UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rzecznik

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzecznik	rzecznicy	ndepr
M.	rzecznik	rzeczniki	depr
D.	rzecznika	rzeczników
C.	rzecznikowi	rzecznikom
B.	rzecznika	rzeczników
N.	rzecznikiem	rzecznikami
Ms.	rzeczniku	rzecznikach
W.	rzeczniku	rzecznicy	ndepr
W.	rzeczniku	rzeczniki	depr

Pochodzenie

psł. *rěčьnikъ 'mówca'

Zob. rzec 'powiedzieć', rzecz 'mowa'.
Znaczenie podstawowe kontynuowane głównie w st.pol. tekstach prawniczych (z późniejszą specjalizacją w kierunku 'obrońca, adwokat-pełnomocnik', jako przekład łac. prolocutor, advocatus). Po nieużywaniu wyrazu w XIX w. dziś przeżywa renesans: rzecznik pojawia się jako ekwiwalent nazw nowych funkcji urzędowych, np. ang. patent agent = pol. rzecznik patentowy, niem. regierungs-speecher = pol. rzecznik rządu.

1. zwolennik czegoś

Definicja

osoba, która popiera jakąś ideę lub działalność

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	adherent, stronnik, zwolennik
	antonimy:	oponent, przeciwnik

Połączenia

gorący, gorliwy; konsekwentny rzecznik
rzecznik solidarności, sprawiedliwości, tolerancji; idei
stać się rzecznikiem czegoś

Cytaty

	Galileusz, największy rzecznik idei kopernikańskiej, powoływał się między innymi na obserwacje czynione za pomocą teleskopu [...]. źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Zatruta studnia: rzecz o władzy i wolności, 2002
	Adolf Bocheński był bez wątpienia najbardziej konsekwentnym rzecznikiem sojuszu polsko-ukraińskiego [...]. źródło: NKJP: Kazimierz Michał Ujazdowski: Żywotność konserwatyzmu: idee polityczne Adolfa Bocheńskiego, 2005
	Dnia 10 marca 1792 r. [...] wygłosił w Zgromadzeniu gwałtowny akt oskarżenia przeciwko gorącemu rzecznikowi pokoju [...]. źródło: NKJP: Zbigniew Anusik: Dyplomacja szwedzka wobec kryzysu monarchii we Francji w latach 1787-1792, 2000
	Brytyjczycy występowali jako rzecznicy budowania bezpiecznej Europy po zakończonej wojnie na zasadzie regionalnych federacji. źródło: NKJP: Andrzej Maciej Brzeziński: Kwestia powojennej organizacji bezpieczeństwa w polityce zagranicznej rządu RP na uchodźstwie 1939–1945, 1999

Składnia

rzecznik

CZEGO

2. urzędnik

Definicja

urzędnik, do którego obowiązków należy dbanie o dobro określonej grupy ludzi i w razie konieczności interweniowanie w jej imieniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

urzędnik

Połączenia

miejski, powiatowy, regionalny, wojewódzki; aktualny, były, dawny, nowy, obecny rzecznik
rzecznik konsumentów, pacjenta; ochrony danych osobowych, praw dziecka, praw obywatelskich
rzecznik do jakichś spraw
rzecznik i komisja, rzecznik i obrońca, rzecznik i pracownik, rzecznik i sąd
funkcja, rola, status; instytucja, stanowisko, urząd; kadencja; praca, zawód; obowiązki, zadania; aktywność, działalność, działania, ingerencja, inicjatywa, interwencja, pomoc; pismo, raport, sprawozdanie; postulaty, wniosek; argumentacja, informacje, uwagi, wypowiedź; decyzje; opinia, pogląd; skarga, wątpliwości, zarzuty, zastrzeżenia; kompetencje, uprawnienia; autorytet; biuro rzecznika
list, pismo, pytanie, skarga, telefon, wniosek do rzecznika; interwencja u rzecznika
atak na rzecznika
rzecznik interweniuje, zaskarżył kogoś/coś; wystąpił
skarżyć się; odpisać, odpowiedzieć; dziękować, podziękować; zarzucać coś rzecznikowi
odwołać, powołać rzecznika
apelować, dzwonić, napisać, odwołać się, pisać, wystąpić, zgłosić/zgłaszać się, zwrócić/zwracać się; odsyłać; kierować, skierować sprawę; napływać, trafić/trafiać, wpłynąć/wpływać do rzecznika; interweniować u rzecznika
powołać się; powołany na rzecznika

Cytaty

	Nie należy się jednak poddawać. Jeśli bank zagra nie fair, warto poskarżyć się powiatowemu rzecznikowi konsumentów lub napisać skargę do UOKiK, który może wystąpić w obronie wszystkich znajdujących się w podobnej sytuacji. źródło: NKJP: Paweł Wrabec: Nasze drogie banki, Polityka, 2006-05-13
	Jeśli rozporządzenie wejdzie w życie, handel tymi lekami będzie dla nas całkowicie nieopłacalny - odpowiadają aptekarze i zabiegają o interwencję u rzecznika praw obywatelskich. źródło: NKJP: Zapłaci pacjent, Dziennik Polski, 2000-03-02
	Zdaniem rzecznika ludzi pozbawionych wolności nie można traktować przedmiotowo i trzeba szanować ich godność. źródło: NKJP: Paweł Rożyński: Rzecznik o niedorzecznościach, Gazeta Wyborcza, 1993-10-29
	Rzecznik do spraw równego statusu obdarzony jest w projekcie ustawy bardzo szerokimi uprawnieniami. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 04.03.1999

Składnia

rzecznik

KOGO/CZEGO

3. przedstawiciel

Definicja

osoba, która zawodowo zajmuje się reprezentowaniem jakiejś osoby lub instytucji i przemawianiem w jej imieniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

przedstawiciel

Połączenia

nieformalny rzecznik; rzecznik prasowy, wojskowy
rzecznik komendanta, komisarza, marszałka, ministra, premiera, prezydenta, starosty, wiceministra, wojewody; Episkopatu, Watykanu; agencji, banku, firmy, fundacji, huty, klubu, koncernu, organizacji, spółki, szpitala, telewizji; komisji, komitetu, zarządu; ambasady, armii, komendy, policji, prokuratury, sądu, straży, sztabu, urzędu; belwederu, departamentu, magistratu, ministerstwa, partii, resortu, rządu, samorządu, starostwa; AWS, PiS, PSL...; MON, MSZ, MSWiA...; GDDKiA, GUS, ZUS...
rzecznik i zastępca; poseł i rzecznik
funkcja, rola; stanowisko; obowiązki; pośrednictwo; słowa, wypowiedź rzecznika
kandydat na rzecznika
kontakt, rozmowa, spotkanie, wywiad; współpraca z rzecznikiem
rzecznik informuje, napisał, oświadczył, pisze, podał, poinformował, relacjonuje, wypowiedział się, zapewnia; komentuje, skomentował; tłumaczy, wyjaśnia; zapowiada
mieć; pytać, zapytać rzecznika
kontaktować się, rozmawiać; współpracować z rzecznikiem

Cytaty

	Przekazała radę [...], by MKZ Gdańsk znalazł dobrego rzecznika prasowego, bo wiele wypowiedzi członków Prezydium robi złe wrażenie. źródło: NKJP: Waldemar Kuczyński: Burza nad Wisłą: dziennik 1980-1981, 2002
	PAP podaje, że dawał łapówkę urzędnik z Ministerstwa Ochrony Środowiska, co rzecznik ministerstwa dementuje. źródło: NKJP: Dominika Wielowieyska: 45 dni z życia posła Siwka, Gazeta Wyborcza, 1992-11-28
	Operacja, według rzecznika szpitala St Mary's w Manchesterze, miała potrwać około 18 godzin i uczestniczy w niej 20 lekarzy. źródło: NKJP: Życie za życie, Dziennik Polski, 2000-11-07
	Jacek Balcer, rzecznik banku BPH, przekonuje, że nie doszło do złamania zabezpieczeń bankowych [...]. źródło: NKJP: (mm): Zatrzymano oszustów z Krakowa, Dziennik Internautów, 2006-01-10

Składnia

	+	rzecznik	+	KOGO/CZEGO
	+	rzecznik	+	JAKI

Frazeologizmy

rzecznik patentowy

Data ostatniej modyfikacji: 12.02.2024