naleśnik - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

bardzo cienki placek usmażony z rzadkiego ciasta na patelni, podawany z farszem z sera, owoców, grzybów lub mięsa, zrolowany lub złożony

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Jedzenie i jego przygotowanie

rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

potrawa

Połączenia

ciepłe, zimne; pyszne naleśniki
naleśnik z dżemem, z grzybami, z mięsem, z owocami, z serem, ze szpinakiem
naleśnik w polewie (czekoladowej), w (pikantnym) sosie, w syropie
porcja; rodzaje naleśników
nadzienie do naleśników
przepis; ciasto na naleśniki
robić, smażyć, usmażyć, zrobić; zwijać; jeść, zjeść; lubić; zamówić naleśniki
cienki, płaski jak naleśnik

Cytaty

	Żółtka jaj, mleko, mąkę i wodę wymieszać, dodać stopione masło, pół łyżeczki cukru, szczyptę soli i ubitą pianę z białek. Usmażyć naleśniki na patelni posmarowanej pędzelkiem umoczonym w oleju. źródło: NKJP: Czerwcowe naleśniki, Dziennik Polski, 2006-06-22
	[...] babcia demonstracyjnie krytykuje jej gotowanie i powiedziała, że nigdy w życiu nie jadła naleśników z mięsem! źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Listy do córek, 2009
	Ciasta na naleśniki nie należy ubijać zbyt długo, bo będą za twarde. źródło: NKJP: Naleśniki, Dziennik Polski, 2006-09-07
	Zapadał już mrok, Kowalik ujął Nelę pod ramię i skierowali się w stronę „Dwójki”. O tej porze było wiele wolnych stolików, a gdy po długiej chwili podeszła kelnerka, spojrzeli na siebie i zamówili naleśniki z serem. źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998
	W ofercie wegetariańskich restauracji jest kilkadziesiąt potraw. Począwszy od zup, poprzez kilkanaście rodzajów naleśników, zapiekanki, sałatki, a skończywszy na deserach. źródło: NKJP: Coraz więcej wegetarian w Krakowie, Dziennik Polski, 2008-10-01

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2, m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	naleśnik	naleśniki
D.	naleśnika	naleśników
C.	naleśnikowi	naleśnikom
B.	naleśnika naleśnik	naleśniki
N.	naleśnikiem	naleśnikami
Ms.	naleśniku	naleśnikach
W.	naleśniku	naleśniki

Pochodzenie

Być może od wyrażenia przyimkowego *na lěsě 'na kracie' (por. pol. lasa 'plecionka z prętów, drewniana krata'); pierwotnie byłoby to zatem jakieś ciasto pieczone na kracie pełniącej funkcję rusztu. Nie można jednak wykluczyć, że podstawę stanowiło wyrażenie przyimkowe *na listě 'na liściu' i że byłoby to ciasto pieczone na dużym liściu. Jest także możliwe, że pierwotnie chodziło o dwa różne wyrazy, *nalěsьnikъ i *nalistьnikъ, nazywające dwa różne rodzaje wypieku (Bor).