Jak korzystać ze słownika?

wstyd I

II III

rzeczownik

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

1. za niewłaściwe zachowanie

  • Definicja

    1.

    stan psychiczny kogoś, kto zrobił lub powiedział coś niewłaściwego, żałuje tego i boi się, jak ocenią jego zachowanie inni ludzie, kiedy się o nim dowiedzą
  • Kwalifikacja tematyczna

    CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Stany psychiczne człowieka

    emocje i uczucia

  • Połączenia
    • fałszywy, prawdziwy; głęboki, gorzki, ogromny, potworny, straszny, wielki; pewien; zwyczajny; własny; nagły; palący wstyd
    • wstyd przed gościem, przed kolegami, przed (innymi) ludźmi, przed rodziną, przed (samym) sobą, przed sąsiadami, przed światem
    • poczucie, uczucie; ciężar, fala, płomień; rumieniec; cień, odrobina, resztki; rodzaj; brak; kwestia wstydu
    • pełen wstydu
    • czerwony ze wstydu
    • wstyd ogarnia kogoś, pojawia się; pozostaje
    • oszczędzać komuś; uniknąć wstydu
    • czuć, odczuwać, poczuć; przynieść/przynosić; robić/zrobić komuś wstyd
    • czerwienieć, poczerwienieć, rumienić/zarumienić się ze wstydu
    • przyznać się/przyznawać się; wyznać/wyznawać ze wstydem
  • Cytaty

    Poczułem wstyd za moje dziwne myśli. Przed chwilą przecież życzyłem Musiowi śmierci.

    źródło: NKJP: Witold Zalewski: Pożegnanie twierdzy, 2000

    Wstyd mi przed panem i za to, i za te moje zwierzenia...

    źródło: NKJP: Tadeusz Dołęga-Mostowicz: Kariera Nikodema Dyzmy, 1968

    Dławił mnie wstyd, że w takiej chwili uciekam z zagrożonej stolicy.

    źródło: NKJP: Mieczysław Jałowiecki: Wolne miasto, 2002

    Chłopiec zarumienił się ze wstydu. Popełnił błąd i teraz dobrze to sobie zapamięta.

    źródło: NKJP: Więzień układu, część 4, Esensja, 2006-04

    Ja sam, wyznaję ze wstydem, niejednokrotnie skłamałem.

    źródło: NKJP: Edward Stachura: Fabula rasa, 2006
  • Odmiana

    część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: m3

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. wstyd
    		 wstydy
    D. wstydu
    		 wstydów
    C. wstydowi
    		 wstydom
    B. wstyd
    		 wstydy
    N. wstydem
    		 wstydami
    Ms. wstydzie
    		 wstydach
    W. wstydzie
    		 wstydy

    Inne uwagi

    Zwykle lp

  • Składnia
    bez ograniczeń + wstyd +
    (przed KIM) + (za CO)
    bez ograniczeń + wstyd +
    (przed KIM) + (że ZDANIE)
  • Pochodzenie

    psł. *stydъ

    Rzeczownik od  psł.  czasownika *styděti (sę) ‘wstydzić się’.
    Zob.  wstydzić się