opiekać

  • piekąc, rumienić z wierzchu
  • CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

    Jedzenie i jego przygotowanie

    czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

    • opiekać grzanki, kiełbaski, mięso, szaszłyki
    • opiekać żywym ogniem
    • opiekać aż do upieczenia
    • opiekać bez tłuszczu
    • opiekać na ognisku, na ogniu, na rożnie, na ruszcie; na oleju, na smalcu
    • opiekać w cieście, w łupinach; w oliwie; w piekarniku, w szabaśniku
    • opiekać z każdej strony, z obu stron
    • opiekać na złoto
    • polać oliwą i opiekać
    • ser opiekany; opiekane kartofle, kraby, kurczaki, pierogi, skrzydełka, udka, ziemniaki
  • Mój ojciec rozpalił małe ognisko, nad którym [...] opiekaliśmy nadziane na patyk plasterki słoniny z cebulą.

    źródło: NKJP: Jarosław Maślanek: Haszyszopenki, 2008

    Przełożyć gęś do wysmarowanej tłuszczem brytfanny, obsypać przyprawą do mięs i majerankiem, polać oliwą i opiekać w piekarniku jeszcze ok. 1 godziny.

    źródło: NKJP: E. Stangrodzka: Puchar za potrawę z gęsi, Tygodnik Ciechanowski, 2006-08-27

    Wczoraj na Rynku Głównym, od strony kościoła św. Wojciecha, stanęły wypożyczone od wojska kuchnie polowe, z których parowała zupa z prawdziwków oraz kapusta z grochem i grzybami. Na wielkich grillach opiekane były pierogi z farszem z kapusty i prawdziwków.

    źródło: NKJP: (SIE): Wigilia pod gołym niebem, Dziennik Polski - Kraków, 2002-12-23

    Udka opieka się bowiem zrazu na gęsim smalcu, następnie obtacza w rozkruszonym drobno chlebowym miąższu, skrapia oliwą i kontynuuje opiekanie, ale teraz już w piekarniku pod grillem, aby chleb przekształcił się na powierzchni w złocistą skórkę.

    źródło: NKJP: Francuski notes: Gęsie pióro maczane w armaniaku, Dziennik Polski - Pejzaż, 2003-10-11

    XIX-wieczny wystrój dworku polskiego doskonale harmonizuje z menu. Będzie bowiem sarnina z grzanką na postumencie z ziemniaków opiekanych i bukiet warzyw, [...] a na deser płonące lody cytrynowe na lustrze malinowym.

    źródło: NKJP: (TEZ): Sylwester w nietypowej scenerii, Dziennik Polski - Podhale, 2001-12-29

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. opiekam
    opiekamy
    2 os. opiekasz
    opiekacie
    3 os. opieka
    opiekają

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. opiekałem
    +(e)m opiekał
    opiekałam
    +(e)m opiekała
    opiekałom
    +(e)m opiekało
    opiekaliśmy
    +(e)śmy opiekali
    opiekałyśmy
    +(e)śmy opiekały
    2 os. opiekałeś
    +(e)ś opiekał
    opiekałaś
    +(e)ś opiekała
    opiekałoś
    +(e)ś opiekało
    opiekaliście
    +(e)ście opiekali
    opiekałyście
    +(e)ście opiekały
    3 os. opiekał
    opiekała
    opiekało
    opiekali
    opiekały

    bezosobnik: opiekano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę opiekał
    będę opiekać
    będę opiekała
    będę opiekać
    będę opiekało
    będę opiekać
    będziemy opiekali
    będziemy opiekać
    będziemy opiekały
    będziemy opiekać
    2 os. będziesz opiekał
    będziesz opiekać
    będziesz opiekała
    będziesz opiekać
    będziesz opiekało
    będziesz opiekać
    będziecie opiekali
    będziecie opiekać
    będziecie opiekały
    będziecie opiekać
    3 os. będzie opiekał
    będzie opiekać
    będzie opiekała
    będzie opiekać
    będzie opiekało
    będzie opiekać
    będą opiekali
    będą opiekać
    będą opiekały
    będą opiekać

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. opiekajmy
    2 os. opiekaj
    opiekajcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. opiekałbym
    bym opiekał
    opiekałabym
    bym opiekała
    opiekałobym
    bym opiekało
    opiekalibyśmy
    byśmy opiekali
    opiekałybyśmy
    byśmy opiekały
    2 os. opiekałbyś
    byś opiekał
    opiekałabyś
    byś opiekała
    opiekałobyś
    byś opiekało
    opiekalibyście
    byście opiekali
    opiekałybyście
    byście opiekały
    3 os. opiekałby
    by opiekał
    opiekałaby
    by opiekała
    opiekałoby
    by opiekało
    opiekaliby
    by opiekali
    opiekałyby
    by opiekały

    bezosobnik: opiekano by

    bezokolicznik: opiekać

    imiesłów przysłówkowy współczesny: opiekając

    gerundium: opiekanie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: opiekający

    imiesłów przymiotnikowy bierny: opiekany

    odpowiednik aspektowy: opiec

  • Rz osobowy + opiekać +
    CO + (na CZYM | w CZYM)
  • Zob.  piec II 

CHRONOLOGIZACJA:
SJPXVII
SL: (inne znaczenie)
SWil
SJPWar
SJPDor
SJPSz
SJPDun
ISJP
PSWP
USJP
Data ostatniej modyfikacji: 26.03.2010