krzyżować - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

3.

przybijać kogoś do krzyża po to, aby zadać mu śmierć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Prawo i łamanie prawa

więzienie i kara

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Religia – kościół

wyznania: zasady i prawdy wiary

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

zabijać

Połączenia

krzyżować Chrystusa, niewolników, skazańców
biczować i krzyżować, kamienować i krzyżować, koronować cierniem i krzyżować

Cytaty

	Żołnierze rzymscy krzyżujący Chrystusa nie chcąc zniszczyć Jego tuniki nie dzielili jej, ale rzucali o nią losy. źródło: NKJP: Roman E. Rogowski: Rozdarta szata, Gazeta Wyborcza, 1992-04-25
	Krzyż... On tak często mówił o nim. Jakby wiedział, że tak Mu właśnie przyjdzie zginąć. [...] Po to wypraszaliśmy u Piłata zapewnienie, że nie będzie krzyżował! źródło: KWSJP: Jan Dobraczyński: Listy Nikodema, 1951
	Zobaczyła wśród przerzedzonej zgrai drugiego skazańca ciągniętego przez żołnierzy za sznur. [...] Pierwszy był już chyba na szczycie Golgoty. Już chyba przygotowywali go do krzyżowania. źródło: KWSJP: Mieczysław Maliński: Matka Jezusa, 1981
	Prawo rzymskie zabraniało krzyżować obywateli. Była to kara dla: cudzoziemców, jeńców wojennych, spiskowców, niewolników... Faktycznie najczęściej krzyżowano niewolników, kara ta zyskała więc określenie „servile supplicium”. źródło: NKJP: Łaciński krzyż czy pal?, Usenet -- pl.soc.religia, 2004-04-22
	Krzyżowanie było stosowane przez Rzymian jako sposób wykonywania wyroku śmierci na niektórych kategoriach skazanych, bądź to zależnie od ich sytuacji społecznej bądź też od rodzaju popełnionego przestępstwa. źródło: NKJP: Tadeusz Dionizy Łukaszuk OSPP: Ty jesteś Chrystus, syn Boga żywego. Dogmat chrystologiczny w ujęciu integralnym, 2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	krzyżuję	krzyżujemy
2 os.	krzyżujesz	krzyżujecie
3 os.	krzyżuje	krzyżują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	krzyżowałem +(e)m krzyżował	krzyżowałam +(e)m krzyżowała	krzyżowałom +(e)m krzyżowało	krzyżowaliśmy +(e)śmy krzyżowali	krzyżowałyśmy +(e)śmy krzyżowały
2 os.	krzyżowałeś +(e)ś krzyżował	krzyżowałaś +(e)ś krzyżowała	krzyżowałoś +(e)ś krzyżowało	krzyżowaliście +(e)ście krzyżowali	krzyżowałyście +(e)ście krzyżowały
3 os.	krzyżował	krzyżowała	krzyżowało	krzyżowali	krzyżowały

bezosobnik: krzyżowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę krzyżował będę krzyżować	będę krzyżowała będę krzyżować	będę krzyżowało będę krzyżować	będziemy krzyżowali będziemy krzyżować	będziemy krzyżowały będziemy krzyżować
2 os.	będziesz krzyżował będziesz krzyżować	będziesz krzyżowała będziesz krzyżować	będziesz krzyżowało będziesz krzyżować	będziecie krzyżowali będziecie krzyżować	będziecie krzyżowały będziecie krzyżować
3 os.	będzie krzyżował będzie krzyżować	będzie krzyżowała będzie krzyżować	będzie krzyżowało będzie krzyżować	będą krzyżowali będą krzyżować	będą krzyżowały będą krzyżować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		krzyżujmy
2 os.	krzyżuj	krzyżujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	krzyżowałbym bym krzyżował	krzyżowałabym bym krzyżowała	krzyżowałobym bym krzyżowało	krzyżowalibyśmy byśmy krzyżowali	krzyżowałybyśmy byśmy krzyżowały
2 os.	krzyżowałbyś byś krzyżował	krzyżowałabyś byś krzyżowała	krzyżowałobyś byś krzyżowało	krzyżowalibyście byście krzyżowali	krzyżowałybyście byście krzyżowały
3 os.	krzyżowałby by krzyżował	krzyżowałaby by krzyżowała	krzyżowałoby by krzyżowało	krzyżowaliby by krzyżowali	krzyżowałyby by krzyżowały

bezosobnik: krzyżowano by

bezokolicznik: krzyżować

imiesłów przysłówkowy współczesny: krzyżując

gerundium: krzyżowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	krzyżowanie	krzyżowania
D.	krzyżowania	krzyżowań
C.	krzyżowaniu	krzyżowaniom
B.	krzyżowanie	krzyżowania
N.	krzyżowaniem	krzyżowaniami
Ms.	krzyżowaniu	krzyżowaniach
W.	krzyżowanie	krzyżowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: krzyżujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	krzyżujący	krzyżujący	krzyżujący	krzyżujące	krzyżująca
D.	krzyżującego	krzyżującego	krzyżującego	krzyżującego	krzyżującej
C.	krzyżującemu	krzyżującemu	krzyżującemu	krzyżującemu	krzyżującej
B.	krzyżującego	krzyżującego	krzyżujący	krzyżujące	krzyżującą
N.	krzyżującym	krzyżującym	krzyżującym	krzyżującym	krzyżującą
Ms.	krzyżującym	krzyżującym	krzyżującym	krzyżującym	krzyżującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	krzyżujący	krzyżujący	krzyżujące	krzyżujące
D.	krzyżujących	krzyżujących	krzyżujących	krzyżujących
C.	krzyżującym	krzyżującym	krzyżującym	krzyżującym
B.	krzyżujących	krzyżujących	krzyżujących	krzyżujące
N.	krzyżującymi	krzyżującymi	krzyżującymi	krzyżującymi
Ms.	krzyżujących	krzyżujących	krzyżujących	krzyżujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: krzyżowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	krzyżowany	krzyżowany	krzyżowany	krzyżowane	krzyżowana
D.	krzyżowanego	krzyżowanego	krzyżowanego	krzyżowanego	krzyżowanej
C.	krzyżowanemu	krzyżowanemu	krzyżowanemu	krzyżowanemu	krzyżowanej
B.	krzyżowanego	krzyżowanego	krzyżowany	krzyżowane	krzyżowaną
N.	krzyżowanym	krzyżowanym	krzyżowanym	krzyżowanym	krzyżowaną
Ms.	krzyżowanym	krzyżowanym	krzyżowanym	krzyżowanym	krzyżowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	krzyżowani	krzyżowani	krzyżowane	krzyżowane
D.	krzyżowanych	krzyżowanych	krzyżowanych	krzyżowanych
C.	krzyżowanym	krzyżowanym	krzyżowanym	krzyżowanym
B.	krzyżowanych	krzyżowanych	krzyżowanych	krzyżowane
N.	krzyżowanymi	krzyżowanymi	krzyżowanymi	krzyżowanymi
Ms.	krzyżowanych	krzyżowanych	krzyżowanych	krzyżowanych

odpowiednik aspektowy: ukrzyżować

Składnia

Rz_osobowy

+

krzyżować

+

KOGO

Pochodzenie

Zob. krzyż