UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gałka

Chronologizacja

1393, SStp
Inne znaczenie: 'kopuła na szczycie namiotu (?)'

Pochodzenie

psł. *galъka 'mały przedmiot o kulistym kształcie; kulka, gałka'

1. laski

Definicja

coś, co ma kształt małej kulki

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Połączenia

  • mosiężna, plastikowa, szklana, złota gałka;
  • gałka laski, łóżka
  • zakończony gałką

Cytaty

Świat się wali, bomby lecą - oni w schronie bawią się gałką z papieru...

źródło: NKJP: Beata Obertyńska: W domu niewoli, 2005

W głębi umieszczono łoże z mosiężnymi gałkami, na którym spoczywał w koszuli i szlafmycy Stiebl.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Powrót do Breitenheide, 1998

W odpowiedzi pokazywali na oko serdeczność, obsypywali, przypochlebiali przy jedzeniu, podając pod stołem dodatkowe gałki chleba, maczane w kawie, szepcząc przy tym: „Masz, jedz, poznaj przyjaciela”.

źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Nie mogę narzekać t.2, 2003

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. gałka
 gałki
D. gałki
 gałek
C. gałce
 gałkom
B. gałkę
 gałki
N. gałką
 gałkami
Ms. gałce
 gałkach
W. gałko
 gałki

Składnia

bez ograniczeń + gałka +
CZEGO

2. lodów

Definicja

porcja lodów w kształcie kulki

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Połączenia

  • cytrynowa, pistacjowa, waniliowa, truskawkowa gałka
  • gałka lodów
  • lody w gałkach

Cytaty

[...] teraz możemy naszym klientom zaproponować grzane wino, gorącą czekoladę oraz szarlotkę na ciepło. Oczywiście obowiązkowo z gałką lodów.

źródło: NKJP: (WASZ): Pogoda na lody?, Słowo Polskie. Gazeta Wrocławska, 2005-01-11

A Starówka to wprost jak z bajki, lody w gałkach waniliowe, czekoladowe, truskawkowe , muzyka i ten aktor, co grał Czterdziestolatka, spacerujący jakby nigdy nic.

źródło: NKJP: Joanna Bator: Piaskowa Góra, 2009

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. gałka
 gałki
D. gałki
 gałek
C. gałce
 gałkom
B. gałkę
 gałki
N. gałką
 gałkami
Ms. gałce
 gałkach
W. gałko
 gałki

3. radia

Definicja

kulisty regulator w różnych urządzeniach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn

Połączenia

  • okrągła gałka
  • gałka aparatu, radia; głośności
  • kręcić, pokręcić gałką

Cytaty

Groszek tymczasem zaświecił lampę i zaczął delikatnie kręcić gałką aparatu, żeby znaleźć jakąś ładną muzykę z dalekiego świata.

źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Wielka, większa i największa, 1994

[...] słucham sobie cicho radia, nagle przekręcam gałkę głośności i robi się głośniej.

źródło: Internet

Postawiła mu piwo na biurku obok radia i magnetofonu. Końcami palców przeciągała po gładkich pokrętłach, klawiszach i gałkach, wszędzie, gdzie i on dotykał.

źródło: NKJP: Robert Urbański; Jacek Kondracki: Operacja „Dunaj”, 2009

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. gałka
 gałki
D. gałki
 gałek
C. gałce
 gałkom
B. gałkę
 gałki
N. gałką
 gałkami
Ms. gałce
 gałkach
W. gałko
 gałki

Składnia

bez ograniczeń + gałka +
CZEGO

Frazeologizmy

gałka bosmańska
gałka muszkatołowa
gałka muszkatowa
gałka oczna
Data ostatniej modyfikacji: 09.05.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN