dziękować

  • słowami lub gestem wyrażać wdzięczność za coś
  • [dzieŋkować]

  • CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Zasady współżycia społecznego

    zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

    • minister, pacjent, premier dziękuje komuś
    • dziękować Bogu, lekarzom, nauczycielom, organizatorom, Polakom, pracownikom, przyjacielowi, rodzicom, samorządom, zgromadzonym
    • dziękować gestem, skinieniem głowy, ukłonami, uśmiechem
    • dziękować w duchu, w modlitwach
    • dziękować za dar, za czyjąś dobroć, za gościnę, za łaski, za plony, za pomoc, za pracę, za prezent, za współpracę, za wszystko, za wyróżnienie, za zaproszenie, za zaufanie, za życzenia
    • dziękować gorąco, grzecznie, serdecznie, uprzejmie, wylewnie
  • Imperatorowa z chłodną ironią dziękowała królowi za zaufanie.

    źródło: KWSJP: Marian Brandys: Nieznany Książę Poniatowski, 1960

    Hanka dziękowała Bogu, że dziecko nareszcie się uspokoiło.

    źródło: KWSJP: Jewhen Hucało: Domowe ognisko, 1978

    Wanda dziękowała mu gorliwym przytakiwaniem.

    źródło: KWSJP: Ireneusz Iredyński: Dzień oszusta. Człowiek epoki, 1962-

    - Dziękuję ci, że pomagasz Majce. Dziękuję!

    źródło: NKJP: Aleksander Minkowski: Szaleństwo Majki Skowron, 1972

    Bóg wam zapłać, że mogę być razem z wami - dziękował kapelan w strażackim mundurze.

    źródło: KWSJP: Adam Ligiecki: Strażacka setka, Echo Dnia, 2006-05-09

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. dziękuję
    dziękujemy
    2 os. dziękujesz
    dziękujecie
    3 os. dziękuje
    dziękują

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. dziękowałem
    +(e)m dziękował
    dziękowałam
    +(e)m dziękowała
    dziękowałom
    +(e)m dziękowało
    dziękowaliśmy
    +(e)śmy dziękowali
    dziękowałyśmy
    +(e)śmy dziękowały
    2 os. dziękowałeś
    +(e)ś dziękował
    dziękowałaś
    +(e)ś dziękowała
    dziękowałoś
    +(e)ś dziękowało
    dziękowaliście
    +(e)ście dziękowali
    dziękowałyście
    +(e)ście dziękowały
    3 os. dziękował
    dziękowała
    dziękowało
    dziękowali
    dziękowały

    bezosobnik: dziękowano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę dziękował
    będę dziękować
    będę dziękowała
    będę dziękować
    będę dziękowało
    będę dziękować
    będziemy dziękowali
    będziemy dziękować
    będziemy dziękowały
    będziemy dziękować
    2 os. będziesz dziękował
    będziesz dziękować
    będziesz dziękowała
    będziesz dziękować
    będziesz dziękowało
    będziesz dziękować
    będziecie dziękowali
    będziecie dziękować
    będziecie dziękowały
    będziecie dziękować
    3 os. będzie dziękował
    będzie dziękować
    będzie dziękowała
    będzie dziękować
    będzie dziękowało
    będzie dziękować
    będą dziękowali
    będą dziękować
    będą dziękowały
    będą dziękować

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. dziękujmy
    2 os. dziękuj
    dziękujcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. dziękowałbym
    bym dziękował
    dziękowałabym
    bym dziękowała
    dziękowałobym
    bym dziękowało
    dziękowalibyśmy
    byśmy dziękowali
    dziękowałybyśmy
    byśmy dziękowały
    2 os. dziękowałbyś
    byś dziękował
    dziękowałabyś
    byś dziękowała
    dziękowałobyś
    byś dziękowało
    dziękowalibyście
    byście dziękowali
    dziękowałybyście
    byście dziękowały
    3 os. dziękowałby
    by dziękował
    dziękowałaby
    by dziękowała
    dziękowałoby
    by dziękowało
    dziękowaliby
    by dziękowali
    dziękowałyby
    by dziękowały

    bezosobnik: dziękowano by

    bezokolicznik: dziękować

    imiesłów przysłówkowy współczesny: dziękując

    gerundium: dziękowanie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: dziękujący

    odpowiednik aspektowy: podziękować

  • Rzosobowy + dziękować +
    KOMU + za CO
    Rzosobowy + dziękować +
    KOMU + że ZDANIE
    Rzosobowy + dziękować +
    KOMU + CZYM
    Rzosobowy + dziękować +
    MOWA WPROST
  • Zob.  dzięki I 

CHRONOLOGIZACJA:
SStp
SPXVI
SKN
SJPXVII
STR
SL
SWil
SJPWar
SJPDor
SJPSz
SJPDun
ISJP
PSWP
USJP
Data ostatniej modyfikacji: 17.07.2013