ustrzec

  • nie dopuścić do tego, by komuś stało się coś złego lub by coś uległo uszkodzeniu bądź zniszczeniu
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Relacje międzyludzkie

    określenia relacji międzyludzkich


    CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Ocena i wartościowanie

    wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

  • synonimy:  ochronić
    uchronić
    • ustrzec dzieci, klientów, kraj, miasto, rękopisy, biżuterię
    • ustrzec od cierpienia, od grzechu, od klęski, od najgorszego, od samotności, od trosk, od zagłady, od złego
    • ustrzec przed błędami, przed infekcją, przed kradzieżą, przed niebezpieczeństwem, przed nieszczęściem, przed zejściem na złą drogę; przed wandalami, przed złymi ludźmi
  • Dla oszczędnej i moralnej ks. Apolonii rozrzutność i rozwiązłość niewiernego męża były przyczyną wiecznej udręki. Czyniła też wszystko, aby ustrzec od wad ojcowskich ukochanego jedynaka.

    źródło: KWSJP: Marian Brandys: Nieznany Książę Poniatowski, 1960

    Stalingrad, wstrzymując na sobie potęgę bolszewicką, pozwolił na zorganizowanie obrony na tyłach, ustrzegł Niemcy od pewnej klęski.

    źródło: KWSJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem, 1957

    Czy potrafię ją ustrzec od zetknięcia z chorymi, których sam widok przeraża?

    źródło: KWSJP: Jan Dobraczyński: Listy Nikodema, 1951

    Miała żal do generała. Uważała, że ojciec powinien był ustrzec synów przed nieszczęściem.

    źródło: KWSJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997

    Analiza przytoczonych elementów programowania i projektowania, przeprowadzona umiejętnie i odpowiednim czasie, może ustrzec przed podejmowaniem błędnych decyzji.

    źródło: KWSJP: Marian Bartnicki: Inwestować taniej i z większymi efektami, prasa, 1959

  • część mowy: czasownik

    aspekt: dokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. ustrzegę
    ustrzeżemy
    2 os. ustrzeżesz
    ustrzeżecie
    3 os. ustrzeże
    ustrzegą

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. ustrzegłem
    +(e)m ustrzegł
    ustrzegłam
    +(e)m ustrzegła
    ustrzegłom
    +(e)m ustrzegło
    ustrzegliśmy
    +(e)śmy ustrzegli
    ustrzegłyśmy
    +(e)śmy ustrzegły
    2 os. ustrzegłeś
    +(e)ś ustrzegł
    ustrzegłaś
    +(e)ś ustrzegła
    ustrzegłoś
    +(e)ś ustrzegło
    ustrzegliście
    +(e)ście ustrzegli
    ustrzegłyście
    +(e)ście ustrzegły
    3 os. ustrzegł
    ustrzegła
    ustrzegło
    ustrzegli
    ustrzegły

    bezosobnik: ustrzeżono

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. ustrzeżmy
    2 os. ustrzeż
    ustrzeżcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. ustrzegłbym
    bym ustrzegł
    ustrzegłabym
    bym ustrzegła
    ustrzegłobym
    bym ustrzegło
    ustrzeglibyśmy
    byśmy ustrzegli
    ustrzegłybyśmy
    byśmy ustrzegły
    2 os. ustrzegłbyś
    byś ustrzegł
    ustrzegłabyś
    byś ustrzegła
    ustrzegłobyś
    byś ustrzegło
    ustrzeglibyście
    byście ustrzegli
    ustrzegłybyście
    byście ustrzegły
    3 os. ustrzegłby
    by ustrzegł
    ustrzegłaby
    by ustrzegła
    ustrzegłoby
    by ustrzegło
    ustrzegliby
    by ustrzegli
    ustrzegłyby
    by ustrzegły

    bezosobnik: ustrzeżono by

    bezokolicznik: ustrzec

    imiesłów przysłówkowy uprzedni: ustrzegłszy

    gerundium: ustrzeżenie

    imiesłów przymiotnikowy bierny: ustrzeżony

    odpowiednik aspektowy: strzec

  • bez ograniczeń + ustrzec +
    KOGO/CO + przed KIM/CZYM | od CZEGO
  • Zob. strzec

CHRONOLOGIZACJA:
SJPXVII
SL
SWil: ustrzedz
SJPWar
SJPDor
SJPSz
SJPDun
ISJP
PSWP
USJP
Data ostatniej modyfikacji: 05.10.2011