ceper

kwestion. cepr

Definicja

pogard. osoba niepochodząca z gór
Noty o użyciu

Wyraz używany w gwarach góralskich, przede wszystkim na Podhalu i Podtatrzu oraz w stylizacjach na góralszczyznę.
Warianty
kwestion. cepr
Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Przynależność i podział terytorialny

nazwy osób ze względu na ich pochodzenie i przynależność terytorialną

	[...] dlaczego ty, góralka z dziada pradziada, zakochana w górach, wyszłaś za cepra? źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Urwany ślad, 2001
	Góralki handlujące pod Gubałówką zacierały z zadowoleniem dłonie, że zarobiły na ceprach (ludziach z nizin) kolejne dutki. źródło: NKJP: Jacek Pisulla, Wspomnienia zakopiańskie cz 2, Czas Ostrzeszowski, Czas Ostrzeszowski, 2005
	Cepry chodzą w las dla przyjemności. Górale – także dla zarobku. źródło: NKJP: Stanisław Śmierciak: Znaleźć, zjeść i przeżyć, Gazeta Krakowska, 2007-08-10
	[...] rozgrywały się konkursy, w których zacięcie rywalizowali drwale z całego Podhala i nieliczni, ale odważni, ceprzy. źródło: NKJP: (BB): Roztańczeni drwale, Dziennik Polski, 2006-08-17
	Szanujący się cepr na zakopiańskich Krupówkach chodzi tylko do karczm. źródło: Helena Kowalik: Dziś kwaśnica po pańsku, Przegląd, 2004-10-24 (tygodnikprzeglad.pl)

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

Pochodzenie

dial. ‘człowiek pochodzący z nizin, zwłaszcza z miasta', być może zgodnie z wyjaśnieniem Kopalińskiego: pierwotnie góralskie określenie robotników słowackich, używających często tego wyrazu. W gwarach ukraińskich funkcjonuje przysłówek céper ‘teraz’, od niego zaś rzeczownik ceperák, l.mn. ceperaký ‘ludność ukraińska doliny Tavarny’. Występuje też w gwarach słowackich, w których ceper pojawia się jako 1. ‘silny, rosły mężczyzna’, 2. (wsłc.) ‘teraz, obecnie’. (Fałowski, SEPP).

CHRONOLOGIZACJA:

1869, Kornel Kozłowski (oprac.), Lud: pieśni, podania, baśnie zwyczaje i przesądy ludu z Mazowsza Czerskiego, polona.pl

Data ostatniej modyfikacji: 19.07.2022