twierdzić - Wielki słownik języka polskiego PAN

przekazywać jakąś informację lub pogląd z przekonaniem, że są prawdziwe

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność intelektualna człowieka

nazwy działań intelektualnych człowieka

autor, gazeta, opozycja, rząd twierdzi; historycy, krytycy, świadkowie twierdzą
twierdzić z dumą, z młodzieńczą pewnością siebie, z naciskiem, z przekonaniem, z uporem
twierdzić kategorycznie, uparcie, uporczywie

	Amerykanin Terrence J. Hughes twierdzi uparcie, że przyczyną nagłego topnienia ostatniego lądolodu była jego niestabilność. źródło: NKJP: Jacek Jania: Zrozumieć lodowce, 1988
	Nie będę twierdził, jakobym przeczuwał, że on niedługo umrze. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007
	Akty nadania - twierdzili - były zgodne z prawem. źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999
	Panie pośle, niczego takiego nie powiedziałem i niczego takiego nie twierdzę. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 11.04.2001
	Pisarz miał zwyczaj kąpać się w przerębli, jak twierdził, dla zdrowia. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Powrót do Lwowa, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	twierdzę	twierdzimy
2 os.	twierdzisz	twierdzicie
3 os.	twierdzi	twierdzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	twierdziłem +(e)m twierdził	twierdziłam +(e)m twierdziła	twierdziłom +(e)m twierdziło	twierdziliśmy +(e)śmy twierdzili	twierdziłyśmy +(e)śmy twierdziły
2 os.	twierdziłeś +(e)ś twierdził	twierdziłaś +(e)ś twierdziła	twierdziłoś +(e)ś twierdziło	twierdziliście +(e)ście twierdzili	twierdziłyście +(e)ście twierdziły
3 os.	twierdził	twierdziła	twierdziło	twierdzili	twierdziły

bezosobnik: twierdzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę twierdził będę twierdzić	będę twierdziła będę twierdzić	będę twierdziło będę twierdzić	będziemy twierdzili będziemy twierdzić	będziemy twierdziły będziemy twierdzić
2 os.	będziesz twierdził będziesz twierdzić	będziesz twierdziła będziesz twierdzić	będziesz twierdziło będziesz twierdzić	będziecie twierdzili będziecie twierdzić	będziecie twierdziły będziecie twierdzić
3 os.	będzie twierdził będzie twierdzić	będzie twierdziła będzie twierdzić	będzie twierdziło będzie twierdzić	będą twierdzili będą twierdzić	będą twierdziły będą twierdzić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		twierdźmy
2 os.	twierdź	twierdźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	twierdziłbym bym twierdził	twierdziłabym bym twierdziła	twierdziłobym bym twierdziło	twierdzilibyśmy byśmy twierdzili	twierdziłybyśmy byśmy twierdziły
2 os.	twierdziłbyś byś twierdził	twierdziłabyś byś twierdziła	twierdziłobyś byś twierdziło	twierdzilibyście byście twierdzili	twierdziłybyście byście twierdziły
3 os.	twierdziłby by twierdził	twierdziłaby by twierdziła	twierdziłoby by twierdziło	twierdziliby by twierdzili	twierdziłyby by twierdziły

bezosobnik: twierdzono by

bezokolicznik: twierdzić

imiesłów przysłówkowy współczesny: twierdząc

gerundium: twierdzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	twierdzenie	twierdzenia
D.	twierdzenia	twierdzeń
C.	twierdzeniu	twierdzeniom
B.	twierdzenie	twierdzenia
N.	twierdzeniem	twierdzeniami
Ms.	twierdzeniu	twierdzeniach
W.	twierdzenie	twierdzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: twierdzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	twierdzący	twierdzący	twierdzący	twierdzące	twierdząca
D.	twierdzącego	twierdzącego	twierdzącego	twierdzącego	twierdzącej
C.	twierdzącemu	twierdzącemu	twierdzącemu	twierdzącemu	twierdzącej
B.	twierdzącego	twierdzącego	twierdzący	twierdzące	twierdzącą
N.	twierdzącym	twierdzącym	twierdzącym	twierdzącym	twierdzącą
Ms.	twierdzącym	twierdzącym	twierdzącym	twierdzącym	twierdzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	twierdzący	twierdzący	twierdzące	twierdzące
D.	twierdzących	twierdzących	twierdzących	twierdzących
C.	twierdzącym	twierdzącym	twierdzącym	twierdzącym
B.	twierdzących	twierdzących	twierdzących	twierdzące
N.	twierdzącymi	twierdzącymi	twierdzącymi	twierdzącymi
Ms.	twierdzących	twierdzących	twierdzących	twierdzących

Składnia

Rz_osobowy	+	twierdzić	+	że ZDANIE \| jakoby ZDANIE
Rz_osobowy	+	twierdzić	+	MOWA WPROST
Rz_osobowy	+	twierdzić	+	CO

Pochodzenie

psł. *tvŕ̥diti, *tvŕ̥ďǫ 'czynić twardym, utwardzać, umacniać'

Czasownik od psł. przymiotnika *tvŕ̥dъ (zob. twardy ). Znaczenie ‘podawać za rzecz pewną, dowodzić, utrzymywać, zapewniać’ jest wtórne. Paralelny rozwój semantyczny znajdujemy w łacinie: confirmāre 'dowieść, udowodnić; zapewnić, na pewno twierdzić, zaręczać’ : ‘umocnić, utwierdzić’ < firmus ‘silny, mocny, trwały’.