żądać
-
domagać się czegoś zdecydowanie, używając ostrych i stanowczych sformułowań
-
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Ocena i wartościowanie
wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia -
hiperonimy: domagać się
-
- klient, porywacz, prokurator, terrorysta żąda; obywatele, pielęgniarki, pracownicy, rolnicy, strajkujący, związkowcy żądają
- żądać dowodów, dymisji, gwarancji, informacji, interwencji, kary, łapówki, obniżenia podatków, odpowiedzi, odszkodowania, okazania, okupu, podwyżki, potwierdzenia, przeprosin, rekompensaty, sprawiedliwości, szacunku, umorzenia, unieważnienia, wycofania, wypłaty, zadośćuczynienia, zwrotu
- żądać czegoś od dłużnika, od państwa, od pracowników, od szpitala, od władzy
-
Biali plantatorzy żądali coraz głośniej wypędzania tubylczych plemion daleko na Zachód.
źródło: KWSJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994
Żądano ode mnie coraz to nowych zaświadczeń i zapewnień, że po operacji powrócę natychmiast do kraju.
źródło: KWSJP: Halina Poświatowska: Opowieść dla przyjaciela, 1967
Związkowcy żądają ochrony polskiego rynku wewnętrznego.
źródło: KWSJP: Chłopi chcą do Unii, Dziennik Polski, 1998-03-05
[...] papież przez nuncjusza domagał się sprawiedliwości u króla polskiego. Żądał, by Zygmunt Waza, jako katolik, wierny syn Kościoła, ukarał należycie niesłychaną zbrodnię i pomścił zniewagę.
źródło: KWSJP: Zofia Kossak: Błogosławiona wina, 1953
Żądają od nas, abyśmy składali ofiary ich bogom i uwielbiali ich mędrców!
źródło: KWSJP: Teodor Jeske-Choiński: Gasnące słońce, 1958
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. żądam
żądamy
2 os. żądasz
żądacie
3 os. żąda
żądają
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. żądałem
+(e)m żądał
żądałam
+(e)m żądała
żądałom
+(e)m żądało
żądaliśmy
+(e)śmy żądali
żądałyśmy
+(e)śmy żądały
2 os. żądałeś
+(e)ś żądał
żądałaś
+(e)ś żądała
żądałoś
+(e)ś żądało
żądaliście
+(e)ście żądali
żądałyście
+(e)ście żądały
3 os. żądał
żądała
żądało
żądali
żądały
bezosobnik: żądano
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę żądał
będę żądać
będę żądała
będę żądać
będę żądało
będę żądać
będziemy żądali
będziemy żądać
będziemy żądały
będziemy żądać
2 os. będziesz żądał
będziesz żądać
będziesz żądała
będziesz żądać
będziesz żądało
będziesz żądać
będziecie żądali
będziecie żądać
będziecie żądały
będziecie żądać
3 os. będzie żądał
będzie żądać
będzie żądała
będzie żądać
będzie żądało
będzie żądać
będą żądali
będą żądać
będą żądały
będą żądać
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. żądajmy
2 os. żądaj
żądajcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. żądałbym
bym żądał
żądałabym
bym żądała
żądałobym
bym żądało
żądalibyśmy
byśmy żądali
żądałybyśmy
byśmy żądały
2 os. żądałbyś
byś żądał
żądałabyś
byś żądała
żądałobyś
byś żądało
żądalibyście
byście żądali
żądałybyście
byście żądały
3 os. żądałby
by żądał
żądałaby
by żądała
żądałoby
by żądało
żądaliby
by żądali
żądałyby
by żądały
bezosobnik: żądano by
bezokolicznik: żądać
imiesłów przysłówkowy współczesny: żądając
gerundium: żądanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. żądanie
żądania
D. żądania
żądań
C. żądaniu
żądaniom
B. żądanie
żądania
N. żądaniem
żądaniami
Ms. żądaniu
żądaniach
W. żądanie
żądania
imiesłów przymiotnikowy czynny: żądający
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. żądający
żądający
żądający
żądające
żądająca
D. żądającego
żądającego
żądającego
żądającego
żądającej
C. żądającemu
żądającemu
żądającemu
żądającemu
żądającej
B. żądającego
żądającego
żądający
żądające
żądającą
N. żądającym
żądającym
żądającym
żądającym
żądającą
Ms. żądającym
żądającym
żądającym
żądającym
żądającej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. żądający
żądający
żądające
żądające
D. żądających
żądających
żądających
żądających
C. żądającym
żądającym
żądającym
żądającym
B. żądających
żądających
żądających
żądające
N. żądającymi
żądającymi
żądającymi
żądającymi
Ms. żądających
żądających
żądających
żądających
imiesłów przymiotnikowy bierny: żądany
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. żądany
żądany
żądany
żądane
żądana
D. żądanego
żądanego
żądanego
żądanego
żądanej
C. żądanemu
żądanemu
żądanemu
żądanemu
żądanej
B. żądanego
żądanego
żądany
żądane
żądaną
N. żądanym
żądanym
żądanym
żądanym
żądaną
Ms. żądanym
żądanym
żądanym
żądanym
żądanej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. żądani
żądani
żądane
żądane
D. żądanych
żądanych
żądanych
żądanych
C. żądanym
żądanym
żądanym
żądanym
B. żądanych
żądanych
żądanych
żądane
N. żądanymi
żądanymi
żądanymi
żądanymi
Ms. żądanych
żądanych
żądanych
żądanych
odpowiednik aspektowy: zażądać
-
Rzosobowy + żądać + (od KOGO) + CZEGORzosobowy + żądać + (od KOGO) + żeby ZDANIE -
psł. *žędati 'pragnąć czegoś, łaknąć, prosić'