-
warstwa społeczna wywodząca się z rycerstwa, posiadająca dziedzicznie ziemię i mająca przywileje w zamian za obowiązek służby wojskowej na rzecz władcy
-
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Zasady współżycia społecznego
stosunki, grupy i organizacje społeczne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Tradycja
świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
-
- zdeklasowana, zubożała; okoliczna, miejscowa szlachta; szlachta średnia; zagonowa; herbowa; litewska, polska, niemiecka, angielska, śląska, podolska, mazowiecka, pruska, pomorska
- wywodzić się ze szlachty
-
|
Wyjątkowa liczebność polskiej szlachty, jej dominująca rola w państwie w okresie „złotego wieku” i później, sprawiły jednak, że kultura obywatelska Polaków już po tragedii upadku Pierwszej Rzeczypospolitej i utraty przez ich kraj bytu państwowego wyrosła z kultury szlacheckiej.
źródło: NKJP: Jerzy Surdykowski: Duch Rzeczypospolitej, 2001
|
|
Rzeczywiście - moi przodkowie ze strony ojca to herbowa szlachta podolska, zrujnowana przez rok 1863, zdegradowana do roli tarnopolskich przedsiębiorców, warszawskich kupców, farmaceutów szwajcarskich, krakowskich i warszawskich urzędników.
źródło: NKJP: Jerzy Adamski: Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana, 2000
|
|
Niania też wywodziła się ze szlachty, tyle że zagrodowej, zubożałej...
źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997
|
|
I zaczął wyliczać okoliczną szlachtę, Dojmuchowskich, Nałęczów i Rutkowskich, wszystkie związki: kto, kiedy i z kim...
źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z Celulozy, 1973
|
|
Zespół pielgrzymkowy w Świętej Lipce został zbudowany z darów, nadań i zapisów rodzin królewskich, magnatów, szlachty polskiej oraz okolicznych mieszkańców, przeważnie o polskich nazwiskach.
źródło: NKJP: Jan Bałdowski: Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, 1997
|
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny:
ż
|
liczba pojedyncza |
liczba mnoga |
|
| M. |
szlachta
|
szlachty
|
|
| D. |
szlachty
|
szlacht
|
|
|
|
| C. |
szlachcie
|
szlachtom
|
|
| B. |
szlachtę
|
szlachty
|
|
| N. |
szlachtą
|
szlachtami
|
|
| Ms. |
szlachcie
|
szlachtach
|
|
| W. |
szlachto
|
szlachty
|
|
Inne uwagi
Zwykle lp
-
śr.-w.-niem.
slahte
'ród, plemię, szczep'
< (ge)sleht(e) / geslaht(e) 'ród, rodzina, szlachetne pochodzenie'.
Basaj / Siatkowski wskazują na czeskie pośrednictwo nie tylko w przejęciu wyrazu szlachta (zwłaszcza w znaczeniu 'zacnego rodu'), ale także upowszechnieniu się w Polsce herbów.
CHRONOLOGIZACJA:
SStp
SKN
SJPXVII
STR
SL
SWil
SJPWar
SJPDor
SJPSz
SJPDun
ISJP
PSWP
USJP
Data ostatniej modyfikacji: 12.12.2013