stąpać

  • książk.  stawiać kroki
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

    Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego

    czynności i stany fizjologiczne


    KATEGORIE FIZYCZNE

    Cechy i właściwości materii

    ruch i spoczynek


    CZŁOWIEK I PRZYRODA

    Świat zwierząt

    zwyczaje i zachowania zwierząt

    • stąpać na palcach
    • stąpać po kamieniach, po schodach
    • bezszelestnie, cicho; ciężko, lekko, niepewnie, ostrożnie, powoli, sztywno stąpać
  • Boso, ostrożnie stąpała po żwirze kamiennego ogrodu.

    źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2003

    Okryty kirem koń bez jeźdźca stąpał za trumną na lawecie, przy wtórze żałobnych marszów [...].

    źródło: NKJP: Jeremi Przybora: Przymknięte oko opaczności, 1994

    Usłyszałem ciche stąpanie, ktoś szedł w górę, powoli, delikatnie, skradając się jak kot.

    źródło: NKJP: Hubert Klimko-Dobrzaniecki: Rzeczy pierwsze, 2009

    Dziadek Andrzej patrzy przez okno [...] na jednookiego kota, z przesadną ostrożnością stąpającego pomiędzy kałużami.

    źródło: NKJP: Jerzy Pilch: Marsz Polonia, 2008

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. stąpam
    stąpamy
    2 os. stąpasz
    stąpacie
    3 os. stąpa
    stąpają

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. stąpałem
    +(e)m stąpał
    stąpałam
    +(e)m stąpała
    stąpałom
    +(e)m stąpało
    stąpaliśmy
    +(e)śmy stąpali
    stąpałyśmy
    +(e)śmy stąpały
    2 os. stąpałeś
    +(e)ś stąpał
    stąpałaś
    +(e)ś stąpała
    stąpałoś
    +(e)ś stąpało
    stąpaliście
    +(e)ście stąpali
    stąpałyście
    +(e)ście stąpały
    3 os. stąpał
    stąpała
    stąpało
    stąpali
    stąpały

    bezosobnik: stąpano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę stąpał
    będę stąpać
    będę stąpała
    będę stąpać
    będę stąpało
    będę stąpać
    będziemy stąpali
    będziemy stąpać
    będziemy stąpały
    będziemy stąpać
    2 os. będziesz stąpał
    będziesz stąpać
    będziesz stąpała
    będziesz stąpać
    będziesz stąpało
    będziesz stąpać
    będziecie stąpali
    będziecie stąpać
    będziecie stąpały
    będziecie stąpać
    3 os. będzie stąpał
    będzie stąpać
    będzie stąpała
    będzie stąpać
    będzie stąpało
    będzie stąpać
    będą stąpali
    będą stąpać
    będą stąpały
    będą stąpać

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. stąpajmy
    2 os. stąpaj
    stąpajcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. stąpałbym
    bym stąpał
    stąpałabym
    bym stąpała
    stąpałobym
    bym stąpało
    stąpalibyśmy
    byśmy stąpali
    stąpałybyśmy
    byśmy stąpały
    2 os. stąpałbyś
    byś stąpał
    stąpałabyś
    byś stąpała
    stąpałobyś
    byś stąpało
    stąpalibyście
    byście stąpali
    stąpałybyście
    byście stąpały
    3 os. stąpałby
    by stąpał
    stąpałaby
    by stąpała
    stąpałoby
    by stąpało
    stąpaliby
    by stąpali
    stąpałyby
    by stąpały

    bezosobnik: stąpano by

    bezokolicznik: stąpać

    imiesłów przysłówkowy współczesny: stąpając

    gerundium: stąpanie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: stąpający

  • Rzżywotny + stąpać + bez ograniczeń
  • psł. *stǫpati 'stawiać nogi, stopy przy chodzeniu, stawiać kroki, iść, chodzić'; w etymologicznej więzi z *stǫpiti 'postawić nogę, zrobić krok, stąpnąć' (por. st.pol. i daw. stępić / stąpić; w dzisiejszej polszczyźnie tylko czasowniki przedrostkowe: na-stąpić, od-stąpić, z-stąpić; tu także odpowiednio: na-stępować, od-stępować, za-stępować). W językach słowiańskich brak realnych śladów formy podstawowej *stepti, *stępǫ 'stąpnąć, stanąć', na którą pośrednio wskazują poświadczenia litew. stapýtis 'stać', stìpti 'zesztywnieć, zmarznąć' (Bor)

CHRONOLOGIZACJA:
SStp
SKN
SJPXVII
STR
SL
SWil
SJPWar
SJPDor
SJPSz
SJPDun
ISJP
PSWP
USJP
Data ostatniej modyfikacji: 28.01.2013