przyzwyczajać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

sprawiać, że ktoś pod wpływem dłuższego kontaktu z nowymi sytuacjami, rzeczami, osobami, uczuciami przystosowuje się do nich na tyle, by zacząć uważać je za normalne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

antonimy:

odzwyczajać

Połączenia

przyzwyczajać dzieci, kibiców, kobietę, ludzi, młodzież, społeczeństwo, widza; oczy, organizm, wzrok
przyzwyczajać do pracy, do sytuacji, do wygody, do jakiegoś życia; do samotności
długo, powoli, stopniowo przyzwyczajać
musieć; należy przyzwyczajać

Cytaty

	Poza stwarzaniem kontrpropozycji wychowawczych w dziedzinie rozrywki, należy przyzwyczajać dziecko do stałych obowiązków domowych i do podejmowania prac na rzecz innych. źródło: NKJP: Piotr T. Nowakowski: Rodzina w społeczeństwie informacyjnym, Wychowawca, 2009-09
	Blask mnie oślepił. Czułem, jak promień światła przebija źrenicę i chrobocze gdzieś o tył czaszki. Musiałem długo przyzwyczajać wzrok. źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Biały kruk, 1996
	Najlepiej opiekować się kimś starszym. Ich też nie należy przyzwyczajać, że wszystko się zrobi. źródło: NKJP: Ewa Bugno: Rozmowy autobusowe, Gazeta Krakowska, 2007-02-08
	Marynia dbała o ich wykształcenie i wychowanie, przyzwyczajała do pracy i spełniania obowiązków, uczyła zaradności, uczciwości i prawości - i wychowała na wspaniałych ludzi. źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997
	Mąż pani Wioli zachodził do dzieciaków ze słodyczami, ośmielał, przyzwyczajał do siebie. źródło: NKJP: Agata Pustułka: Epidemia dobroci, Dziennik Zachodni, 2006-12-29

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przyzwyczajam	przyzwyczajamy
2 os.	przyzwyczajasz	przyzwyczajacie
3 os.	przyzwyczaja	przyzwyczajają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyzwyczajałem +(e)m przyzwyczajał	przyzwyczajałam +(e)m przyzwyczajała	przyzwyczajałom +(e)m przyzwyczajało	przyzwyczajaliśmy +(e)śmy przyzwyczajali	przyzwyczajałyśmy +(e)śmy przyzwyczajały
2 os.	przyzwyczajałeś +(e)ś przyzwyczajał	przyzwyczajałaś +(e)ś przyzwyczajała	przyzwyczajałoś +(e)ś przyzwyczajało	przyzwyczajaliście +(e)ście przyzwyczajali	przyzwyczajałyście +(e)ście przyzwyczajały
3 os.	przyzwyczajał	przyzwyczajała	przyzwyczajało	przyzwyczajali	przyzwyczajały

bezosobnik: przyzwyczajano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę przyzwyczajał będę przyzwyczajać	będę przyzwyczajała będę przyzwyczajać	będę przyzwyczajało będę przyzwyczajać	będziemy przyzwyczajali będziemy przyzwyczajać	będziemy przyzwyczajały będziemy przyzwyczajać
2 os.	będziesz przyzwyczajał będziesz przyzwyczajać	będziesz przyzwyczajała będziesz przyzwyczajać	będziesz przyzwyczajało będziesz przyzwyczajać	będziecie przyzwyczajali będziecie przyzwyczajać	będziecie przyzwyczajały będziecie przyzwyczajać
3 os.	będzie przyzwyczajał będzie przyzwyczajać	będzie przyzwyczajała będzie przyzwyczajać	będzie przyzwyczajało będzie przyzwyczajać	będą przyzwyczajali będą przyzwyczajać	będą przyzwyczajały będą przyzwyczajać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przyzwyczajajmy
2 os.	przyzwyczajaj	przyzwyczajajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyzwyczajałbym bym przyzwyczajał	przyzwyczajałabym bym przyzwyczajała	przyzwyczajałobym bym przyzwyczajało	przyzwyczajalibyśmy byśmy przyzwyczajali	przyzwyczajałybyśmy byśmy przyzwyczajały
2 os.	przyzwyczajałbyś byś przyzwyczajał	przyzwyczajałabyś byś przyzwyczajała	przyzwyczajałobyś byś przyzwyczajało	przyzwyczajalibyście byście przyzwyczajali	przyzwyczajałybyście byście przyzwyczajały
3 os.	przyzwyczajałby by przyzwyczajał	przyzwyczajałaby by przyzwyczajała	przyzwyczajałoby by przyzwyczajało	przyzwyczajaliby by przyzwyczajali	przyzwyczajałyby by przyzwyczajały

bezosobnik: przyzwyczajano by

bezokolicznik: przyzwyczajać

imiesłów przysłówkowy współczesny: przyzwyczajając

gerundium: przyzwyczajanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przyzwyczajanie	przyzwyczajania
D.	przyzwyczajania	przyzwyczajań
C.	przyzwyczajaniu	przyzwyczajaniom
B.	przyzwyczajanie	przyzwyczajania
N.	przyzwyczajaniem	przyzwyczajaniami
Ms.	przyzwyczajaniu	przyzwyczajaniach
W.	przyzwyczajanie	przyzwyczajania

imiesłów przymiotnikowy czynny: przyzwyczajający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przyzwyczajający	przyzwyczajający	przyzwyczajający	przyzwyczajające	przyzwyczajająca
D.	przyzwyczajającego	przyzwyczajającego	przyzwyczajającego	przyzwyczajającego	przyzwyczajającej
C.	przyzwyczajającemu	przyzwyczajającemu	przyzwyczajającemu	przyzwyczajającemu	przyzwyczajającej
B.	przyzwyczajającego	przyzwyczajającego	przyzwyczajający	przyzwyczajające	przyzwyczajającą
N.	przyzwyczajającym	przyzwyczajającym	przyzwyczajającym	przyzwyczajającym	przyzwyczajającą
Ms.	przyzwyczajającym	przyzwyczajającym	przyzwyczajającym	przyzwyczajającym	przyzwyczajającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przyzwyczajający	przyzwyczajający	przyzwyczajające	przyzwyczajające
D.	przyzwyczajających	przyzwyczajających	przyzwyczajających	przyzwyczajających
C.	przyzwyczajającym	przyzwyczajającym	przyzwyczajającym	przyzwyczajającym
B.	przyzwyczajających	przyzwyczajających	przyzwyczajających	przyzwyczajające
N.	przyzwyczajającymi	przyzwyczajającymi	przyzwyczajającymi	przyzwyczajającymi
Ms.	przyzwyczajających	przyzwyczajających	przyzwyczajających	przyzwyczajających

imiesłów przymiotnikowy bierny: przyzwyczajany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przyzwyczajany	przyzwyczajany	przyzwyczajany	przyzwyczajane	przyzwyczajana
D.	przyzwyczajanego	przyzwyczajanego	przyzwyczajanego	przyzwyczajanego	przyzwyczajanej
C.	przyzwyczajanemu	przyzwyczajanemu	przyzwyczajanemu	przyzwyczajanemu	przyzwyczajanej
B.	przyzwyczajanego	przyzwyczajanego	przyzwyczajany	przyzwyczajane	przyzwyczajaną
N.	przyzwyczajanym	przyzwyczajanym	przyzwyczajanym	przyzwyczajanym	przyzwyczajaną
Ms.	przyzwyczajanym	przyzwyczajanym	przyzwyczajanym	przyzwyczajanym	przyzwyczajanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przyzwyczajani	przyzwyczajani	przyzwyczajane	przyzwyczajane
D.	przyzwyczajanych	przyzwyczajanych	przyzwyczajanych	przyzwyczajanych
C.	przyzwyczajanym	przyzwyczajanym	przyzwyczajanym	przyzwyczajanym
B.	przyzwyczajanych	przyzwyczajanych	przyzwyczajanych	przyzwyczajane
N.	przyzwyczajanymi	przyzwyczajanymi	przyzwyczajanymi	przyzwyczajanymi
Ms.	przyzwyczajanych	przyzwyczajanych	przyzwyczajanych	przyzwyczajanych

odpowiednik aspektowy: przyzwyczaić

Składnia

	+	przyzwyczajać	+	KOGO/CO + do KOGO/CZEGO
	+	przyzwyczajać	+	że ZDANIE

Pochodzenie

Zob. zwyczaj