upokorzyć - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

spowodować, że ktoś poczuł się poniżony

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Relacje międzyludzkie

określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:

poniżyć

Połączenia

całkowicie, ostatecznie upokorzyć
upokorzyć i poniżyć, upokorzyć i sponiewierać

Cytaty

	Malinowskiego zaskoczyło to i pomieszało mu szyki. Miał zamiar podroczyć się z Henrykiem, a gdy go dostatecznie upokorzy, wszystko odwołać i powiedzieć, że tylko tak żartował. źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Podróż, 1979
	Prezes go upokorzył, odbijał mu dziewczynę po chamsku, to chłopak się zemścił jak umiał i też mu odbił... babę. źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Czarna wdowa atakuje, 2009
	To Kosma podstępem wyłudził od niej wiadomość, nie mógł przecież przeżyć tego incydentu z peruką, chce mnie upokorzyć przed dziewczyną! źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zorro, załóż okulary!, 2001
	Zrobiło mu się przykro, jak jeszcze nigdy w ciągu całej znajomości z Ireną. Poczuł się straszliwie zawstydzony i upokorzony jej losem, a także swoją bezradnością i swoim uprzywilejowaniem. źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	upokorzę	upokorzymy
2 os.	upokorzysz	upokorzycie
3 os.	upokorzy	upokorzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	upokorzyłem pot. +(e)m upokorzył	upokorzyłam pot. +(e)m upokorzyła	upokorzyłom pot. +(e)m upokorzyło	upokorzyliśmy pot. +(e)śmy upokorzyli	upokorzyłyśmy pot. +(e)śmy upokorzyły
2 os.	upokorzyłeś pot. +(e)ś upokorzył	upokorzyłaś pot. +(e)ś upokorzyła	upokorzyłoś pot. +(e)ś upokorzyło	upokorzyliście pot. +(e)ście upokorzyli	upokorzyłyście pot. +(e)ście upokorzyły
3 os.	upokorzył	upokorzyła	upokorzyło	upokorzyli	upokorzyły

bezosobnik: upokorzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		upokorzmy upokórzmy
2 os.	upokorz upokórz	upokorzcie upokórzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	upokorzyłbym bym upokorzył	upokorzyłabym bym upokorzyła	upokorzyłobym bym upokorzyło	upokorzylibyśmy byśmy upokorzyli	upokorzyłybyśmy byśmy upokorzyły
2 os.	upokorzyłbyś byś upokorzył	upokorzyłabyś byś upokorzyła	upokorzyłobyś byś upokorzyło	upokorzylibyście byście upokorzyli	upokorzyłybyście byście upokorzyły
3 os.	upokorzyłby by upokorzył	upokorzyłaby by upokorzyła	upokorzyłoby by upokorzyło	upokorzyliby by upokorzyli	upokorzyłyby by upokorzyły

bezosobnik: upokorzono by

bezokolicznik: upokorzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: upokorzywszy

gerundium: upokorzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	upokorzenie	upokorzenia
D.	upokorzenia	upokorzeń
C.	upokorzeniu	upokorzeniom
B.	upokorzenie	upokorzenia
N.	upokorzeniem	upokorzeniami
Ms.	upokorzeniu	upokorzeniach
W.	upokorzenie	upokorzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: upokorzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	upokorzony	upokorzony	upokorzony	upokorzone	upokorzona
D.	upokorzonego	upokorzonego	upokorzonego	upokorzonego	upokorzonej
C.	upokorzonemu	upokorzonemu	upokorzonemu	upokorzonemu	upokorzonej
B.	upokorzonego	upokorzonego	upokorzony	upokorzone	upokorzoną
N.	upokorzonym	upokorzonym	upokorzonym	upokorzonym	upokorzoną
Ms.	upokorzonym	upokorzonym	upokorzonym	upokorzonym	upokorzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	upokorzeni	upokorzeni	upokorzone	upokorzone
D.	upokorzonych	upokorzonych	upokorzonych	upokorzonych
C.	upokorzonym	upokorzonym	upokorzonym	upokorzonym
B.	upokorzonych	upokorzonych	upokorzonych	upokorzone
N.	upokorzonymi	upokorzonymi	upokorzonymi	upokorzonymi
Ms.	upokorzonych	upokorzonych	upokorzonych	upokorzonych

odpowiednik aspektowy: upokarzać

Składnia

+

upokorzyć

+

KOGO + (CZYM) + (przed KIM/CZYM)

Pochodzenie

Z przedrostkiem u- od st.pol. po-korzyć ‘upokorzyć, ugiąć, podporządkować; upokorzyć się publicznie i prosić o przebaczenie’, co z kolei od korzyć (XV-XVI) w.‘poniżać, zmuszać do uległości, pokory’.
Por. pokora