żalić się

  • mówić o swoich kłopotach lub doznanych przykrościach, licząc na współczucie lub pomoc
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Stany psychiczne człowieka

    zachowania emocjonalne

    • gospodarze, kierowcy, mieszkańcy, pracownicy żalą się
    • żalić się dziennikarzom, matce, prasie
    • żalić się na swoją dolę, na swój los, na niesprawiedliwe traktowanie, na sąsiadów, na swoją sytuację, na warunki
    • żalić się przed matką, przed przyjaciółką
  • – Dlaczego inni mogą, a ja nie? – żaliła się.

    źródło: NKJP: Kinga Dunin: Obciach, 1999

    Król lidyjski żalił się, że Pytia błędnie przepowiedziała mu wynik wojny z Persją.

    źródło: NKJP: Marek Kęskrawiec: Czwarty pożar Teheranu, 2010

    - Ciekawe, dlaczego niektórzy dopiero po meczu żalą się dziennikarzom na zbyt intensywne treningi [...]. Moim zdaniem w ten sposób tłumaczą słabą formę - mówi Wałdoch.

    źródło: NKJP: Robert Błoński: Piłka nożna. Reprezentanci o trenerze kadry, Gazeta Wyborcza, 1997-05-17

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. żalę się
    żalimy się
    2 os. żalisz się
    żalicie się
    3 os. żali się
    żalą się

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. żaliłem się
    +(e)m się żalił
    żaliłam się
    +(e)m się żaliła
    żaliłom się
    +(e)m się żaliło
    żaliliśmy się
    +(e)śmy się żalili
    żaliłyśmy się
    +(e)śmy się żaliły
    2 os. żaliłeś się
    +(e)ś się żalił
    żaliłaś się
    +(e)ś się żaliła
    żaliłoś się
    +(e)ś się żaliło
    żaliliście się
    +(e)ście się żalili
    żaliłyście się
    +(e)ście się żaliły
    3 os. żalił się
    żaliła się
    żaliło się
    żalili się
    żaliły się

    bezosobnik: żalono się

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę się żalił
    będę się żalić
    będę się żaliła
    będę się żalić
    będę się żaliło
    będę się żalić
    będziemy się żalili
    będziemy się żalić
    będziemy się żaliły
    będziemy się żalić
    2 os. będziesz się żalił
    będziesz się żalić
    będziesz się żaliła
    będziesz się żalić
    będziesz się żaliło
    będziesz się żalić
    będziecie się żalili
    będziecie się żalić
    będziecie się żaliły
    będziecie się żalić
    3 os. będzie się żalił
    będzie się żalić
    będzie się żaliła
    będzie się żalić
    będzie się żaliło
    będzie się żalić
    będą się żalili
    będą się żalić
    będą się żaliły
    będą się żalić

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. żalmy się
    2 os. żal się
    żalcie się

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. żaliłbym się
    bym się żalił
    żaliłabym się
    bym się żaliła
    żaliłobym się
    bym się żaliło
    żalilibyśmy się
    byśmy się żalili
    żaliłybyśmy się
    byśmy się żaliły
    2 os. żaliłbyś się
    byś się żalił
    żaliłabyś się
    byś się żaliła
    żaliłobyś się
    byś się żaliło
    żalilibyście się
    byście się żalili
    żaliłybyście się
    byście się żaliły
    3 os. żaliłby się
    by się żalił
    żaliłaby się
    by się żaliła
    żaliłoby się
    by się żaliło
    żaliliby się
    by się żalili
    żaliłyby się
    by się żaliły

    bezosobnik: żalono by się

    bezokolicznik: żalić się

    imiesłów przysłówkowy współczesny: żaląc się

    gerundium: żalenie się

    imiesłów przymiotnikowy czynny: żalący się

    odpowiednik aspektowy: pożalić się

  • Rzosobowy + żalić się +
    MOWA WPROST + (KOMU)
    Rzosobowy + żalić się +
    (KOMU) + że ZDANIE
    Rzosobowy + żalić się +
    (KOMU) + na KOGO/CO
  • psł. *žaliti sę 'żalić się, skarżyć się'

    Czasownik zwrotny od psł. *žaliti 'odczuwać żal'

CHRONOLOGIZACJA:
XV w., Bor
Data ostatniej modyfikacji: 02.07.2014