totalitaryzm - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

forma rządów, w której władzę sprawuje jedna partia, obowiązuje jedna ideologia, a państwo kontroluje życie obywateli i zwalcza opór i niezadowolenie, stosując przemoc

Wymowa

[totalitarysm] lub [totalitaryzm]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Funkcjonowanie państwa

władza państwowa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Funkcjonowanie państwa

doktryny i poglądy polityczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

dżuma XX wieku
totalizm

Połączenia

czerwony; sowiecki; nowy; jawny, zakamuflowany totalitaryzm; totalitaryzm faszystowski, komunistyczny, marksistowski, nazistowski
totalitaryzm w Europie
totalitaryzm i dyktatura; wojny i totalitaryzmy
doświadczenie, istota, korzenie, przejawy; odmiana, wersja; czasy, epoka, okres, wiek; ofiary, zbrodnie totalitaryzmu; upadek totalitaryzmów
walka z totalitaryzmem
walczyć z totalitaryzmem

Cytaty

	[...] zlikwidowaliśmy w Polsce totalitaryzm, odzyskaliśmy niepodległość, zbudowaliśmy demokrację i normalny rynek [...]. źródło: NKJP: Andrzej Anusz: Dzieci drugiego obiegu, Wprost, 1999
	Tak długo, jak terroryzował irackie społeczeństwo, tworząc własną wersję totalitaryzmu, nie wadził nikomu poza niewielką garstką intelektualistów. źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Miłość, wojna, rewolucja : szkice na czas kryzysu, 2009
	Rządząca teraz formacja [...] głosi, że poprzedni ustrój był totalitaryzmem. źródło: NKJP: Jerzy Urban: Klątwa Urbana, 1996
	Po latach rządów monopartyjnych, centralnie planowanej gospodarce i totalitaryzmie właśnie liberalizm [...] zdawał się najatrakcyjniejszą, jeśli nie jedyną, propozycją tak w sferze politycznej, jak gospodarczej i światopoglądowej. źródło: NKJP: Krzysztof Burnetko: Polaków ucieczka od wolności, Polityka, 2005-08-27
	To data symboliczna, przypomina nam o wszystkich zbrodniach Rewolucji Francuskiej, której konsekwencją były m.in. totalitaryzmy XX wieku: nazizm i komunizm [...]. źródło: NKJP: Kraków, Dziennik Polski, 2001-01-22

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	totalitaryzm	totalitaryzmy
D.	totalitaryzmu	totalitaryzmów
C.	totalitaryzmowi	totalitaryzmom
B.	totalitaryzm	totalitaryzmy
N.	totalitaryzmem	totalitaryzmami
Ms.	totalitaryzmie	totalitaryzmach
W.	totalitaryzmie	totalitaryzmy

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

internac.

ang. totalitarianism

fr. totalitarisme

niem. Totalitarismus

Od: totalitarny