przeżegnać się

  • ręką wykonać na sobie znak krzyża
  • CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Religia – kościół

    sakramenty i obrzędy religijne

    • przeżegnać się szerokim krzyżem, znakiem krzyża
    • przeżegnać się przed krzyżem; przed jedzeniem, przed podróżą
    • przeżegnać się nabożnie, odruchowo, pobożnie, pokornie, szybko, trwożliwie, trzykrotnie, ukradkiem, zabobonnie, zamaszyście
  • Krzyczała tak głośno, że zatrzęsły się ściany zwalonego domu i spłoszyły się ptaki, a ludzie grabiący siano na łąkach podnieśli głowy i przeżegnali się.

    źródło: KWSJP: Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, 1996

    W ręku trzymała starą i pożółkłą książeczkę do nabożeństwa. Przeżegnała się.

    źródło: KWSJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959

    - W imię Ojca i Syna - przeżegnała się swoim zwyczajem Genowefcia.

    źródło: KWSJP: Maria Krüger: Godzina pąsowej róży, 1960

    Stary chłop przeżegnał się zabobonnie i skulony w kącie za piecem patrzył na nas przerażony.

    źródło: KWSJP: Tadeusz Kwiatkowski: Bohater do wynajęcia, 1956

    Dopadli koni i krzyżem świętym się przeżegnawszy, ruszyli na wroga.

    źródło: KWSJP: Zygmunt Rola: Tajemnice Ostrowa Tumskiego, 2000

  • część mowy: czasownik

    aspekt: dokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. przeżegnam się
    przeżegnamy się
    2 os. przeżegnasz się
    przeżegnacie się
    3 os. przeżegna się
    przeżegnają się

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. przeżegnałem się
    +(e)m się przeżegnał
    przeżegnałam się
    +(e)m się przeżegnała
    przeżegnałom się
    +(e)m się przeżegnało
    przeżegnaliśmy się
    +(e)śmy się przeżegnali
    przeżegnałyśmy się
    +(e)śmy się przeżegnały
    2 os. przeżegnałeś się
    +(e)ś się przeżegnał
    przeżegnałaś się
    +(e)ś się przeżegnała
    przeżegnałoś się
    +(e)ś się przeżegnało
    przeżegnaliście się
    +(e)ście się przeżegnali
    przeżegnałyście się
    +(e)ście się przeżegnały
    3 os. przeżegnał się
    przeżegnała się
    przeżegnało się
    przeżegnali się
    przeżegnały się

    bezosobnik: przeżegnano się

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. przeżegnajmy się
    2 os. przeżegnaj się
    przeżegnajcie się

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. przeżegnałbym się
    bym się przeżegnał
    przeżegnałabym się
    bym się przeżegnała
    przeżegnałobym się
    bym się przeżegnało
    przeżegnalibyśmy się
    byśmy się przeżegnali
    przeżegnałybyśmy się
    byśmy się przeżegnały
    2 os. przeżegnałbyś się
    byś się przeżegnał
    przeżegnałabyś się
    byś się przeżegnała
    przeżegnałobyś się
    byś się przeżegnało
    przeżegnalibyście się
    byście się przeżegnali
    przeżegnałybyście się
    byście się przeżegnały
    3 os. przeżegnałby się
    by się przeżegnał
    przeżegnałaby się
    by się przeżegnała
    przeżegnałoby się
    by się przeżegnało
    przeżegnaliby się
    by się przeżegnali
    przeżegnałyby się
    by się przeżegnały

    bezosobnik: przeżegnano by się

    bezokolicznik: przeżegnać się

    imiesłów przysłówkowy uprzedni: przeżegnawszy się

    gerundium: przeżegnanie się

    odpowiednik aspektowy: żegnać się

  • Rzosobowy + przeżegnać się + bez ograniczeń
  • Zob. żegnać

CHRONOLOGIZACJA:
SPXVI
SJPXVII
STR
SL
SWil
SJPWar
SJPDor
SJPSz
SJPDun
ISJP
PSWP
USJP
Data ostatniej modyfikacji: 05.10.2011