niechać

  • daw.  powstrzymywać się od wykonywania jakiejś czynności albo stosowania czegoś
  • ATEMATYCZNY

  • Rzucił pantofle na środek pokoju gestem rzucania kości, tak jak to sobie wyobrażał. Hilda powstała z łoża i niechając wszelkich utyskiwań sama wystawiła pantofle do przedpokoju. Kiedy powróciła, wyraz gniewnej zachłanności nie spłynął jeszcze z jego twarzy.

    źródło: NKJP: Bohdan Czeszko: Pokolenie, 1951

    Bron palna dobra, gdy nieprzyjaciel daleko. Masz czas nabić, wymierzyć, wypalić - ale nie wtedy, gdy błyszczące zębce, czerwone ślepia są od ciebie o długość ramienia. Toteż wszyscy niechają rusznic, pistoletów - chwytają do garści szable.

    źródło: NKJP: Zofia Kossak: Błogosławiona wina, 1953

  • część mowy: czasownik

    aspekt: dokonany lub niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. niecham
    niechamy
    2 os. niechasz
    niechacie
    3 os. niecha
    niechają

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. niechałem
    +(e)m niechał
    niechałam
    +(e)m niechała
    niechałom
    +(e)m niechało
    niechaliśmy
    +(e)śmy niechali
    niechałyśmy
    +(e)śmy niechały
    2 os. niechałeś
    +(e)ś niechał
    niechałaś
    +(e)ś niechała
    niechałoś
    +(e)ś niechało
    niechaliście
    +(e)ście niechali
    niechałyście
    +(e)ście niechały
    3 os. niechał
    niechała
    niechało
    niechali
    niechały

    bezosobnik: niechano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę niechał
    będę niechać
    będę niechała
    będę niechać
    będę niechało
    będę niechać
    będziemy niechali
    będziemy niechać
    będziemy niechały
    będziemy niechać
    2 os. będziesz niechał
    będziesz niechać
    będziesz niechała
    będziesz niechać
    będziesz niechało
    będziesz niechać
    będziecie niechali
    będziecie niechać
    będziecie niechały
    będziecie niechać
    3 os. będzie niechał
    będzie niechać
    będzie niechała
    będzie niechać
    będzie niechało
    będzie niechać
    będą niechali
    będą niechać
    będą niechały
    będą niechać

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. niechajmy
    2 os. niechaj
    niechajcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. niechałbym
    bym niechał
    niechałabym
    bym niechała
    niechałobym
    bym niechało
    niechalibyśmy
    byśmy niechali
    niechałybyśmy
    byśmy niechały
    2 os. niechałbyś
    byś niechał
    niechałabyś
    byś niechała
    niechałobyś
    byś niechało
    niechalibyście
    byście niechali
    niechałybyście
    byście niechały
    3 os. niechałby
    by niechał
    niechałaby
    by niechała
    niechałoby
    by niechało
    niechaliby
    by niechali
    niechałyby
    by niechały

    bezosobnik: niechano by

    bezokolicznik: niechać

    imiesłów przysłówkowy współczesny:

    niechając

    imiesłów przysłówkowy uprzedni:

    niechawszy

    gerundium: niechanie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: niechający

    imiesłów przymiotnikowy bierny: niechany

  • bez ograniczeń + niechać +
    CZEGO
  • psł. *nechati < *nechajati 'nie dbać, nie starać się''

    Czasownik zaprzeczony od psł. *chajati 'dbać, starać się'

CHRONOLOGIZACJA:
1 połowa XV w., SStp
Data ostatniej modyfikacji: 05.05.2025