struktura powierzchniowa

W GB struktura powierzchniowa zdania jest generowana ze struktury głębokiej (opisywanej regułami gramatyki frazowej) poprzez szereg transformacji do warstw pośrednich.

źródło: NKJP: Maciej Piasecki: Model znaczenia polskiej frazy rzeczownikowej

Według tej teorii proces rozumienia zdania polega na przechodzeniu od struktury powierzchniowej (forma gramatyczna) do jego struktury głębokiej (treść). Przejście to polega na dokonaniu szeregu transformacji zdania do jego formy podstawowej, tzw. zdania „jądrowego”, które jest zdaniem twierdzącym w formie czynnej.

źródło: NKJP: Bogdan Zawadzki: Kwestionariusze osobowości: strategie i procedura konstruowania, 2006

Okazuje się, że zależność istnienia od woli w strukturze powierzchniowej języka zostaje ukryte. Niewidoczna pozostaje więc także w przypadku formy jestem.

źródło: NKJP: Mariusz Gołąb: Język i rzeczywistość w twórczości Mirona Białoszewskiego, 2001

A zatem, ucząc się języka dziecko musi poznać relacje transformacyjne między strukturą głęboką i strukturą powierzchniową zdań.

źródło: Internet: pixelriot.com.pl

Analiza struktur powierzchniowych tekstu prowadząca do stworzenia przez tłumacza własnej bazy wypowiedzi odpowiadającej w jego mniemaniu bazie wypowiedzi nadawcy (dopasowanie do nich odpowiednich ram czasownikowych, połączenie w typowe sceny i scenariusze, zidentyfikowanie różnic między nimi a sugestią zawartą w tekście, przemyślenie tego, dlaczego nadawca wybrał taki sposób wyrazu).

źródło: Internet: dspace.uni.lodz.pl