada 750. rocznica lokacji Krakowa. Jest jeszcze zatem trochę czasu, aby te jubileuszowe uroczystości otrzymały odpowiednią oprawę.

źródło: NJKP: Żebranina wśród sponsorów, Dziennik Polski - Kraków, 1999-05-25

W lipcu tego roku Stowarzyszenie już po raz drugi zorganizowało trzydniowy festyn ludowy z bogatą oprawą artystyczną.

źródło: NKJP: Marek Kośmider w czołówce, Dziennik Polski, 2002-10-02

Filharmonię Krakowską wypełni dziś muzyka Władysława Szpilmana, zmarłego przed dwoma laty znakomitego pianisty, kompozytora, autora dzieł orkiestralnych, opraw muzycznych do filmów, spektakli teatralnych, słuchowisk oraz przede wszystkim twórcy wielu znanych piosenek.

źródło: NKJP: Szpilman rozrywkowy i klasyczny, Dziennik Polski, 2002-11-28

5. czynność

Definicja

oprawianie czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

  • artystyczna oprawa
  • oprawa kamieni; książek, obrazów, prac (magisterskich)
  • oprawa i konserwacja; skład, druk i oprawa
  • zajmować się oprawą
  • oddać/oddawać do oprawy

Cytaty

Także oprawa pasteli nie jest kosztowna. Pastelowy obraz, sam w sobie bogaty kolorystycznie, nie potrzebuje bowiem wyszukanych ram.

źródło: NKJP: Pastele, Dziennik Polski - Dom, 2000-08-08

Wygrał oferent, który zamierza zachować w tym miejscu dotychczasową branżę, czyli prowadzić pracownię pozłotniczą i oprawę obrazów.

źródło: NKJP: Nowy najemca, stara branża, Dziennik Polski - Kraków, 2002-06-09

Dyplom czeladniczy introligatora uzyskał w roku 1970, a w rok później był już mistrzem tego rzemiosła. Artystyczną oprawą książek zajmuje się od ponad 30 lat.

źródło: NKJP: (ST): Święto książki w BWA, Dziennik Polski - Podkarpacie, 2001-04-23

Do udziału w Konkursie zaprosiłam uczniów tylko ze SP w Burzynie - mówi Małgorzata Dawid, koordynator Komisji. - Kierując się koniecznością minimalizacji kosztów, jakie trzeba było ponieść w związku z oprawą i przesyłką prac.

źródło: NKJP: (Z. KRZEM.): A mogło być tak fajnie, Dziennik Polski - Tarnów, 2001-04-10

W drugi dzień warsztatów odbył się pokaz najnowszych technik oprawy haftowanych obrazów.

źródło: NKJP: (AR): MAŁOPOLSKA kronika KULTURALNA, Gazeta Krakowska, 2004-11-15

6. uposażenie

Definicja

w dawnej Polsce darowizna na rzecz kogoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Połączenia

  • niskie oprawy
  • oprawa dla córki, dla siostry, dla żony
  • oprawa na dobrach, na połowie dóbr, na połowie miasta, na wsiach; na Dąbrowie, na Wojsławicach...; oprawa po mężu
  • odebranie, przeniesienie, zapis oprawy; 600, 800, 2000 florenów, 200, 300, 400 grzywien oprawy
  • zrezygnować, zrzec się oprawy
  • wycofać, zatwierdzić oprawę
  • należący do czyjejś oprawy
  • z tytułu oprawy

Cytaty

Dnia 4 IV 1418 r. w Sieradzu uczestniczył w zapisie oprawy dla Helszki przez jej męża Przedwoja Swadźbę z Poniatowa.

źródło: NKJP: Alicja Szymczakowa: Szlachta sieradzka w XV w.: magnifici et generosi, 1998

Królowa Adelajda opuściła Polskę, która przyniosła jej głównie zgryzoty i łzy. Odrzucona monarchini na zawsze wyjeżdżała z przybranego kraju, a odebranie oprawy małżeńskiej przez Kazimierza stało się najprawdopodobniej bezpośrednią przyczyną jej wyjazdu.

źródło: NKJP: Czeszka na Wawelu, Dziennik Polski, 2002-06-14

7. zwierzyny

Definicja

łow. 
postępowanie z upolowaną zwierzyną

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Połączenia

  • oprawa pokotu

Cytaty

Rozmach i oprawa pokotu zależy od rangi polowania, jednak każdy pokot wymaga starannego ułożenia.

źródło: NKJP: Termit: Pokot, Wikipedia.pl, 2008-11-25

Data ostatniej modyfikacji: 24.03.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj