szeptać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

mówić bardzo cicho bezdźwięcznym głosem, słyszanym tylko przez osoby znajdujące się blisko mówiącego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Język

mówienie

Połączenia

szeptać miłe słowa, modlitwy, pacierze, zaklęcia
szeptać komuś do ucha; do siebie; między sobą; na ucho
szeptać skrycie

Cytaty

Tuliła go, szepcząc miłe, pocieszające słowa. Michał w ciemności sypialni nie widział jej twarzy.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Numer zerowy, 2007

Wreszcie nachyla się i szepcze mi do ucha: - Niesamowite! To pierwszy taki przypadek!

źródło: NKJP: Jacek Głębski: Kuracja, 1998

Około 12., kiedy kucharki zaczynają wydawać obiad, stają w progu, żeby popatrzeć, jak jedzą inni. Pierwsze poddają się maluchy. Podchodzą nieśmiało do kucharek i, ciągnąc je delikatnie za ubrania, szepcą: - Jeszcze nic dzisiaj nie jadłem„ [...].

źródło: NKJP: Bogdan Białek; Anna Bikont: Kobieta i mężczyzna, Gazeta Wyborcza,1992-12-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	szepczę szepcę	szepcemy szepczemy
2 os.	szepcesz szepczesz	szepcecie szepczecie
3 os.	szepce szepcze	szepczą szepcą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	szeptałem +(e)m szeptał	szeptałam +(e)m szeptała	szeptałom +(e)m szeptało	szeptaliśmy +(e)śmy szeptali	szeptałyśmy +(e)śmy szeptały
2 os.	szeptałeś +(e)ś szeptał	szeptałaś +(e)ś szeptała	szeptałoś +(e)ś szeptało	szeptaliście +(e)ście szeptali	szeptałyście +(e)ście szeptały
3 os.	szeptał	szeptała	szeptało	szeptali	szeptały

bezosobnik: szeptano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę szeptał będę szeptać	będę szeptała będę szeptać	będę szeptało będę szeptać	będziemy szeptali będziemy szeptać	będziemy szeptały będziemy szeptać
2 os.	będziesz szeptał będziesz szeptać	będziesz szeptała będziesz szeptać	będziesz szeptało będziesz szeptać	będziecie szeptali	będziecie szeptały będziecie szeptać
3 os.	będzie szeptał będzie szeptać	będzie szeptała będzie szeptać	będzie szeptało będzie szeptać	będą szeptali będą szeptać	będą szeptały będą szeptać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		szepcmy szepczmy
2 os.	szepc szepcz	szepccie szepczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	szeptałbym bym szeptał	szeptałabym bym szeptała	szeptałobym bym szeptało	szeptalibyśmy byśmy szeptali	szeptałybyśmy byśmy szeptały
2 os.	szeptałbyś byś szeptał	szeptałabyś byś szeptała	szeptałobyś byś szeptało	szeptalibyście byście szeptali	szeptałybyście byście szeptały
3 os.	szeptałby by szeptał	szeptałaby by szeptała	szeptałoby by szeptało	szeptaliby by szeptali	szeptałyby by szeptały

bezosobnik: szeptano by

bezokolicznik: szeptać

imiesłów przysłówkowy współczesny:

szepcząc
szepcąc

gerundium: szeptanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	szeptanie	szeptania
D.	szeptania	szeptań
C.	szeptaniu	szeptaniom
B.	szeptanie	szeptania
N.	szeptaniem	szeptaniami
Ms.	szeptaniu	szeptaniach
W.	szeptanie	szeptania

imiesłów przymiotnikowy czynny: szepczący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	szepczący szepcący	szepczący szepcący	szepczący szepcący	szepczące szepcące	szepcząca szepcąca
D.	szepczącego szepcącego	szepczącego szepcącego	szepczącego szepcącego	szepczącego szepcącego	szepczącej szepcącej
C.	szepczącemu szepcącemu	szepczącemu szepcącemu	szepczącemu szepcącemu	szepczącemu szepcącemu	szepczącej szepcącej
B.	szepczącego szepcącego	szepczącego szepcącego	szepczący szepcący	szepczące szepcące	szepczącą szepcącą
N.	szepczącym szepcącym	szepczącym szepcącym	szepczącym szepcącym	szepczącym szepcącym	szepczącą szepcącą
Ms.	szepczącym szepcącym	szepczącym szepcącym	szepczącym szepcącym	szepczącym szepcącym	szepczącej szepcącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	szepczący szepcący	szepczący szepcący	szepczące szepcące	szepczące szepcące
D.	szepczących szepcących	szepczących szepcących	szepczących szepcących	szepczących szepcących
C.	szepczącym szepcącym	szepczącym szepcącym	szepczącym szepcącym	szepczącym szepcącym
B.	szepczących szepcących	szepczących szepcących	szepczących szepcących	szepczące szepcące
N.	szepczącymi szepcącymi	szepczącymi szepcącymi	szepczącymi szepcącymi	szepczącymi szepcącymi
Ms.	szepczących szepcących	szepczących szepcących	szepczących szepcących	szepczących szepcących

imiesłów przymiotnikowy bierny: szeptany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	szeptany	szeptany	szeptany	szeptane	szeptana
D.	szeptanego	szeptanego	szeptanego	szeptanego	szeptanej
C.	szeptanemu	szeptanemu	szeptanemu	szeptanemu	szeptanej
B.	szeptanego	szeptanego	szeptany	szeptane	szeptaną
N.	szeptanym	szeptanym	szeptanym	szeptanym	szeptaną
Ms.	szeptanym	szeptanym	szeptanym	szeptanym	szeptanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	szeptani	szeptani	szeptane	szeptane
D.	szeptanych	szeptanych	szeptanych	szeptanych
C.	szeptanym	szeptanym	szeptanym	szeptanym
B.	szeptanych	szeptanych	szeptanych	szeptane
N.	szeptanymi	szeptanymi	szeptanymi	szeptanymi
Ms.	szeptanych	szeptanych	szeptanych	szeptanych

odpowiednik aspektowy: szepnąć

Składnia

Rz_osobowy	+	szeptać	+	CO + (KOMU)
Rz_osobowy	+	szeptać	+	MOWA WPROST

Pochodzenie

psł. *šьpъtati 'mówić po cichu'

Od: podstawowego (dźwiękonaśladowczego) *šьpati z przyrostkiem *-ъt-