poniżyć - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

spowodować, że ktoś poczuł się głęboko dotknięty, zawstydzony lub ośmieszony

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Relacje międzyludzkie

określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Zasady współżycia społecznego

zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

upokorzyć

Połączenia

poniżyć bezbronnego, człowieka, dziecko, kobietę, żonę; czyjąś dumę, godność, czyjś majestat
poniżyć na czyichś oczach
poniżyć w czyjejś obecności, w czyichś oczach, w opinii publicznej
poniżyć publicznie
chcieć kogoś poniżyć
poniżyć i skrzywdzić; poniżyć i upodlić

Cytaty

	Najważniejsza kobieta w jego życiu zdradziła go, pomiatała nim i jego uczuciami, poniżyła go w sposób wyjątkowo zdradziecki. źródło: KWSJP: Tadeusz Wójciak: Pierwsze ofiary, prasa, 1999
	Ze łzami gniewu i dumy urażonej wołała, że nigdy, przenigdy nie pozwoli poniżyć wspaniałej swej rzymskości. źródło: KWSJP: Teodor Parnicki: Srebrne orły, 1945
	Poniżył mnie i ośmieszył, sprał jak nieposłusznego szczeniaka. źródło: KWSJP: Aleksander Minkowski: Urlop na Tahiti, 1965
	Dlaczego musiałaś go publicznie poniżyć wywlekaniem tego nieszczęsnego lapsusu z Cordoby? źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	poniżę	poniżymy
2 os.	poniżysz	poniżycie
3 os.	poniży	poniżą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	poniżyłem +(e)m poniżył	poniżyłam +(e)m poniżyła	poniżyłom +(e)m poniżyło	poniżyliśmy +(e)śmy poniżyli	poniżyłyśmy +(e)śmy poniżyły
2 os.	poniżyłeś +(e)ś poniżył	poniżyłaś +(e)ś poniżyła	poniżyłoś +(e)ś poniżyło	poniżyliście +(e)ście poniżyli	poniżyłyście +(e)ście poniżyły
3 os.	poniżył	poniżyła	poniżyło	poniżyli	poniżyły

bezosobnik: poniżono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		poniżmy
2 os.	poniż	poniżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	poniżyłbym bym poniżył	poniżyłabym bym poniżyła	poniżyłobym bym poniżyło	poniżylibyśmy byśmy poniżyli	poniżyłybyśmy byśmy poniżyły
2 os.	poniżyłbyś byś poniżył	poniżyłabyś byś poniżyła	poniżyłobyś byś poniżyło	poniżylibyście byście poniżyli	poniżyłybyście byście poniżyły
3 os.	poniżyłby by poniżył	poniżyłaby by poniżyła	poniżyłoby by poniżyło	poniżyliby by poniżyli	poniżyłyby by poniżyły

bezosobnik: poniżono by

bezokolicznik: poniżyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: poniżywszy

gerundium: poniżenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	poniżenie	poniżenia
D.	poniżenia	poniżeń
C.	poniżeniu	poniżeniom
B.	poniżenie	poniżenia
N.	poniżeniem	poniżeniami
Ms.	poniżeniu	poniżeniach
W.	poniżenie	poniżenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: poniżony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	poniżony	poniżony	poniżony	poniżone	poniżona
D.	poniżonego	poniżonego	poniżonego	poniżonego	poniżonej
C.	poniżonemu	poniżonemu	poniżonemu	poniżonemu	poniżonej
B.	poniżonego	poniżonego	poniżony	poniżone	poniżoną
N.	poniżonym	poniżonym	poniżonym	poniżonym	poniżoną
Ms.	poniżonym	poniżonym	poniżonym	poniżonym	poniżonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	poniżeni	poniżeni	poniżone	poniżone
D.	poniżonych	poniżonych	poniżonych	poniżonych
C.	poniżonym	poniżonym	poniżonym	poniżonym
B.	poniżonych	poniżonych	poniżonych	poniżone
N.	poniżonymi	poniżonymi	poniżonymi	poniżonymi
Ms.	poniżonych	poniżonych	poniżonych	poniżonych

odpowiednik aspektowy: poniżać

Składnia

+

poniżyć

+

KOGO/CO + (CZYM)

Pochodzenie

Od psł. *nižiti 'czynić niskim, obniżać, zniżać' z przedrostkiem po-; forma prasłowiańska jest czasownikiem odprzymiotnikowym od psł. *nizъ 'niski' - jest oparta na temacie stopnia wyższego *niž- (Bor); zob. niski